RHIF 385 MEHEFIN 2021 £1.00 Llwybr Cerdd Roedd hi’n anodd credu mai Gŵyl Banc Mis Mai oedd hi ddydd Llun 3 Mai eleni: roedd hi’n arllwys y glaw ac yn chwythu storm o’r môr. Ond dyna pryd y trefnwyd i ryw 30 o bobol ddod ynghyd ar glos yr Hendre ym Mlaenannerch i ddadorchuddio paneli’n dangos y Llwybr Cerdd drwy dir y fferm er cof am Dic Jones. ... parhad tu fewn i’r Gambo. Llun agos o un o’r paneli. Delyth Wyn, merch Dic ac Anne Mc Creary, Cadeirydd Y Cynghorydd Gethin Davies a Chadeirydd Cyngor Sir, Cyngor Cymunel Aber-porth, yn dadorchuddio’r panel Ellen Ap Gwynn yn dadorchuddio ail banel 1 yn yr Hendre GOLYGYDD Y MIS Carol Byrne-Jones Y GAMBO NESAF, MIS GORFFENNAF Mary Jones Hoddnant, Aber-porth. SA43 2BZ Ffôn: 01239 811409 e-bost: [email protected] Dyddiad cau a’r pwyllgor golygyddol nesaf – Mehefin 28, 2021 Dosbarthu – Gorffennaf 15, 2021 PWYLLGOR GWAITH Blaen-porth: Nesta Griffiths Penparc: Melanie Davies Y GAMBO (01239 810780) (01239) 621329 Cadeirydd: Ennis Howells (07854 938114) [email protected] Eleri Evans (01239 810871) Bryngwyn: Linda Morgan Plwmp a Phentre-Gât: [email protected] (01239 711249) Celia Richardson a Nigel Blake, Ysgrifennydd: Marlene Evans (01239 710708) (01239 851300) John Davies, Y Graig, Aber-porth Brynhoffnant: Llinos Davies [email protected] (01239 810555) (01239 654135) Pontgarreg: Lynda Evans e-bost: [email protected] [email protected] [email protected] Clwb 500: Caerwedros: Aled a Heledd Dafis (01239 654277) Gareth Evans, Glasfryn, (01545 561355) Rhydlewis: Vera Davies Tan-y-groes, Aberteifi, SA43 2JE [email protected] (01239 851489) (01239 810871) Ceinewydd: Wendy Davies Sarnau a Penmorfa: e-bost: [email protected] (01545 560344) Alison Vaughan-Jones Trysoryddion: Des ac Esta Davies, Coed-y-bryn: Yn eisiau (01239 654610) Min-y-Maes, Pen-parc, Aberteifi Croes-lan: Marlene E. [email protected] SA43 1RE (01239 851216) Synod: Mair Heulyn Rees (01239 613447) Ffostrasol: Emyr a Gwen Davies (01545 580462) e-bost: [email protected] (01239 851343) [email protected] Hysbysebion: Mair Heulyn Rees Glynarthen: Dewi Jones, Talgarreg: Heledd Gwyndaf Cefn yr Ydlan, Synod, Llandysul Pantseirifach 01239 814609 / (07794 065826) SA44 6JE (07970 042101) [email protected] Rhif ffôn: 01545 580462 Horeb/Penrhiw-llan: Beth Davies Tan-y-groes: e-bost: [email protected] (07901 716957) Elspeth Evans (01239 811026) ac GOHEBWYR LLEOL [email protected] Eleri Evans (01239 810871). Aber-porth: Ann Harwood Llannarth: Isabel Jones Tre-saith: Sally Jones (01239 811217) (01545 580608) (01239 810274) [email protected] Llanllwchaearn: Gwyneth Thomas Y Ferwig: Auriol Williams Beulah: Gerwyn Morgan (01239 612507) Llangrannog: Ceindeg Haf (01239 810752) [email protected] [email protected] Llechryd a Llandygwydd: Margaret Symmons YN EISIAU Blaenannerch/Tre-main: (07772 206724) Coed-y-Bryn Mary Postance (01239 810054) Maen-y-groes: Edna Thomas (01545 560060) Ariennir Y Gambo Blaencelyn: Jon Meirion yn rhannol gan (01239 654309) Lywodraeth Cymru ATGOFFA’R GOHEBWYR Mae’n hollol bwysig cadw at