The Wroclaw School of Banking Research Journal ISSN 1643-7772 I Ğ/^^EϮϯϵϮͲϭϭϱϯ sŽů͘ϭϱ/EŽ͘Ϯ Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu ISSN 1643-7772 I Ğ/^^EϮϯϵϮͲϭϭϱϯ Z͘ϭϱ/EƌϮ Wiejska baza noclegowa powiatu kłodzkiego Autor: Robert Szmytkie Abstrakt: Celem niniejszego opracowania była analiza wielkości i rozmieszczenia wiejskiej bazy nocle gowej na terenie powiatu kłodzkiego. Przeprowadzone badania wykazały, że rzeczywista wielko ść wiejskiej bazy noclegowej w regionie kłodzkim jest kilkukrotnie większa niż to wyn ika z oficjalnych statystyk. Stwierdzono ponadto, że wsie turystyczne koncentrują się w pe wnych strefach (tzw. wiejskich obszarach turystycznych), przy czym większość z ni ch zlokalizo wana jest na terenie Masywu Śnieżnika, w Górach Stołowych oraz w Górach Bystrzyckich i Orlickich. Słowa kluczowe: wiejska baza noclegowa, Historia: Otrzymano 13.05.2014, poprawiono turystyka wiejska, agroturystyka, Ziemia 23.09.2014, zaakceptowano 15.10.2014 Kłodzka JEL: Q12, Q13 Wprowadzenie Powiat kłodzki, utożsamiany z Ziemią Kłodzką, a niekiedy mylnie z Kotliną Kłodzką 7, położony nych i właściwości klimatu wykorzystywane w jest południowej części województwa miejscowych uzdrowiskach oraz zabytkowe dolno śląskiego, na pograniczu Sudetów układy urbanistyczne, z których słyną Kłodzko i Środkowych i Wschodnich. Ziemia Kłodzka, By strzyca Kłodzka (por. Czerwiński 2009, stanowiąc część regionu sudeckiego, należy do Kruczek 2010). najważniejszych obszarów tur ystycznych kraju, Praktycznie przez cały okres powojenny ruch stąd określana jest mianem: „Turystycznego turystyczny na terenie Ziemi Kłodzkiej Hrabstwa Kłod zkiego”. 8 O atrakcyjności koncen trował się w rejonie Gór Stołowych i turystycznej tego re gionu decydują przede Masywu Śnieżnika oraz w najważniejszych wszystkim walory przyrodnicze w postaci miejscowo ściach wypoczynkowo - pasm górskich objętych ochroną prawną (np. uzdrow iskowych (czyli Polanicy Zdrój, Park Narodowy Gór St ołowych, Śnieżnicki Park Dusznikach Zdrój, Kudowie Zdrój i Lądku Krajobrazowy czy liczne na tym terenie Zdrój), stąd to właśnie na ich terenie obszary chronione w ramach programu Natura zlokalizowana została przeważająca część bazy 2000), duże nagrom adzenie i różnorodność noclegowej (Potocki 2009). Do niedawna z atrakcji turystycznych, walory wypoczynkowe i miejscowości wiejskich powiatu kłodzkiego możliwości uprawi ania turystyki aktywnej turyści kojarzyli zazwyczaj jedynie Karłów i (zwłaszcza pieszej, na rciarskiej i rowerowej), Pasterkę (jako miejsce wyjścia na Szczeliniec zasoby wód mineral - Wielki oraz w inne rejony Gór St ołowych), Czermną (gdzie zlokalizowana jest popularna 7 Historyczna Ziemia Kłodzka w nawiązaniu do Kaplica Czaszek), Wambierzyce (nazywane podziału fizyczno -geograficznego Su detów Śląską Jerozolimą), Kletno (koj arzone z Jaskinią obej muje swym zasięgiem Kotlinę Kłodzką wraz z Niedźwiedzią) oraz Międzygó rze (znane z otaczającymi ją pasmami górskimi (por. Felcman i Wodospadu Wilczki i drogi na Śnieżnik). Same in. 2012). obszary wiejskie regionu bar dziej były 8 www.hrabstwo.pl utożsamiane z postępującymi proc esami ĚƌZŽďĞƌƚ^njŵLJƚŬŝĞ hŶŝǁĞƌƐLJƚĞƚtƌŽĐųĂǁƐŬŝ ƌŽďĞƌƚ͘ƐnjŵLJƚŬŝĞΛƵŶŝ͘ǁƌŽĐ͘Ɖů The Wroclaw