RADYOVİZYON OCAK ‘10 TRT Radyoları 2010’a Hazır 2009 yılı TRT Radyoları açısından oldukça yoğun geçti. Uluslararası 6 Mayıs Radyo Günleri, Uluslararası Türkçevizyon Müzik Festivali, Uluslararası Radyo Programcılığı Eğitimi etkinliklerinin yanı sıra farklı zevk gruplarına ve farklı coğrafyalara hitap eden 4 yeni pos- ta, TRT Radyolarının kamu yayıncılığının gereği olan “ulaşma” işlevine önemli bir katkı sağladı. Bütün bu etkinliklerin, zamanı geldikçe yine 2009 yılı içinde çıkartmaya başladığımız Radyovizyon dergimizde hak- kıyla yer aldığını hatırlatmakta yarar var. 2009 yılı, TRT Radyoları için olağan işlerin yanında çeşitli uluslararası etkinliklere ve radyo postalarındaki gelişmelere sahne olurken, 2010 ŞENOL GÖKA yılında gerçekleştirilmesi planlanan birtakım girişimlere ve yeniliklere TRT RADYO DAİRESİ BAŞKANI de zemin hazırladı. Kültürel hafızaya katkı sağlamak amacıyla Özel Radyolarla oluşturulan Ortak Yayın Platformu 2010 yılında ülkemizi kuşattığı gibi, Avrupa Ya- yın Birliği (EBU) ile geliştirilen işbirliği sayesinde bütün Avrupa’ya ve Kuzey Afrika’ya, Asya Yayın Birliği (ABU) aracılığıyla da bütün Asya ve Ortadoğu’ya yayılabilir. Türkümüzün, şarkımızın aynı anda Avras- ya ve Kuzey Afrika’da yayınlandığını düşünebiliyor musunuz…? Ya da herhangi bir ülkenin geleneksel müziğinin yine aynı coğrafyada ve aynı anda yayınlandığını…? Radyo İnternet Dergisi 2010 yılında hizmete girecek. Bazı radyo prog- ramlarına katılan konukların çeşitli olayların ve konuların yorumlan- Türkümüzün, masında önemli bir potansiyel oluşturduğu düşüncesinden hareketle şarkımızın aynı anda hayata geçirilen bu derginin sorgulamalı olması, onu birçok açıdan ha- Avrasya ve Kuzey tırı sayılır bir başvuru kaynağı niteliğine büründürebilir. Afrika’da yayınlandığını Dış Yayınlar Dairesi Başkanlığı bünyesinde bulunan ve VOT adıyla ya- düşünebiliyor bancı dilde radyo yayınları sorumluluğunu sürdüren arkadaşlarımızın musunuz…? ağırlıklı olarak üstlendiği web yayınlarımız 30 dilde 5 milyon tıklamaya ulaştı. www.trt-world.tr’nin yenilenen ve geliştirilen sayfa yapısı dola- yısıyla Bilgi Teknolojileri Dairemize bir kez daha teşekkür ediyoruz. Aynı titizliği ve çabayı 2010 yılında hayata geçecek e-radyo uygulama- ları için de sürdürdüklerini görmek bizi ayrıca sevindiriyor. Öyle anlaşılıyor ki, 2009 yılında başlatılan çeşitli uluslararası etkin- liklerin sürdürülmesinin yanında, TRT Radyolarının önayak olduğu Uluslararası Geleneksel Spor Oyunları da düşünülürse 2010 yılı 2009 yılından biraz daha hareketli ve yoğun geçecek. Bize de bu yakışır. Ko- laylık ve başarı dilekleriyle… RADYOVİZYON OCAK ‘10 23 26 4448 18 39 5 DOSYA: RADYODA KİME, NEYİ, NİÇİN, 26 RÖPORTAJ: AYÇA KORTAN NASIL SÖYLERİZ? PROGRAM TÜRLERİ Esra İLKKURŞUN Dr. Derya NACAROĞLU 29 RÖPORTAJ: JÜLİDE GÜLİZAR 8 DOSYA: TRT RADYOLARINDAN 2010’A Füsun ÜNSAL MERHABA 32 RADYODA KURGU 18 RÖPORTAJ: RTÜK BAŞKANI Okhan UÇAR PROF. DR. DAVUT DURSUN 34 40 YIL, 40 ŞEF, 40 ESER: Olgu TOKDEMİR TRT ANKARA RADYOSU ÇOKSESLİ KOROSU’NDAN WALTER STRAUSS’LU 23 MEDENİYETLER BEŞİĞİ ŞAM YILLAR Cemil YÜCE Gül Hatice KARAMAN TRT AYLIK RADYO DERGİSİ Türkiye Radyo Televizyon Yazı İşleri Yönetim Yeri Yayına Hazırlık, Tasarım Baskı Kurumu Adına Sahibi Esra İLKKURŞUN TRT Genel Müdürlüğü Son1Saat Tanıtım Ajansı Fersa Ofset Baskı Tesisleri R A D HİÇ RADYO OKUDUNUZ MU? Radyo Dairesi Başkanlığı Simon Bolivar Caddesi Y Radyo Dairesi Başkanı Olgu TOKDEMİR Ostim 36. Sokak No: 5/C-D O TRT AYLIK RADYO DERGİSİ / OCAK 2010 / SAYI 7 OR-AN / ANKARA Hüseyin Rahmi Gürpınar Şenol GÖKA Meltem TÜRKMEN Yenimahalle / ANKARA Tel: 0 312. 