Uchwała Nr XXXII/240/2009 Rady Powiatu Słupskiego z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie przyj ęcia powiatowego programu opieki nad zabytkami p.n. „Program opieki nad zabytkami Powiatu Słupskiego na lata 2009 – 2012” Na podstawie art. 12 pkt 11 ustawy z 5 czerwca 1998 roku o samorz ądzie powiatowym (Dz. U 2001 Nr 142 poz.1592 z pó źn .zmianami), art. 87 ust.3 ustawy z dnia 23 lipca 2003 o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U Nr 162, poz. 1568 z pó źn. zmianami) po uzyskaniu opinii Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Rada Powiatu Słupskiego uchwala, co nast ępuje: § 1 1. Przyjmuje si ę powiatowy program opieki nad zabytkami p.n. „ Program opieki nad zabytkami Powiatu Słupskiego na lata 2009 – 2012 ” stanowi ący zał ącznik do uchwały. 2. Powiatowy program opieki nad zabytkami obejmuje obszar Powiatu Słupskiego w jego administracyjnych granicach. § 2 Wykonanie uchwały powierza si ę Zarz ądowi Powiatu. § 3 Uchwała wchodzi w Ŝycie z dniem podj ęcia i podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urz ędowym Województwa Pomorskiego. Przewodnicz ący Rady Ryszard Stus 2 STAROSTWO POWIATOWE W SŁUPSKU Program opieki nad zabytkami Powiatu Słupskiego na lata 2009 - 2012 Słupsk 2009 3 Zał ącznik do Uchwały Nr XXXII /240/2009 Rady Powiatu Słupskiego Z dnia 30 czerwca 2009 roku Spis tre ści Spis tre ści 3 1. Wprowadzenie 4 1.1. Podstawa prawna opracowania..............................................................................................4 1.2. Zabytki i ich ochrona w dokumentach programowych powiatu. ..........................................4 1.3. Cele programu w świetle Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami ..................................................................................................................................4 2. Ogólna charakterystyka zasobu 4 2.1. Rejestr zabytków ...................................................................................................................4 2.2. Zabytki nieruchome...............................................................................................................5 2.3. Zabytki ruchome....................................................................................................................5 2.4. Zabytki archeologiczne..........................................................................................................5 3. Zadania, instrumenty wdra Ŝania, źródła finansowania Programu opieki nad zabytkami powiatu słupskiego na lata 2009 - 2012 6 3.1. Opis zada ń zawartych w Programie opieki nad zabytkami...................................................8 4. Finansowanie programu 10 5. Ocena realizacji programu 10 6. Wykaz obiektów wpisanych do rejestru zabytków województwa pomorskiego z terenu powiatu słupskiego 11 6.1. Wykaz obiektów wpisanych do rejestru zabytków, których wła ścicielem jest powiat.......11 6.2. Zabytki nieruchome z terenu powiatu słupskiego ...............................................................12 6.3. Zabytki ruchome z terenu powiatu słupskiego....................................................................20 6.4. Stanowiska archeologiczne..................................................................................................23 4 1. Wprowadzenie 1.1. Podstawa prawna opracowania Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2003 r. Nr 162, poz. 1568, z pó źniejszymi zmianami Dz. U. z 2004 r. Nr 96, poz. 959, Nr 238, poz. 2390, Dz. U. z 2006 r. Nr 50, poz. 362 i Nr 126, poz. 875) zobowi ązuje zarz ądy powiatowe do sporz ądzenia na okres czterech lat Powiatowego Programu Opieki nad Zabytkami. Program przyjmuje Rada Powiatu po uzyskaniu opinii wojewódzkiego konserwatora zabytków. Zadania z zakresu ochrony dziedzictwa kulturowego zawarte s ą równie Ŝ w Ustawie z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorz ądzie powiatowym (Dz. U. z 1998 r. Nr 91, poz. 578 z późniejszymi zmianami). Art. 4 ust. 1 stanowi, i Ŝ powiat wykonuje okre ślone zadania publiczne o charakterze ponadgminnym, w tym, zadania w zakresie kultury oraz ochrony zbytków i opieki nad zabytkami 1.2. Zabytki i ich ochrona w dokumentach programowych powiatu Wskazane w Programie zadania s ą zgodne ze Strategi ą Rozwoju Społeczno - Gospodarczego Powiatu Słupskiego do roku 2011 i Planem Rozwoju Lokalnego Powiatu Słupskiego wraz z Wieloletnim Planem Inwestycyjnym do roku 2013. Dokumenty te s ą podstaw ą do opracowania Programu. Misja powiatu zawarta w Strategii Rozwoju Społeczno - Gospodarczego Powiatu Słupskiego zakłada, Ŝe: „Powiat słupski jest atrakcyjnym turystycznie regionem nadmorskim, o du Ŝych walorach przyrodniczo - krajobrazowych i kulturowych. W Planie Rozwoju Lokalnego Powiatu Słupskiego zało Ŝono, Ŝe na terenie powiatu wyst ępuje obszar ochrony dziedzictwa kulturowego. 