y dyddiad cau i bob rhifyn o’r Gambo. Fe nodir y dyddiad ar dudalen 2 o bob rhifyn, a bydd unrhyw ddeunydd hwyr yn cael ei gario ymlaen i’r rhifyn nesaf. Gofynnir i bob gohebydd lleol sy’n defnyddio e-bost sicrhau ei fod wedi cael cadarnhad gan olygydd y mis bod y deunydd wedi cyrraedd yn ddiogel. Diolch am eich cydweithrediad. Llythyr at ohebwyr Y Gambo Annwyl Gyfeillion RHODDION Wrth i reolau Covid-19 lacio hoffai’r pwyllgor ddiolch yn fawr iawn i chi am Diolch i’r canlynol am eu rhoddion eich cyfraniadau gwerthfawr dros y cyfnod anodd hwn – mae’r cyfraniadau hael i goffrau’r Gambo: hyn wedi bod yn allweddol i barhad Y Gambo ar-lein ac ar bapur. £50 Merched y Wawr, Asgwrn cefn pob papur bro yw’r newyddion lleol ac os ydi’r eitem yn denu Bro Cranogwen rhywun o’r pentre’ nesa’ i’w darllen gorau i gyd. Gyda’r diwrnodau’n ymestyn, £25 Delyth Esau rwy’n siŵr ein bod yn edrych ymlaen at y rhyddid i grwydro ymhellach. £10 Simon Church, Dyma gyfle eto i fynd ati go iawn i holi yn y gymdogaeth am straeon o bob Cei Newydd màth a chofiwch pwysigrwydd lluniau da. £10 Ian a Stella Davies, Ac, wrth edrych tua’r dyfodol, beth am annog pobol i gynnig syniadau neu Cross Inn gwell fyth, ’sgrifennu erthygl ar gyfer Y Gambo? £15 Gwyneth Mai, Pob hwyl wrth hela straeon. gohebydd Llanllwchaearn Yn gywir Diolch yn fawr iawn i chi gyd! Eleri Evans Cadeirydd Pwyllgor Gwaith Y Gambo Penodiad lleol Llongyfarchiadau mawr i Dawn, Glanhowni ar gael ei phenodi’n Rheolwraig ar Gartref yr Hafod yn Aberteifi. Dymuniadau gorau iddi. Marwolaethau Tristwch mawr yn lleol oedd clywed am farwolaeth sydyn Dominique Auffret-Smith ddechrau mis Mai, gynt o Gilgerran ond yn byw yn Aber-porth yn ddiweddar. A hefyd bu farw Arnie Wilkes, Erw-las, Parc-llyn yn 87 oed. Rydym yn cydymdeimlo â’r ddau deulu yn eu colled. Aelodau’r pwyllgor a thîm y prosiect yn dathlu’r newyddion da am ddyfarniad cyllid y loteri A bu colled fawr arall yn lleol yn ddiweddar pan laddwyd merch o’r ABER-PORTH yn defnyddio’r systemau goleuo a pentre mewn damwain car. Merch caffi gwresogi diweddaraf sy’n defnyddio Water’s Edge, Aber-porth oedd Nicola Neuadd y Pentre ynni’n effeithlon. Jennings a rydym yn anfon ein cofion Mae trigolion Aberporth yn dathlu Mae pwyllgor elusen neuadd y cynhesaf at y teulu i gyd yn eu galar. pentref, sy’n cynnwys 16 o unigolion, ar ôl i’w prosiect i ail-adeiladu hen Dymuniadau da neuadd y pentref dderbyn £450,000 wedi treulio’r ddwy flynedd ddiwethaf gan Gronfa Gymunedol y Loteri yn llunio’r prosiect, ac maent yn aros Newyddion da yw deall bod Mary Genedlaethol. am newyddion ynglŷn â cheisiadau Bott adre o’r ysbyty ac yn gwella gyda’i am arian cyfatebol gan Lywodraeth theulu. A hefyd mae Fflur Williams, Mae’r prosiect “Calon y Gymuned” Cymru a Chyngor Sir Ceredigion. Heol y Felin gartre ar ôl cyfnod yn werth £1m yn cynnwys dymchwel “Mae hyn wedi bod yn hwb gwych i’r Ysbyty Bron-glais. Cofion cynnes atyn y neuadd fawr a adeiladwyd yn y nhw’i dwy, ac at bawb sydd ar wellhad. 