School of Banking Research Journal I ISSN 1643-7772 /Ğ/^^EϮϯϵϮͲϭϭϱϯ I Vol. 15 I No. 2 depopulacji, prowadzącymi do zanikania wsi Dolnośląskiego Ośrodka Doradztwa Rolnicze go (por. Martynowski, Mazurski 1978; Motak (gromadzącego informacje na temat 1998). W ostatnich latach sytuacja jednak gospodarstw agroturystycznych w uległa zmianie, bowiem coraz większa liczba województwie dolnośląskim) oraz turystów na miejsce pobytu zaczęła wybierać ogólnopolskich portali i nternetowych właśnie okoliczne wsie, co przyczyniło się do służących jako wyszukiwarki obiektów gwałtownego rozwoju turystyki na obszarach noclegowych. Informacje zaczerp nięte ze wiejskich powiatu. Szczególne znaczenie w źródeł internetowych zostały nastę pnie tym procesie odegrał rozwój agroturystyki i zw eryfikowane w trakcie badań teren owych. innych form turystyki wiejskiej, dzięki czemu Zgromadzone dane posłużyły do analizy Ziemia Kłodzka stała się jednym z rozmieszczenia bazy noclegowej oraz najważnie jszych regionów agroturystycznych określ enia funkcji turystycznej miejscowości w kraju. Kłodzkie wsie rozwijały się również wiej skich, a także delimitacji wiejskich dzięki i nnym formom turystyki (Żochowska rejonów turystycznych funkcjonujących w 2008). Znakomit ym tego przykładem są granicach powiat u kłodzkiego. ośrodki narcia rskie Czarna Góra (w Siennej) i Zieleniec 9. Za żywiołowym rozwojem Baza noclegowa powiatu kłodzkiego zagospodarowania turystycznego nie nadążają jednak oficjalne statystyki dotyczące m.in. W określeniu wielkości i rozmieszczenia bazy wielkości bazy no clegowej czy ruchu noclegowej powiatu kłodzkiego wykorzystano turystycznego. dane: Banku Danych Lokalnych Głównego Celem niniejszego opracowania jest analiza Urzędu Statystycznego (GUS) 11 , wielkości i rozmieszczenia faktycznie Dolnośląskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego istniej ącej wiejskiej bazy noclegowej na we Wro cł awiu 12 , Instytutu Turystyki 13 oraz terenie po wiatu kłodzkiego. Potrzeba takiego informacje za warte w „Koncepcji rozwoju opracowa nia wynika nie tyle z małej subregionalnych produktów turystycznych wiarygodności of icjalnych danych Ziemi Kłodzkiej” (2009). statystycznych (GUS lub Urz ędu Główny Urząd Statystyczny (GUS) w sekcji Sta tystycznego we Wrocławiu), ale także z turystyka gromadzi i publikuje dane dotyczące faktu, że w przypadku miejscowości wiejskich liczby obiektów noclegowych, liczby miejsc dominują obiekty indywidualnego noclegowych, korzystających z noclegów (w zakwaterowania (gospodarstwa tym turystów zagranicznych), udzielonych agroturystyczne i pokoje gościnne), które nie noclegów (w tym turystom zagranicznym), a zawsze są uwzględniane w tych statystykach 10 . także wyposażenia i kategorii obiektów Do oszacowania wielk ości wiejskiej bazy hote lowych, uwzględniając przy tym 19 typów noclegowej na terenie Ziemi Kłodzkiej obiektów zbiorowego zakwaterowania. posłużono się głównie informacjami We dług danych GUS -u na terenie powiatu zawartymi na stronach internetowych gmin kłod zkiego w 2009 r. funkcjonowało 111 wchodzących w skład powiatu kłodzkiego, obiektów noclegowych (zbiorowego strony internetowej Instytutu Turystyki, zakwaterowania), dysponując ych w sumie 8712 miejscami noclegowymi (tab. 1). 