BRO NANTLLE ‘Roedd trafferthion cludiant yn rwystr i In the Nantlle Valley the development of the ddatblygiad y diwydiant llechi yn Nyffryn slate industry was hampered initially by poor Nantlle. Gyda dyfodiad tramffordd i’r cei yng transport links. With the opening of a horse Nghaernarfon yn 1828 ar gyfer cerbydau a drawn tramway to the quay at Caernarfon dynnwyd gan geffylau, gwelwyd twf sylweddol in 1828, Dorothea, Cilgwyn and Pen-y-bryn yn chwareli Dorothea, Cilgwyn a Phen-y- quarries grew quickly. In 1848 the tramway bryn. Yn 1848 addaswyd y dramffordd ar was adapted for use by a steam engine. gyfer trên stêm. In the 1860s much of the earlier tramway Yn y 1860au defnyddiwyd llawer o’r was incorporated into the new Caernarfon dramffordd wreiddiol fel rhan o’r rheilffordd to Afonwen main line, now the Lôn Eifion newydd rhwng Caernarfon ac Afonwen, sef cycle route. llwybr beicio Lôn Eifion erbyn hyn. Injan drawst Dorothea a’r inclein Dorothea beam engine house and incline 8 Bodgarad Hafodty Wernlas Pen y Canol RHOSTRYFAN Bodgafan Uchaf Awel y Grug 236 Tyn Llwyn Glan Gors 197 Cae’r Gors 1 Gors 247 Hafodty- RHOSGADFAN newydd Penyfridd 248 Moel Tryfan Dafarn Moel Tryfan Dywarch Ty’n-y-pant Tyddyn Engan 427 Kate Roberts, o Cae’r Gors, Rhosgadfan, ysgrifennodd Tan Foel Bach am ymdrechion y tyddynwyr chwarelyddol Glan Dˆwr Kate Roberts, who lived at Cae’r Gors, Rhosgadfan, Bwthyn wrote about the struggles of the quarrying families G N medrau metres 500 1 km llath 500 milltir yards 1/2 mile CARMEL Bryntwrog Terrace Y FRON Cae Forgan Meillionydd Uwchlaw’r-rhos Pen-llwyn Mynydd y Cilgwyn Gloddfa Glytiau Trosglwyn 347 Tyddyn Ty-nant-uchaf Bach A481 CILGWYN 2 n Chwarel o i f i Fron-felen Pen-y-clogwyn Pen-y-bryn E Allt-felen Quarry n House ô L Twll Mawr Pont 3 Ty’n-y-fawnog Talysarn Baladeulyn Hall PENYGROES Tan Nantlle Chwarel NANTLLE TALYSARN Dorothea Quarry P Pant Ddu P Llyn Nantlle Uchaf B4418 Afon Llyfni n 4 o i f i Bryn-castell E n PELLTER/DISTANCE ô L Rhôs-yr- Ardal Rhostryfan/Rhosgadfan Area unman 1 LLANLLYFNI 5 milltir/miles (8 km) Tir-bach Dôl-wenith Tal-eithin- Ardal Cilgwyn/Nantlle Area isaf 2 Tal-eithin- 4.4 milltir/miles (7.1 km) uchaf 3 Ardal Penygroes/Cilgwyn Area 215 3.9 milltir/miles (6.3 km) 5 Maen-y- Llwyd-coed- gaseg 4 Ardal Llanllyfni/Talysarn Area fawr Afon Ddu 3.3 milltir/miles (5.3 km) Ty’n-pant- bach NEBO 5 Ardal Nasareth/Nebo Area Moel Bron- y-rhiw 5 milltir/miles (8 km) 220 Rhyd-lydan Afo MAP OS/OS MAP NASARETH n Cwm Du Glanrafon Taflen/Sheet 254 Hendre- wen 9.