DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO Łódź, dnia 8 stycznia 2018 r. Poz. 55 UCHWAŁA NR XXXIV/244/2017 RADY GMINY GORZKOWICE z dnia 29 listopada 2017 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami dla Gminy Gorzkowice na lata 2017-2020 Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1875) w związku z art. 87 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 23 lipca 2003 roku o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 2187), po uzyskaniu opinii Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków – Delegatura w Piotrkowie Trybunalskim, Rada Gminy Gorzkowice uchwala, co następuje: § 1. Przyjmuje się „Gminny Program Opieki nad Zabytkami dla Gminy Gorzkowice na lata 2017-2020” stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. § 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Gorzkowice. § 3. Uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Wojewódz- twa Łódzkiego. Przewodniczący Rady Gminy Gorzkowice mgr Jan Woźniak Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 2 – Poz. 55 Załącznik do Uchwały Nr XXXIV/244/2017 Rady Gminy Gorzkowice z dnia 29 listopada 2017 r. Gminny Program Opieki nad Zabytkami dla Gminy Gorzkowice Styczeń 2017 r. Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 3 – Poz. 55 Spis treści 1. Wprowadzenie 2. Podstawa prawna opracowania Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Gorzkowice 3. Aspekty prawne i programowe opracowania 4. Uwarunkowania zewnętrzne ochrony zasobów dziedzictwa kulturowego 4.1. Ochrona zabytków w krajowych dokumentach strategicznych 4.2. Relacje gminnego programu opieki nad zabytkami z dokumentami wykonanymi na poziomie woje- wództwa i powiatu 5. Uwarunkowania wewnętrzne ochrony dziedzictwa kulturowego 5.1. Relacje gminnego programu opieki nad zabytkami z dokumentami wykonanymi na poziomie gminy (analiza dokumentów programowych gminy) 5.2. Charakterystyka zasobów i analiza stanu dziedzictwa i krajobrazu kulturowego gminy 5.2.1. Zarys historii obszaru gminy 5.2.2. Krajobraz kulturowy 5.2.3. Zabytki nieruchome 5.2.4. Zabytki ruchome 5.2.5. Zabytki archeologiczne 6. Ocena stanu dziedzictwa kulturowego gminy. Analiza szans i zagrożeń 7. Założenia programowe 7.1. Priorytety programu opieki 7.2. Kierunki działań programu opieki 7.3. Zadania programu opieki 8. Instrumentarium realizacji programu opieki nad zabytkami 9. Finansowanie zadań z zakresu ochrony zabytków 9.1. Podmioty zobowiązane do finansowania zadań 9.2. Zewnętrzne źródła finansowania zadań 10. Realizacja i monitoring Programu. Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 4 – Poz. 55 1. Wprowadzenie Program Opieki nad Zabytkami jest dokumentem polityki administracyjnej w zakresie podejmowanych działań dotyczących inicjowania, wspierania i koordynowania prac z dziedziny ochrony zabytków i krajo- brazu kulturowego oraz upowszechniania i promowania dziedzictwa kulturowego. Zasób rzeczy nieruchomych i ruchomych wraz z wartościami duchowymi, zjawiskami historycznymi i obyczajowymi, uznawany za godny ochrony prawnej dla dobra społeczeństwa i jego rozwoju oraz przeka- zania następnym pokoleniom z uwagi na zrozumiałe i akceptowalne wartości historyczne, patriotyczne, reli- gijne, naukowe i artystyczne, mające znaczenie dla tożsamości i ciągłości rozwoju politycznego, społecz- nego i kulturalnego, dowodzenia prawd i upamiętniania wydarzeń historycznych, kultywowania poczucia piękna i wspólnoty cywilizacyjnej zostało zdefiniowanych jednym pojęciem dziedzictwa kulturowego. W Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zostały ujęte gwarancje ochrony dziedzictwa kulturowego. Natomiast ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. z 2003 r. Nr 162, poz. 1568, z późn. zm.) określa przedmiot, zakres i formy ochrony zabytków oraz opieki nad nimi, za- sady tworzenia krajowego programu ochrony zabytków i opieki nad zabytkami oraz finansowania prac kon- serwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych przy zabytkach, a także organizację organów ochrony zabytków. Gminny Program Opieki nad Zabytkami Gminy Gorzkowice na lata 2017-2020 jest dokumentem aktu- alizującym Gminny Program Opieki nad Zabytkami Gminy Gorzkowice na lata 2013-2016. Gminny Program Opieki nad Zabytkami Gminy Gorzkowice opracowano dla określenia działań nie- zbędnych do sprawowania należytej opieki nad zabytkami na terenie gminy w najbliższym okresie. Istotnym celem programu jest dążenie do osiągnięcia odczuwalnej i akceptowanej społecznie poprawy w zakresie: stanu zachowania i utrzymania obiektów zabytkowych znajdujących się na terenie gminy Gorzkowice, sze- roko pojmowanego zasobu dziedzictwa kulturowego oraz zachowania krajobrazu kulturowego. Ważne jest, aby poprawa ta dokonywała się przy partycypacji mieszkańców Gminy, w różnych formach ich życiowej aktywności (praca