9 Największą bazę noclegową posiadały gminy Zieleniec, mimo iż w sensie administracyjnym miejskie o statusie uzdrowiskowym, czyli stanowi część miasta Duszniki Zdrój, jest faktyc znie Kudowa Zdrój (1780 miejsc no clegowych), wsią słabo związaną funkc jonalnie i przestrzennie z Polanica Zdrój (1463) i Duszniki Zdrój (1299). miastem (por. Szmytkie 2007). 10 Urzędy statystyczne gromadzą bowiem dane 11 Bank Danych Lokalnych, www.stat.gov.pl. dotyczące jedynie obiektów zbiorowego zakwatero wania, natomiast dane dotyczące 12 www.dodr.pl. obiektów indyw idualnego zakwaterowania są publikowane sporadycznie. 13 www.intur.com.pl. 246 ZŽďĞƌƚ^njŵLJƚŬŝĞ I tŝĞũƐŬĂďĂnjĂŶŽĐůĞŐŽǁĂƉŽǁŝĂƚƵŬųŽĚnjŬŝĞŐŽ Najwyższym wskaźnikiem rozw oju funkcji Kłodzka (758 miejsc noclegowych) oraz gmina turystycznej charakteryzowały się miasta: wiejsk a Nowa Ruda (313). Najwyższym Duszniki Zdrój (26,1 miejsc nocleg owych na wskaźnikiem rozwoju funkcji turystycznej 100 mieszkańców), Radków (24,0), Polanica charakteryzowały się natomiast wiejska część Zdrój (21,2) i Kudowa Zdrój (17,6). Wg gminy Bystrzyca Kłodzka (8,4) i gmina wiejska oficjalnych statystyk wiejska baza noclegowa Lewin Kłodzki (8,3). Wśród typów obiektów powiatu kłodzkiego obejmowała 26 obiektów noclegowych funkcjonujących na terenie noclegowych (23,4% ogółu) z 1889 miejscami powiatu w 200 9 r. (tab. 2) największą grupę noclegowymi (21,7%). Spośród gmin wiejskich stanowiły: ośrodki wczasowe i kolonijne lub wiejskich części gmin mie jsko-wiejskich (26,9% ogółu miejsc noclegowych w po wiecie) powiatu największą bazę nocl egową oraz hotele (22,5%). posiadały: obszar wiejski gminy Bystrz yca Tabela 1: Baza noclegowa gmin powiatu kłodzkiego w 2009 r. wg danych GUS Liczba obiektów Wskaźnik rozwoju funkcji Jednostka Liczba miejsc noclegowych noclegowych turystycznej miasto Duszniki Zdrój 18 1299 26,6 miasto Kłodzko 3 130 0,5 miasto Kudowa Zdrój 21 1780 17,6 miasto Nowa Ruda 3 324 1,4 miasto Polanica Zdrój 18 1463 21,4 gmina Bystrzyca Kł. 12 891 4,6 gmina K łodzko 1 116 0,7 gmina Lądek Zdrój 11 906 10,6 gmina Lewin Kł. 1 150 8,3 gmina Międzylesie 4 212 2,9 gmina Nowa Ruda 4 313 2,6 gmina Radków 8 740 8,0 gmina Stronie Śl. 5 164 2,1 gmina Szczytna 2 224 3,1 powiat kłodzki (razem) 111 8712 5,3 Źródło: opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych ( www.stat.gov.pl) Tabela 2: Typy obiektów noclegowych w powiecie kłodzkim w 2009 r. wg danych GUS Liczba obiektów Liczba miejsc Kategoria obiektu noclegowego noclegowych noclegowych Hotele 21 1960 247 The Wroclaw School of Banking Research Journal I ISSN 1643-7772 /Ğ/^^EϮϯϵϮͲϭϭϱϯ I Vol. 15 I No. 2 Pensjonaty 12 494 inne obiekty hotelowe 10 518 schroniska i domy wycieczkowe 8 607 ośrodki wczasowe i kolonijne 26 2340 ośrodki szkoleniowo -wypoczynkowe 12 887 domy turystyczne, kempingi i pola biwakowe 7 540 zakła dy uzdrowiskowe 5 920 pozostałe obiekty noclegowe 10 446 Źródło: opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych ( www.stat.gov.pl) Zupełnie inne dane na temat wielkości bazy Pewnym uzupełnieniem danych na temat noclegowej w powiecie kłodzkim zawi era obiektów indywidualnego zakwaterowania w „Koncepcja rozwoju subregionalnych powiecie