463 31 78 Sokağı 4/1 06680 www.trt.net.tr Çankaya / ANKARA Genel Koordinatör Dış İlişkiler 7 Ocak 2010 / Sayı: [email protected] Tel: 0 312. 386 17 00 (pbx) Birol UZUNAY Ersoy HAKTANIR Tel: 0 312. 439 30 75 Faks: 0 312. 386 17 04 Faks: 0 312. 439 30 76 www.fersaofset.com Genel Yayın Yönetmeni İstanbul Temsilcisi TRT Radyoları’ndan 2010’a Merhaba www.son1saat.com RTÜK Başkanı Prof. Dr. Davut Dursun Rıza ECE Kıvanç NALÇA Jülide Gülizar Anlatıyor Sedat Simavi Radyo Ödülü “İpin Ucu”na Bir İsveç Radyosu: Din Gata / Sizin Sokak Medeniyetler Beşiği Şam Walter Strauss’lu Yıllar ISSN 1309-0895 7 Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Reklam Tanıtım Basım Tarihi YAYIN TÜRÜ Çağlan TANKUR YÖRÜMEZ Aksel KOÇAK 24 Aralık 2009 Yaygın / Süreli Hiç radyo okudunuz mu? OCAKRADYOVİZYON ‘10 RADYOVİZYON OCAK ‘10 8 34 29 39 DİN GATA 100.6 52 RADYO TARİHİNDEN KISA KISA Ersoy HAKTANIR Aksel KOÇAK 42 VOICE OF TURKEY 54 KİTAP TANITIMI: YAZIM VE SESLETİM Ufuk GEÇİM KILAVUZU / TÜRKÇEYİ DOĞRU YAZMA VE SÖYLEME KILAVUZU 44 BİR PRODÜKTÖRÜN KALEMİNDEN: NELER OLUYOR HAYATTA? Oya GÜLTEKİN 48 KADİM ŞEHİR ŞANLIURFA VE EŞSİZ TÜRKÜLERİ Kenan BÖLÜKBAŞI radyovizyon RADYOVİZYON OCAK ‘10 EDİTÖRDEN Yeni Yayın Dönemi Kış aylarının soğuğunu iyiden iyiye hissettiğimiz şu günlerde radyo din- lemek daha bir keyifli. Sıcacık evimizde, ofisimizde ya da yolda evimize dönerken bize eşlik eden radyolarımız, özellikle bu yıl çoğalan alternatiflerle, radyo tutkun- larını kimi zaman bilgilendirip kimi zaman eğlendirirken, kimi zaman kent sohbetlerine katıp kimi zaman ise sadece dinlendirerek günün yor- gunluğunu üzerinden atmasını sağlayacak. Geçen sayımızda radyolarımızda yer alacak yeni programlarımızı sizle- ÇAĞLAN TANKUR YÖRÜMEZ re tanıtacağımızı belirtmiştik. Radyo postalarımızdan seçtiğimiz prog- [email protected] ramların içeriklerini bu sayımızdan itibaren bulabilirsiniz. Dergimizin Ocak sayısında yer alan bazı konu başlıkları ise; Türkiye’nin ilk bağımsız idari otoritelerinden Radyo Televizyon Üst Ku- rulu Başkanı Prof Dr. Davut Dursun ile gerçekleştirdiğimiz röportajla kurulun görevi, yetkileri, çalışmaları ve gündemdeki konular hakkında ayrıntılı bilgi aldık. Sizin Sokak, İsveç’te yayın yapan bir devlet radyosu. Evet, adından da anlaşılacağı üzere sokak radyosu... Gelişen teknolojik araçlar ve özellik- le görsel yayınlar nedeniyle radyo dinleyicisi sayısının giderek azalması, aynı zamanda da genç dinleyici oranının düşüklüğü Avrupa Yayın Birli- ği (EBU) Radyo Kurulu toplantılarında gündeme gelen en önemli ve ka- ramsarlık yaratan bir konu olmasına rağmen, İsveç Devlet Radyo’sunun gençlik radyosu, kısa sürede kazandığı başarıyla Avrupa yayıncılarının dikkatini çekti. Biz de bu başarı öyküsünü sizlere aktarmak istedik. TRT Radyolarının deneyimli spikerlerinden Füsun Ünsal’ın Türkçeyi en Kış aylarının soğuğunu iyi kullanan isimlerinden