zawodowa, działalność społeczna, działania wynikające z prawa własności lub z użytko- wania obiektów zabytkowych) zaangażowanych w opiekę nad zabytkami. Świadomość kształtowania dziedzictwa kulturowego, jak również jego eksponowanie przyczyni się do umacniania tradycji regionalnych, upowszechniania kultury i podkreślenia atrakcyjności turystycznej gmi- ny. Program ma określić swego rodzaju stan idealny, do którego należy dążyć w zakresie opieki nad zabyt- kami: wskazywać konieczne do wykonania zadania i sugerować sposoby ich realizacji poprzez określenie podstawowych założeń organizacyjnych, finansowych, promocyjnych i ochronnych. Gmina Gorzkowice położona jest w południowej części powiatu piotrkowskiego w odległości ok. 26 km od Piotrkowa Trybunalskiego i 25 km od Radomska. Jej najbliższymi sąsiadami są: od północy gmina Rozprza, od zachodu gmina Kamieńsk i gmina Gomunice, od południa gmina Kodrąb, od strony południo- wo-wschodniej gmina Masłowice oraz od wschodu gmina Łęki Szlacheckie. Powierzchnia gminy wynosi 102,29 km2 co stanowi ponad 7% powierzchni powiatu. Gminę ogółem zamieszkuje 8725 osób (2014 r.), gęstość zaludnienia wynosi niespełna 85,3 os/km2 (w 2007 r. średnio w powiecie 65 os/km2). W jej granicach wydzielono 21 sołectw, w skład których wchodzą 52 miejscowości. Najważniejszą miejscowością są Gorzkowice, które pełnią funkcje centralne, dawniej miasto a obecnie wieś, położone na zachodnim brzegu rzeki Prudki. W zachodniej części gminy biegnie dział wodny pierwszego rzędu dzielący jej terytorium pomiędzy dorzecza Wisły i Odry, ponadto gmina w całości położona jest na Głównym Zbiorniku Wód Podziemnych - z tych względów ochrona stosunków wodnych nabiera szczególnego znaczenia. Niewielkie cieki spływające z działu wodnego tworzą na jej obszarze gminy korytarz ekologiczny, nawiązujący w swym przebiegu do kształtu działu wodnego. Z uwagi na liczne walory kulturowe, a zwłaszcza dużą ilość zabytkowych parków dworskich i wiej- skich, znaczne obszary gminy zostały włączone do strefy chronionego krajobrazu kulturowego. Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 5 – Poz. 55 Na obszarze gminy wyznaczono trzy obszary objęte formami ochrony w ramach sieci Natura 2000 (Dy- rektywa Siedliskowa), są to: - Łąka w Bęczkowicach (fragment na obszarze Gminy), (kod obszaru PLH100004), specjalny obszar ochrony siedlisk (Dyrektywa Siedliskowa). Status obszaru: obszar zatwierdzony Decyzją Komisji Eu- ropejskiej, - Lasy Gorzkowickie, pow. 61,5ha w całości w granicach Gminy, (kod obszaru PLH10_05), specjalny obszar ochrony siedlisk (Dyrektywa Siedliskowa). Status obszaru: obszar proponowany przez Rząd RP, - Dąbrowy w Marianku (dawniej Świetliste Dąbrowy w Marianku), pow. 72,7 ha w całości w granicach Gminy, (kod obszaru PLH10_12), specjalny obszar ochrony siedlisk (Dyrektywa Siedliskowa). Status obszaru: obszar proponowany przez Rząd RP. Ponadto dwa niewielkie fragmenty gminy zlokalizowane w północno – wschodniej jej części został włączony w granice Spalsko - Sulejowskego OChK oraz OChK Doliny Widawki, podlegającym ochronie prawnej według Ustawy o Ochronie Przyrody (Dz.U. Nr 92 Poz.880 z dnia 16 kwietnia 2004 r., które są elementami systemu obszarów chronionych województwa, zgodnie z ustaleniami Planu Województwa. 2. Podstawa prawna opracowania Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Gorzkowice. Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. - o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2014 r., poz. 1446, z późn. zm.): Zgodnie z artykułem 87 w/w Ustawy wójt sporządza na okres 4 lat gminny program opieki nad zabyt- kami. Program przyjmuje rada gminy po uzyskaniu opinii wojewódzkiego konserwatora zabytków, następ- nie ogłaszany jest w wojewódzkim dzienniku urzędowym. Z realizacji programu opieki nad zabytkami wójt sporządza, co 2 lata sprawozdanie, które zostaje przedstawione radzie gminy. Szczegółowe cele opracowania wymienione są w art. 87 ust. 2. cytowanej Ustawy: 1) włączenie problemów ochrony zabytków do systemu zadań strategicznych, wynikających z koncepcji prze- strzennego zagospodarowania kraju; 2) uwzględnianie uwarunkowań ochrony zabytków, w tym krajobrazu kulturowego i dziedzictwa archeolo- gicznego, łącznie z uwarunkowaniami ochrony przyrody i równowagi ekologicznej; 3) zahamowanie procesów degradacji zabytków i doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania; 4) wyeksponowanie poszczególnych zabytków oraz walorów krajobrazu kulturowego; 5) podejmowanie działań zwiększających atrakcyjność zabytków dla potrzeb społecznych, turystycznych i edukacyjnych oraz wspieranie inicjatyw sprzyjających wzrostowi środków finansowych na opiekę nad za- bytkami; 6) określenie warunków współpracy z właścicielami zabytków, eliminujących sytuacje konfliktowe związane z wykorzystaniem tych zabytków, podejmowanie przedsięwzięć