entomologische berichten 111 67(3) 2007 Decheniana 36: 13-140. Pfalz und im Saarland. Gesellschaft für Summary Brakman PJ 1966. Lijst van Coleoptera uit Ne- Naturschutz und Ornithologie Rheinland- derland en het omliggende gebied. Mono- Pfalz e.V. Agapanthia intermedia (Coleoptera: Ceramby- graphieën van de Nederlandse Entomolo- Picard F 1929. Faune de France 20. Klaus cidae), a new longhorn beetle to the Dutch gische Vereeniging 2: i-x, 1-219. reprint. fauna Brugge B 2006. In memoriam Chris Brouérius Sama G 2002. Atlas of the Cerambycidae of van Nidek. Entomologische Berichten 66: Europa and the Mediterranean area 1: During an investigation of the distribution and 24-25. 1-173. Dajoz R 1978. La variabilité géographique de Švácha P 2001. In: Die Larven der Käfer Mitte- phenology of Dutch longhorn beetles a single Agapanthia violacea (Col. Cerambycidae). leuropas 6 (Klausnitzer B ed). Heidelberg/ specimen of the warmth-loving Agapanthia in- l’Entomologiste 34: 127-133. Berlin. termedia was found. This specimen was found Frieser R 1976. Cerambycidenstudien (Col. Ce- Teunissen A 1998. Nieuwe en zeldzame bok- in Lage-Vuursche. Although little is known rambycidae). Nachrichtenblatt der Baye- torren voor de Nederlandse fauna (Coleo- about its distribution it has been observed in rischen Entomologen 25: 43-44. ptera: Cerambycidae). Entomologische Harde KW 1966. 87. Familie: Cerambycidae. Berichten 58: 11-14. various Central European countries. In: Die Käfer Mitteleuropas 9 (Freude H, Villiers A 1978. Faune des Coléoptères de Agapanthia intermedia is closely related to Harde KW & Lohse GA eds): 7-94. Goecke France. Cerambycidae: 1-597. Lechevalier. Agapanthia violacea. Their differences are dis- & Evers. Vives E 2000. Coleoptera, Cerambycidae. Fau- cussed. A further spread of Agapanthia inter- Horion A 1974. Faunistik der Mitteleuropäi- na Iberica 12: 1-715. media into the Netherlands is to be expected. schen Käfer XII (Cerambycidae). Schmidt. Köhler F & Klausnitzer B 1998. Verzeichnis It is recommended to specifically monitor the der Käfer Deutschlands. Entomologische host plant Knautia arvensis. Nachrichten und Berichte (Dresden). Bei- heft 4: 1-185. A.P.J.A. (Dré) Teunissen Muylaert A 1984. Fauna van België. Boktorren Strausslaan 6 (Cerambycidae). Koninklijk Belgisch Insti- tuut voor Natuurwetenschappen. 5251 HG Vlijmen Niehuis M 2001. Die Bockkäfer in Rheinland- [email protected] Mompha jurassicella (Lepidoptera: Momphidae) nieuw voor Deze soort was tot nu toe niet be- de Nederlandse fauna kend uit ons land (Kuchlein & De Vos 1999). Wat betreft de verspreiding elders Op 2 mei 2006 trof ik ’s morgens bij de (Epilobium hirsutum L.) en maakt daarbij in Europa noemen Karstholt en Razow- dagelijkse inspectie van de lichtval (HPL een mijngang in de stengel. De vlinder ski (1996) Groot-Brittannië, Frankrijk, 125 W) te Kortgene in de provincie Zee- overwintert en leeft van september tot Spanje en Portugal. Koster (2002) noemt land een vlindertje aan dat op grond van het volgend voorjaar (Koster & Sinev daarnaast Zwitserland en Oostenrijk. De het uiterlijk niet direct op naam kon 2003). De genoemde voedselplant is in vlinder is tot nu toe niet in België waar- worden gebracht. Het is een vlinder met ons land algemeen op vochtige plaatsen. genomen (W. De Prins, persoonlijke me- een spanwijdte van 12 mm en met