Załącznik do uchwały Nr XXXVII/2008/2017 Rady Gminy Szczaniec z dnia 25 stycznia 2017r. Strategia Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Gminy Szczaniec na lata 2015-2022 [Wybierz datę] ZWSHiFM . Centrum Badań Analiz i Projektów Europejskich „CBAiPE” 65-770 Zielona Góra ul Kręta 5 Szczaniec 2015 Zmiana 2016 Zmiana 2017 Strategia Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Gminy Szczaniec na lata 2015-2022 SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie ........................................................................................................................................... 4 1.1 Metodologia prac i organizacja procesu tworzenia strategii .......................................................... 4 1.2 Nadrzędne dokumenty strategiczne ......................................................................................................... 5 2. Diagnoza Gminy Szczaniec ..................................................................................................................... 9 2.1 Przestrzeń i środowisko .............................................................................................................................. 10 2.1.1 Ogólna charakterystyka Gminy Szczaniec.................................................................................. 10 2.1.2 Charakterystyka sieci osadniczej ................................................................................................... 14 2.1.3 Opis zasobów naturalnych ............................................................................................................... 15 2.1.4 Opis zasobów kulturowych .............................................................................................................. 21 2.2 Uwarunkowania społeczne ........................................................................................................................ 28 2.2.1 Kapitał ludzki i jakość życia ............................................................................................................. 28 2.2.2 Opieka społeczna .................................................................................................................................. 33 2.2.3 Edukacja i kultura ................................................................................................................................ 34 2.2.4 Ochrona zdrowia .................................................................................................................................. 40 2.3 Uwarunkowania gospodarcze .................................................................................................................. 41 2.3.1 Przedsiębiorczość ................................................................................................................................ 41 2.3.2 Rynek pracy i bezrobocie .................................................................................................................. 43 2.4 Infrastruktura techniczna ........................................................................................................................... 46 2.4.1 Sieć wodociągowa, kanalizacyjna i oczyszczanie ścieków .................................................. 46 2.4.2 Gospodarka odpadami ....................................................................................................................... 49 2.4.3 Gospodarka niskoemisyjna .............................................................................................................. 52 2.4.4 Kominikacja ............................................................................................................................................ 55 2.4.5 Infrastruktura energetyczna i telekomunikacyjna ................................................................. 55 2.4.6 Założenia do rewitalizacji………………………………………………………………………………….57 3. Uwarunkowania i problemy dalszego rozwojuGminy Szczaniec - Analiza SWOT .......... 59 4. Misja i Wizja gminy Szczaniec ……………………………………………………………………………………71 5. Strategiczne kierunki Rozwoju Gminy Szczaniec ………………………………………………………73 5.1 Strategiczne cele rozwoju Gminy Szczaniec na lata 2015 – 2020 ……………………………….76 5.1.2 Rozwój gospodarki lokalnej w tym rolnictwa, zdrowej żywności i turystyki ............ 82 5.1.3 Rozwój usług społecznych, edukacyjnych oraz działania na rzecz integracji i kształtowania postaw prospołecznych mieszkańców ....................................................... 86 6. System realizacji Strategii ................................................................................................................... 95 6.1 Podmioty zaangażowane w realizacje Strategii ................................................................................ 96 6.2 Finansowanie realizacji Strategii ............................................................................................................. 