1.3. Cele programu w świetle Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami Zgodnie z art. 87 ust. 2 ustawy Program ma na celu w szczególno ści: 1) włączenie problemów ochrony zabytków do systemu zada ń strategicznych, wynikaj ących z koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju; 2) uwzgl ędnienie uwarunkowa ń ochrony zabytków, w tym krajobrazu kulturowego i dziedzictwa archeologicznego, ł ącznie z uwarunkowaniami ochrony przyrody i równowagi ekologicznej; 3) zahamowanie procesów degradacji zabytków i doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania; 4) wyeksponowanie poszczególnych zabytków oraz walorów krajobrazu kulturowego; 5) podejmowanie działa ń zwi ększaj ących atrakcyjno ść zabytków dla potrzeb społecznych, turystycznych i edukacyjnych oraz wspieranie inicjatyw sprzyjaj ących wzrostowi środków finansowych na opiek ę nad zabytkami; 2. Ogólna charakterystyka zasobu 2.1. Rejestr zabytków Do rejestru zabytków wpisuje si ę zabytek nieruchomy na podstawie decyzji wydanej przez wojewódzkiego konserwatora zabytków z urz ędu b ądź na wniosek wła ściciela zabytku nieruchomego lub u Ŝytkownika wieczystego gruntu, na którym znajduje się zabytek nieruchomy 5 (art. 9. 1. ustawy z 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami). Rejestr zabytków na terenie województwa pomorskiego prowadzi Pomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków. 2.2. Zabytki nieruchome Zabytek nieruchomy to nieruchomo ść , jej cz ęść lub zespół nieruchomo ści, b ędąca dziełem człowieka lub zwi ązana z jego działalno ści ą i stanowi ąca świadectwo minionej epoki b ądź zdarzenia, których zachowanie le Ŝy w interesie społecznym ze wzgl ędu na posiadan ą warto ść historyczn ą, artystyczn ą lub naukow ą. (Art. 3 pkt 2) ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z 23 lipca 2003 r.). Na terenie powiatu słupskiego znajduj ą si ę zabytkowe ko ścioły gotyckie, renesansowe i pó źniejsze, obiekty rezydencjonalne, zabytkowe zespoły zieleni, zabytki dziedzictwa rzecznego, obiekty dawnej u Ŝyteczno ści publicznej, mieszkalnej i gospodarczej, zabytkowe cmentarze. Do zabytków nieruchomych o du Ŝej warto ści historycznej i architektonicznej zaliczone zostały m.in.: wie ś rybacka Kluki z zachowan ą unikatow ą regionaln ą architektur ą z dawnym układem melioracyjnym pól i ł ąk, z miejscowymi nazwami (mie ści si ę tu Muzeum Wsi Słowi ńskiej); zało Ŝenia ruralistyczne w Swołowie (gm. Słupsk) oraz Ustka jako osada rybacka z dzielnic ą uzdrowiskow ą z XIX/XX wieku. 2.3. Zabytki ruchome Zabytek ruchomy to rzecz ruchoma, jej cz ęść lub zespół rzeczy ruchomych będąca dziełem człowieka lub zwi ązana z jego działalno ści ą i stanowi ąca świadectwo minionej epoki b ądź zdarzenia, których zachowanie le Ŝy w interesie społecznym ze wzgl ędu na posiadan ą warto ść historyczn ą, artystyczn ą lub naukow ą. (art. 3 pkt 3) ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z 23 lipca 2003 r.) Zabytki ruchome w powiecie słupskim wpisane do rejestru zabytków województwa pomorskiego to przede wszystkim wyposa Ŝenie ko ściołów oraz pałaców. Przykładem zbiorów prywatnych w powiecie słupskim, w których zgromadzono równie Ŝ zabytki ruchome jest Muzeum Chleba w Ustce. W Ustce działa ponadto Muzeum Ziemi Usteckiej, w Smołdzinie – Muzeum Przyrodnicze Słowi ńskiego Parku Narodowego. Muzea podległe Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku to – Muzeum Wsi Słowi ńskiej w Klukach i Zagroda Muzealna nr 8 „Zagroda Albrechta” w Swołowie. 2.4. Zabytki archeologiczne Zabytek archeologiczny to zabytek nieruchomy, b ędący powierzchniow ą, podziemn ą lub podwodn ą pozostało ści ą egzystencji i działalno ści człowieka, zło Ŝon ą z nawarstwie ń kulturowych i znajduj ących si ę w nich wytworów b ądź ich śladów albo zabytek ruchomy, b ędący tym wytworem. (art. 3 pkt 4) ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z 23 lipca 2003 r. Obiektami archeologicznymi w powiecie słupskim o zasi ęgu europejskim s ą m.in. Megality Łupawskie – jedyny zachowany na Ni Ŝu Europejskim zespół cmentarzysk megalitycznych i osad kultury pucharów lejkowatych (neolit) z Rezerwatem w Runowie. W rejestrze pomorskiego wojewódzkiego konserwatora zabytków znajduje si ę 68 stanowisk archeologicznych. S ą to stanowiska o własnej formie krajobrazowej - głównie grodziska wczesno średniowieczne, cmentarzyska kurhanowe z epoki br ązu, cmentarzyska megalityczne z epoki neolitu. W wojewódzkiej ewidencji zabytków archeologicznych znajduje si ę około 5 200 stanowisk archeologicznych. 3. Zadania, instrumenty wdra Ŝania, źródła finansowania Programu opieki nad zabytkami powiatu słupskiego na lata 2009 - 2012 Lp. Zadanie Podmioty Instrumenty wdra Ŝania Źródła Planowany uprawnione finansowania termin do realizacji 1. Ochrona zabytków, których wła ścicielem jest powiat słupski - Wykonanie prac konserwatorskich