KULİNARİYA KATALOQU CULINARY DIRECTORY 1 Kataloq “Məsləhət xidmətləri vasitəsilə aqro-turizm, aqro-biznes sahibkarlığın və ərzaq məhsullarının istehsalının təşviqi və yeni dəyər zəncirlərinin yaradılması və inkişafı” layihəsi çərçivəsində Azərbaycanın İqtisadi və Sosial İnkişaf Mərkəzinin (CESD) ekspert qrupları tərəfindən hazırlanmışdır. The catalog was prepared by expert groups of the Azerbaijan Center for Economic and Social Development (CESD) within the project "Promotion of agro-tourism, agro- business entrepreneurship and food production and creation and development of new value chains through consulting services." Bu nəşr Avropa İttifaqının maliyyə yardımı ilə hazırlanmışdır. Onun məzmununa görə CESD məsuliyyət daşıyır və burada ifadə olunan fikirlər heç bir halda Avropa İttifaqının rəsmi mövqeyi kimi qəbul edilə bilməz. This publication has been produced with the assistance of the European Union. Its contents are the sole responsibility of CESD and do not necessarily reflect the views of the European Union. 2 Mündəricat/Contents Yeməklər və İçkilər/Foods and drinks ............................................................................... 4 Dağlıq Şirvan/Mountainous Shirvan .............................................................................. 4 Şəki-Zaqatala/Sheki-Zagatala ......................................................................................... 4 Restoran profili/Restaurants’ profile............................................................................... 16 Dağlıq Şirvan/Mountainous Shirvan ............................................................................ 16 Şəki-Zaqatala/Sheki-Zagatala ....................................................................................... 18 Fermer profili/Farmers’ profile ...................................................................................... 22 Dağlıq Şirvan/Mountainous Shirvan ............................................................................ 22 Şəki-Zaqatala/Sheki-Zagatala ....................................................................................... 24 3 Yeməklər və İçkilər/Foods and drinks Dağlıq Şirvan/Mountainous Shirvan Şəki-Zaqatala/Sheki-Zagatala Maxara (Balakən) Xüsusilə Zaqatala və Balakən bölgələrində Azərbaycan milli mətbəxinin ən sevimli və qədim yeməklərindən biridir. Balakənlilər üçün evin ən əziz qonaqlarına maxara bişirmək ənənə halını alıb. Hazırlanması çox sadədir, yumurta, un, süd, duz, və şəkər tozu qarışdırılır. Balakənlilər maxaranı bal ilə yeməyi üstün tuturlar. Makhara (Balakan) It is one of the favorite and ancient dishes of Azerbaijani national cuisine, especially in Zagatala and Balakan regions. It has become a tradition for the people of Balakan to cook makhara for the dearest guests of the house. Preparation is very simple, eggs, flour, milk, salt, powdered sugar are mixed. The people of Balakan prefer to eat makhara with honey. 4 Piti (Şəki) Normalda xüsusi divar sobalarında və gil qablarda bişirilən milli Azərbaycan şorbasıdır. Pitinin əsas əlamətlərindən biri də odur ki, bu yeməyi gildən hazırlanmış qabda – dobuda bişirirlər. Bir dobu bir adam üçün nəzərdə tutulub. Və ən başlıcası odur ki, dobu nə qədər köhnə olarsa, onun içində hazırlanan piti də o qədər dadlı olur. Əgər dobu təzədirsə, pitini qoymadan öncə qabları yaxşıca qoyun piyi və qaynar su ilə “doydururlar”. Belə hazırlanmış qabda əsl dadlı Şəki pitisi hazırlanır. Piti (Sheki) It is a national Azerbaijani soup that is normally cooked in special clay pots in special wall stoves. It includes lamb, preferably on bone and with fat, chickpeas, onion, cherry plums, some turmeric, salt, and pepper. One of the main features of piti is that this dish is cooked in a clay bowl - dobu. A dobu is designed for one person. And most importantly, the older the dobu, the tastier the piti is. If the dobu is fresh, the dishes are thoroughly "saturated" with lard and hot water before placing the piti. A really tasty Sheki piti is made in such a bowl. Şəki oması (Şəki) Bu milli şirniyyat Azərbaycanın ləziz desertlərindən biridir. Bəzi yerlərdə buna Şəki çoreyi də deyilir. İnqridiyentlər buğda unu, şəkər, kərə yağı, süd və ya qatıq, yumurta, maya, ədviyyat qarışığı (hil, zəncəfil, keşniş toxumu, hindistan cevizi, qoz, darçın), zəfəran, xaşxaş, duzdur. 5 Sheki oması (Sheki) This national dessert is one of the delicious desserts of Azerbaijan. In some places, it is also called Sheki choreyi (bread). The ingridients are wheat flour, sugar, butter, milk or yogurt, eggs, yeast, a mixture of spices (cardamom, ginger, coriander seeds, nutmeg, walnuts, cinnamon), saffron, poppy, salt. Sürhüllü (Qax) Surhullu çox qədim və bir az çətin bir yeməkdir. Qədim dövrlərdən bəri mövcuddur. Tərkibi ət, un, qırmızı lobya, kərə yağı, albalı turşusu, sarımsaq, soğan, duz və istiotdur, inək qışda kəsilir. Sonra ət qurudulmaq üçün asılır. Ət ağaran kimi bişməyə hazır olur. Surhullu (Kakh) Surhullu is a very old and a little bit hard dish. It has been around since ancient times. Ingredients are meat, flour, red beans, butter, cherry acid, garlic, onion, salt and pepper. The cow is slaughtered in winter. Then the meat is hung out to dry. As soon as the meat turns white, it’s ready to be cooked. 