Jülide Gülizar’la sohbet tadındaki röportajını iyiden iyiye hissettiğimiz ilgi ve beğeniyle okuyacağınızı düşünüyoruz. şu günlerde radyo Türkiye Gazeteciler Cemiyeti 2009 Sedat Simavi ödülleri 11 Aralık 2009 dinlemek daha bir tarihinde İstanbul’da gerçekleştirilen törenle ödül sahiplerine verildi. keyifli... Ankara Radyosu prodüktörlerinden Ayça Kortan, “İpin Ucu” progra- mıyla Radyo ödülüne layık görüldü. Biz de başta programın yapımcısı Ayça Kortan olmak üzere program ekibini sizlere tanıtırken, “İpin Ucu” programının oluşumunu ve ödülle taçlanan başarılı sürecini paylaşmak istedik. Önümüzdeki sayıda tekrar birlikte olmak dileği ile… RADYOVİZYON 5 Kime, Neyi, Niçin, Nasıl Söyleriz? Program Türleri Radyoda Sadece sesin temel araç olarak kullanıldığı radyodan, dinleyicinin düş dünyasına seslenirken çok farklı türlerde programlar hazırlandığı, çok çeşitli içeriklerin değişik formatlarda sunulduğu görülmektedir. DOSYA Dr. Derya Nacaroğlu göre hazırlanan iki temel program türü vardır: Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Söz programları ve Müzik programları. Müzik Radyo-Televizyon ve Sinema Bölümü programları programın genel niteliğinin mü- zik olduğu, sözün daha çok yardımcı bir unsur olduğu programlardır. Sözün ağırlıklı olduğu Program türlerini; hazırlanan içerik kadar ses- programlar ise müzik öğesine yer verseler dahi lenilecek kitlenin özellikleri de belirlemektedir. söz yayınları içinde yer alır ve sözün amacına Ancak yine de radyoda program yaparken temel göre de farklı alt gruplara ayrılabilir. Haberler, belirleyicinin yapım malzemesi olduğunu unut- haber programları, eğitim ve kültür programla- mamak gerekir. rı, tanıtım ve propaganda yayınları gibi. Esasen Radyoda program yaparken temel yapım mal- iş burada da bitmemektedir, bu kez sözü kime zemesi olarak kullanılan ses; söz ya da müzik hangi amaçla söylediğiniz programın türüne olarak programlarda yer alır, zaman zaman da ilişkin bir başka belirleyici faktör olarak karşımı- efektler ve ortam sesleri ile desteklenebilir. Bir za çıkar. Örneğin; çocuklara hitap eden eğitim radyo programı hazırlarken türüne ilişkin en amaçlı bir söz programı; yapım malzemesine başat belirleyicinin söz/müzik oranı olduğunu göre söz programı, amacına göre eğitim prog- söylemek yanlış olmaz. Buradan yola çıkıldığın- ramı, hedef kitlesine göre ise çocuk programı da radyonun mutfağında yapım malzemesine olarak tanımlanabilir. 6 RADYOVİZYON Kültür Programları Doğrudan eğitim amacı taşımamakla birlikte sanat, edebiyat gibi bilimsel konularda halkı sık- madan bilgilendiren programlardır. Din ve ahlak ile ilgili programlar, açıklamalı ve bilgilendirici klasik, modern ve diğer türlerdeki müzik yayınları da kültürel amaçlı yayınlardır. Bu programlar pek çok farklı sunum türünde olabilir. Sohbet, tartış- ma, belgesel, röportaj, drama gibi. Eğlence Programları Bu programlar da esasen geniş bir yelpazeyi kapsamaktadır. Ayrıca programların ticari ya da kamusal nitelikli yayın yapan radyolardan hangi- Görüldüğü üzere programın yapım amacı farklı sinde yapıldığı, hangi radyonun kitlesine seslen- program türlerini ortaya çıkardığı gibi, hedef kit- diği de programın içeriğini farklılaştırabilmekte, lenin yaş, cinsiyet,