1930au a’i hail-adeiladu gyda chynllun pentref,” meddai cadeirydd neuadd y mwy hyblyg, ynghyd ag atgyweirio’r pentref, Richard Jennings. “Rydym yn Cae’r Felin adeilad brics llai a adeiladwyd yn y ddiolchgar iawn i Gronfa Gymunedol y Mae Parc Carafanau Cae’r Felin 1950au, sef “neuadd yr ŵyl” trwy Loteri Genedlaethol am ein cefnogi.” wedi newid dwylo’n ddiweddar, a’r osod cyfleusterau cegin a thoiledau Dylai’r gwaith o ddymchwel yr hen perchnogion newydd yw’r teulu newydd. Bydd y neuadd yn dod yn neuadd ddechrau’n ddiweddarach Davies, sydd hefyd yn rhedeg Parc “ganolbwynt” cymunedol cynnes a eleni, ac mae’r pwyllgor yn gobeithio Gwyliau Pen-cnwc, Cross Inn. Un chroesawgar gydag oriau agor hwy, y bydd y neuadd newydd yn agor ei o’r meibion, sef Daniel Davies, yw’r gan ddarparu wifi am ddim, canolfan drysau i’r cyhoedd erbyn gwanwyn rheolwr yng Nghae’r Felin, ac mae’n alw heibio, oergell gymunedol a nifer o 2023. argoeli’n flwyddyn brysur iawn iddyn weithgareddau cymunedol eraill. Bydd diweddariadau rheolaidd yn nhw. Dymuniadau da iddyn nhw i gyd. Bydd yr adeilad hefyd yn fwy cael eu cyhoeddi ar wefan y neuadd hygyrch i bobl gydag anableddau ac www.aberporthvillagehall.co.uk. - 3 - BEULAH Etholiad 2021 Defnyddiwyd Festri Capel Beulah eto ym mis Mai fel gorsaf bleidleisio etholiad y Senedd a Chomisiynydd Heddlu Dyfed-Powys. Yng ngofal yr orsaf oedd Gerwyn Morgan, Muriau Gwyn, a Delyth Richards, Plasnewydd. Yn wahanol i’r arfer, oherwydd gofynion Cofid 19, bu rhaid cymeryd mesurau penodol i sicrhau pellter o ddwy fedr rhwng pawb oedd yn dod i bleidleisio. Felly defnyddiwyd y neuadd yn lle yr ystafell bwyllgor a defnyddiwyd system un ffordd i mewn ac allan. Tia, Maesygwylan, 16 oed yn pleidleisio am y tro cyntaf. Daeth tua 130 i bleidleisio yn ystod a dydd ac yn ychwanegol roedd 60 o’r Gwellhad buan diwedd y flwyddyn. cylch wedi pleidleisio drwy’r post. Dim Dymunwn llwyr wellhad i Mrs Mae’n drist clywed bod Elwyn Reed, ond un o’r ifanc 16+ fanteisiodd ar y Lorraine Lloyd, Penglais sydd wedi Llwyncelyn yn gaeth i’w wely ers cyfle i fwrw pleidliais sef Tia merch cael llaw driniaeth cataract yn yr sbel fach gyda chefen poenus iawn. Gary a Carys Davies, Maesygwylan. ysbyty yn ddiweddar. Dymuniadau gorau iti, Elwyn. Pori hen bapurau ... sgandal! Cyfarchion Mynd a dod Cafwyd sgandal a wnaeth y papurau Dyma englyn i gyfarch Alun Bydd yn chwithig iawn peidio â dyddiol ym 1877 pan gyflawnodd Morgans, Gwynfryn ar ddathlu ei gweld neb o’r hen deulu yn byw ym morwyn 21 oed hunanladdiad drwy benblwydd yn 90 oed yn ddiweddar. Mrynhyfryd pan fydd Hywel a Telor yfed carbolic asid ym Mhlas y Gernos, Diolch i Jon Meirion am yr englyn. yn symud i ardal Alltyblaca i fyw. Coedybryn. Yn y cwest yng Ngastell Dymuniadau gorau iddyn nhw, a Newydd Emlyn dywedodd bwtler y plas yn ei dystiolaeth iddo ddod o hyd gobeithio na fyddan nhw’n ddierth i’r forwyn, Amelia Bartlett, o Wlad i’r hen ardal er hynny. Dymuniadau yr Haf, yn ddiymadferth ar lawr yr gorau hefyd i drigolion newydd y ystafell wely orau gydag ewyn gwyn o fferm, sy’n dod o ardal Caeo. Mae’n gwmpas ei cheg.