96 2 Strategia Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Gminy Szczaniec na lata 2015-2022 6.3 Monitorowanie ,kontrola i ocena efektów realizacji ustaleń strategicznych ..................... 103 Spis tabel .......................................................................................................................................................................... 108 Spis map i fotografii .................................................................................................................................................... 108 Uchwała Rady Gminy Szczaniec…………………………………………………………………………………………..109 Zmiana Uchwały Rady Gminy Szczaniec .……………………………………………………………………………..110 Zmiana Uchwały Rady Gminy Szczaniec .……………………………………………………………………………..111 3 Strategia Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Gminy Szczaniec na lata 2015-2022 1. WPROWADZENIE 1.1. METODOLOGIA PRAC I ORGANIZACJA PROCESU TWORZENIA STRATEGII Władze stanowiące i wykonawcze Gminy działają na rzecz dobra publicznego, jakim jest zaspokajanie zbiorowych potrzeb jej mieszkańców, czyli tworzenie jak najlepszego środowiska życia mieszkańców w sferze: społecznej, gospodarczej, ekologicznej, zagospodarowania przestrzennego i dziedzictwa kulturowego wykorzystują w tym celu publiczne środki finansowe znajdujące się w ich dyspozycji (budżet gminy). Działania w tym względzie nie mogą być oparte na metodach prób i błędów, obliczone na szczęśliwy przypadek, bądź też odbywać się na podstawie nie ukierunkowanych na przyszłość decyzji bieżących. Taki sposób postępowania nie gwarantuje osiągania sukcesów w skutecznym zaspokajaniu zbiorowych potrzeb mieszkańców, a także nie sprzyja racjonalnemu gospodarowaniu środkami finansowymi z budżetu gminy. Problemy te muszą być rozwiązywane w sposób systematyczny i długookresowy, z pełną świadomością konsekwencji podejmowanych dzisiaj decyzji dla losów gminy i jej mieszkańców w przyszłości. Doceniając wagę kompleksowej i długookresowej polityki rozwoju jako podstawy do racjonalnego i efektywnego zarządzania gminą w celu tworzenia możliwie jak najlepszego środowiska życia dla mieszkańców, Władze Gminy Szczaniec od kilku lat stosują ten system w praktyce. Wyrazem takiego podejścia jest przyjęty uchwałą Rady Gminy Szczaniec z dnia 29 grudnia 2000 r. dokument pt.: „Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Gminy Szczaniec do 2015 r.”. Dokument ten wymagał jednak aktualizacji. Do podstawowych merytorycznych przesłanek stojących u podstaw tej aktualizacji zaliczyć należy: • Członkostwo Polski w Unii Europejskiej i wynikające z tego możliwości pozyskiwania środków finansowych z funduszy pomocowych tej organizacji na współfinansowanie projektów rozwojowych, w tym inwestycyjnych, • Zapewnienie kompatybilności strategicznych kierunków i celów rozwoju Gminy Szczaniec z ustaleniami dokumentów strategicznych opracowanych na szczeblu krajowym i województwa lubuskiego do 2020 r. - jest to wstępny warunek ubiegania się o współfinansowanie środkami unijnymi realizacji projektów gminnych, • Sukcesywne wdrażanie w życie zasad: racjonalnego gospodarowania, zrównoważonego rozwoju i partycypacji społecznej, • Konieczność weryfikacji i aktualizacji istniejących oraz wprowadzenia nowych zadań realizacyjnych. Biorąc powyższe pod uwagę, Władze Gminy Szczaniec przystąpiły do aktualizacji dotychczasowej strategii rozwoju, czego efektem jest niniejszy dokument pt.: „Strategia Rozwoju Społeczno - Gospodarczego Gminy Szczaniec na lata 2015-2022 roku”. Dokument ten prezentuje w swej treści długookresowy program działania, określający strategiczne cele rozwoju oraz wskazujący sposoby ich wykonania w postaci celów 4 Strategia Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Gminy Szczaniec na lata 2015-2022 operacyjnych i kierunków działań (projektów realizacyjnych). Umożliwia on uporządkowanie i odpowiednie rozłożenie w czasie planowanych działań. Pozwala to na uniknięcie realizacji projektów ad hoc, nie powiązanych ze sobą logicznie i nie wpisujących się w ciąg przyczynowo- skutkowy. Dokument ten pokazuje, że planowane do realizacji zadania (projekty) są konsekwencją strategicznego myślenia o rozwoju Gminy Szczaniec. Jest to bardzo ważna przesłanka i uzasadnienie przy ubieganiu się o zewnętrzne środki finansowe, w tym środki pomocowe Unii Europejskiej. Dokument ma charakter otwarty, co pozwala na elastyczne dostosowywanie i korygowanie celów rozwoju w odpowiedzi na zmieniające się uwarunkowania zewnętrzne i wewnętrzne. Jednak podstawą modyfikacji jego zapisów powinny być wyłącznie względy merytoryczne. Dlatego strategia nie jest dokumentem dla dokumentu, ale stanowi podstawowy instrument prowadzonej kompleksowej i długookresowej polityki rozwoju Gminy Szczaniec. 1.2. NADRZĘDNE DOKUMENTY STRATEGICZNE Długookresowa