6 Çığırtmalı plov (Qax) Tərkibi toyuq, düyü, yağ, soğan, yumurta, limon və ya limon turşusu və ya abgor, yerkökü və ya zəfəran, duz və istiotdur. Əvvəlcə düyü bişirilir. Çığırtmanı hazırlamaq üçün toyuq bişənə qədər qaynadılır. Sonra pişmiş yumurta əlavə olunur. Məhz bundan sonar onu çığırtma adlandırmaq olar. Plovun üzərinə qoyulub servis edilir. Chighirtmali pilaf (Kakh) Its ingredients are chicken, rice, butter, onion, egg, lemon or citric acid, or abgor, carrot or saffron, salt, pepper. Rice is firstly cooked. To prepare the chighirtma, the chicken is boiled until cooked. Then scrambled eggs are added. After that it can be called a chighirtma. It is placed on pilaf and served. 7 Şəki halvası (Şəki) Özünəxas reseptinə və xüsusiyyətlərə malikdir; bu növ halvanın qədim Mesopotamiyada yarandığı düşünülür. Böyük bir Şəki halvasının parçasına baxdığınız zaman, üstündə şəbəkəni xatırladan mürəkkəb bir qəfəs naxışını görəcəksiniz. Soyulmuş fındıq, qoz, yağ, şəkər, düyü unu və keşniş toxumları, hil, zəfəran və şəkərlidir. Sheki halvasi (Sheki) It has its own recipe and characteristics; this type of halva is thought to have originated in ancient Mesopotamia. When you look at a large piece of Sheki halva, you will see an intricate lattice pattern on the top, reminiscent of shebeke. It’s a confection of peeled hazelnuts, walnuts, butter, sugar, rice flour and coriander seeds, cardamom, and saffron. Gül mürəbbəsi (Zaqatala) Yazda güllər cənnəti olan Zaqatala həm də gül mürəbbəsi ilə də məşhurdur. Bu mürəbbə həm çox dadlı, həm də çox faydalıdır. Ürək xəstəlikləri, stress, nevroz zamanı bu mürəbbə əsl təbii dərmandır. Gül mürəbbəsi immun sistemini möhkəmləndirir, iltihabları azalıdır. 8 Gul murebbesi (Zagatala) Zagatala, a flower paradise in spring, is also famous for its flower jam. This jam is both very tasty and very useful. This jam is a real natural remedy for heart disease, stress, neurosis. Rose jam strengthens the immune system, reduces inflammation. Şamaxı mütəkkəsi (Şamaxı) Mütəkkə hazırlamaq üçün un, yumurta, kərə yağı, süd, şəkər tozu, mürəbbə (ərik ola bilər), maya, qovrulmuş, soyulmuş qoz, hil, yodlu incə duz və vanil lazımdır. Mütəkkə deyilir, çünki ənənəvi bir obyekt olan yastığı- mütəkkəni xatırladır. Shamakhi mutakkasi (Shamakhi) We need flour, eggs, butter, milk, powdered sugar, jam (can be apricot), yeast, roasted, peeled walnuts, cardamom, fine salt with iodine, and vanilla to make mutakka. It is called mutakka because it mentions the mutakka which is a traditional object-a cushion. 9 Şamaxı qutabı (Şamaxı) Şirvan bölgəsinə aid daha bir dadlı xörəklərdən biri də Şamaxı qutabıdır. Tərkibi un, yumurta, kərə yağı, süd, xama, quru maya, sumax, qiymə, duzdan ibarətdir. Shamakhi gutabi (Shamakhi) Another delicious dish of Shirvan region is Shamakhi qutabi. Ingredients: flour, eggs, butter, milk, sour cream, sumac, dry yeast, minced meat, salt. Şamaxı sucuğu Dadından doyulmayan Şamaxının qədim yeməklərindən olan sucuq həm də turistlərin də marağına səbəb olur. Tərkibi qoz ləpəsi, zəfəran, sarıkök, buğdanın nişastası.Təbii inqrideyentlərlə hazırlanan Şamaxı sucuğu həm də insan orqanizminə faydalıdır. Shamakhi sucughu Sucug, one of the ancient dishes of Shamakhi, is also of interest to tourists. Ingredients: walnut kernels, saffron, turmeric, wheat starch. Shamakhi sucughu made with natural ingredients is also useful for the human body. 10 Pip dolması (Lahıc) Pip yarpaq-vələs ağacının yarpağı olub müalicəvi, yumşaq və çox nazik qalınlığa malikdir.Pip yarpağı bahar fəslində ildə cəmi bir dəfə 2-4 gunə yalniz nazik yarpaqları yığılir. Pip yarpağının bütün üstünlüyü milli yeməyimiz olan dolmanı daha da dadlı və təkrarolunmaz edir. Yeməyin tərkibi quzu əti, düyü, soğan, göyərti, yağ, qatıq, vələs yarpağı, duz, istiot, darçındır. Pip dolmasi (Lahic) The leaves of the pip tree are healing, soft and very thin. Pip leaves are collected only thin leaves once a year in spring for 2-4 days. All the advantages of pip leaf make dolma, national dish, even more delicious and unique. The composition of the dish is lamb, rice, onions, greens, butter, yogurt, hornbeam leaves, salt, pepper, cinnamon. 11 Şüyüd plovu (Şamaxı) 200-ə yaxın Azərbaycan plovları arasında şüyüd plovu xüsusi yer tutur. Plovun tərkibi uzun düyü, qoyun əti, ərinmiş kərə yağı, duz, zəfəran, şüyüd və yaşıl