vrij- Ook in de directe omgeving van de vang- dedeling). Ook uit Duitsland zijn geen wel ongetekende bruingrijze voorvleu- plaats in Kortgene, in een tuin aan de gegevens bekend (W. Biesenbaum, per- gels en lichtgrijze achtervleugels (figuur rand van de bebouwde kom, is het harig soonlijke mededeling). De verspreiding 1). Het exemplaar maakte een afgevlo- wilgenroosje beslist geen zeldzaamheid. in Groot-Brittannië is globaal beperkt tot gen indruk. De omhooggerichte palpen Toch is het de vraag of deze planten het zuidoosten van Engeland. De nieuwe en de smalle, spits toelopende achter- langs poldersloten en aan de oever van vindplaats in ons land, Kortgene, ligt on- vleugels deden, gelet op de vliegtijd, ver- het nabijgelegen Veerse Meer als waard- geveer op dezelfde breedtegraad en moeden dat het om een overwinterd plant geschikt zijn, omdat de rups een maakt dus onderdeel uit van de noord- exemplaar uit het genus Mompha zou voorkeur heeft voor planten die op een grens van het thans bekende versprei- kunnen gaan. relatief droge plaats groeien (Koster 2002). dingsgebied van M. jurassicella in Europa. In zo’n situatie dient een preparaat van het genitaal te worden gemaakt om tot een zekere determinatie te kunnen komen. Na vervaardiging en bestudering van het preparaat bleek het te gaan om een mannelijk exemplaar van Mompha ju- rassicella (Frey). De vorm van de valven, met name van de uiteinden van de cu- cullus en de sacculus, alsmede van de cornuti in de aedeagus, zijn bij het on- derscheiden van de soorten uit dit genus van doorslaggevende aard. Een beschrij- ving van deze soort en een afbeelding van het imago en het genitaal wordt ge- geven door Koster (2002). Opgemerkt moet worden dat deze soort lange tijd aangeduid is als Mompha subdivisella Bradley. Recent is vastgesteld dat dit een synoniem is van Laverna juras- sicella Frey, die thans in het genus Mom- pha is ondergebracht (Koster & Sinev 2003). Figuur 1. Mompha jurassicella , 2 mei 2006, Kortgene. Foto: Kees van Achterberg De rups leeft op harig wilgenroosje Mompha jurassicella , 2 May 2006, Kortgene, Zeeland. 112 entomologische berichten 67(3) 2007 Dankwoord Literatuur Summary Mijn dank gaat uit naar de heer Sjaak Koster Karsholt O & Razowski J (eds) 1996. The Lepi- Mompha jurassicella (Lepidoptera: Momphi- te Callantsoog die zo vriendelijk was mijn de- doptera of Europe. A distributional check- dae) new to the Dutch fauna list. Apollo Books. terminatie te controleren en naar de heer Koster JC 2002. Momphidae. In: The moths Kees van Achterberg (Nationaal Natuurhisto- and butterflies of Great Britain and Ire- Mompha jurassicella (Frey) is recorded for the risch Museum Naturalis) voor het maken van land 4(1) (Emmet AM & Langmaid JR eds): first time in the Netherlands. A single male de foto (met Olympus motorized stereomi- 224-254. Harley Books. specimen was captured at light in Kortgene, croscope SZX12 with Analysis Extended Focal Koster JC & Sinev S 2003. Momphidae s.l. Mi- province of Zeeland, on 2 May 2006. crolepidoptera of Europe 5. Apollo Books. Imaging Software). Kuchlein JH & Vos R de 1999. Geannoteerde naamlijst van de Nederlandse vlinders. Backhuys. Jaap van Vuure Torendijk 82 4484 ND Kortgene [email protected] Aanvullingen en verbeteringen opstelling, regel 6) moet figuur 1 zijn, door ‘exemplaar’, In het artikel van Vis & Visser (Entomolo- pagina 17 figuur 8: in de middencirkel pagina 22 in ‘Dankwoord’ dient te wor- gische Berichten 67(1-2), april 2007, pagi- dient de tekst ‘van het Land 272 soor- den toegevoegd: R.J. Vink voor het ma- na’s 14-26, dienen de volgende zaken ten’ te vervallen, ken van figuren 9-36 en voor het uit- worden aangepast: pagina 22 onder ‘Overeenkomsten en voeren van verschillende selecties. pagina 15 onder ‘Materiaal en methode’: verschillen’: in de laatste regel dient de verwijzing naar figuur 2 (vaste lamp- het woord ‘niet’ vervangen te worden Uitgelezen oorspronkelijke uitgave. De structuren lij- Het boek kan min of meer gelijktijdig ken op het natuurlijke uiterlijk van de di- door blinde- en ziende kinderen worden Carle E 2006. Rupsje Nooitgenoeg. Een verse voorwerpen (kaas, worst, aardbei gelezen. Bij het boek hoort een bijpassend speciale kleurenuitgave voor blinde en enzovoort). Zo is rupsje Nooitgenoeg van tasje, met daarop een voelbare rups. Zo slechtziende kinderen, met braille tekst. allerlei soorten stof gemaakt en is ook de kan een (blind) kind met het tasje met Uitgeverij Lemniscaat. Prijs € 39,50. segmentatie van het rupsje te voelen. daarin het boek naar haar of zijn vrien- Zelfs heeft men aandacht gegeven aan de dinnetje of vriendje gaan om samen dit In 1969 publiceerde Eric Carle het kinder- harigheid van Nooitgenoeg. De aardbeien boek te lezen. En net als met de oorspron- boek The very hungry caterpillar. Hij ver- zijn gemaakt van stoffen met voelbare kelijke uitgave kunnen kleine (blinde) kin- telde met behulp van eigen collage- en spikkels en de samengestelde bladeren deren op deze wijze leren hoe vlinders schilderwerk hoe een hongerig rupsje van de aardbeien hebben gleuven en rib- zich ontwikkelen. zich al etende ontwikkelde van ei tot vlin- bels overeenkomstig de nervatuur van der. Dit kinder(kleuter)boek werd heel erg echte aardbeibladeren. Het blad van de Rinny E. Kooi populair en wereldwijd bekend. In Neder- pruim heeft zelfs een gezaagde bladrand. land verscheen het onder de titel Rupsje De sinaasappel waar het rupsje zich door- Konstantinov A, Tishechkin A & Penev L Nooitgenoeg. Vorig jaar verscheen er een heen vreet voelt aan als een echte sinaas- (eds.) 2005. Contributions to systematics uitgave die ook door blinde kinderen kan appel. Helaas heeft de vlinderpop niet de and biology of beetles. Papers celebrating worden gelezen. De organisatie Dreaming morfologische kenmerken gekregen van the 80th birthday of Igor Konstantinovich Fingers heeft het boek bewerkt. een echte, al heeft Eric Carle die structuren Lopatin. Pensoft Publishers. 450 pp. ISBN De oorspronkelijke tekst is in braille ook niet in zijn tekeningen weergegeven. 954-642-233-9. € 78,90 omgezet en ook in relatief grote, zwarte Net als het oorspronkelijke boek is deze letters afgedrukt. De illustraties zijn van uitgave een ‘lust’ voor het ziende oog. De aanleiding voor deze publicatie is de voelbaar materiaal gemaakt, onder ande- Het boek wordt met de hand in India tachtigste verjaardag van Professor Lopa- re textiel en papier, in de kleuren die veel- gemaakt. Daardoor zijn geen twee boeken tin. Lopatin heeft een levenslange passie al in de buurt komen van de kleuren in de precies gelijk. Van de prijs van elk boek voor bladkevertaxonomie én voor de Mid- gaat vijf euro naar India. den-Aziatische berggebieden.