XVI WYDAWNICTWO UNIWERSYTETU WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO OLSZTYN 2015 Rada Naukowa Stanis³aw Achremczyk (Olsztyn), Udo Arnold (Bonn), Daniel Beauvois (Pary¿), Grzegorz Bia³uñski (Olsztyn), Stefan Hartmann (Berlin), Zoja Jaroszewicz-Pieres³awcew (Olsztyn), Janusz Jasiñski (Olsztyn), Roman Jurkowski (Olsztyn), Norbert Kasparek (Olsztyn) przewodnicz¹cy, Andrzej Korytko (Olsztyn), Aleksandr Kraucewicz (Grodno), Kazimierz £atak (Warszawa), Rimantas Miknys (Wilno), Alvydas Nikentaitis (Wilno), Jens E. Olesen (Greifswald), Dariusz Radziwi³³owicz (Olsztyn), Bohdan Ryszewski (Olsztyn), Tomasz Strze¿ek (Olsztyn), Andrzej Szmyt (Olsztyn) Redakcja Witold Gieszczyñski (redaktor naczelny), Jan Gancewski (z-ca redaktora naczelnego), Irena Makarczyk (z-ca redaktora naczelnego), £ukasz Fafiñski (sekretarz) Recenzenci Kazimierz Bobowski (Wroc³aw), Wies³aw Caban (Kielce), Sven Ekdahl (Berlin), Edward Mierzwa (Piotrków Trybunalski), Andrzej Skrzypek (Warszawa), Andrzej Wa³kówski (£ód) Redaktorzy tematyczni S³awomir Augusiewicz, Barbara Krysztopa-Czupryñska, Miron Wolny Adres Redakcji Instytut Historii i Stosunków Miêdzynarodowych, Uniwersytet Warmiñsko-Mazurski, 10-725 Olsztyn, ul. Kurta Obitza 1, tel./fax 089-527-36-12 e-mail: [email protected] www.echaprzeszlosci.pl Projekt ok³adki Barbara Lis-Romañczukowa Redakcja wydawnicza Danuta Jamio³kowska ISSN 1509-9873 © Copyright by Wydawnictwo Uniwersytetu Warmiñsko-Mazurskiego w Olsztynie Nak³ad 100 egz. Ark. wyd. 22,0; art. druk. 18,75 pap. druk. kl. III Druk Zak³ad Poligraficzny Uniwersytetu Warmiñsko-Mazurskiego w Olsztynie zam. nr 52 SPIS TRECI ARTYKU£Y I ROZPRAWY Miron Wolny, Hannibal jako twórca sfa³szowanej korespondencji? List do mieszkañców Salapii (208 p.n.e.) ................................................................ 7 Zbigniew Dom¿a³, Andrzej Wa³kówski, Dzia³alnoæ i pogl¹dy Jakuba z Parady¿a ..... 25 Joanna El¿bieta liczyñska, Ausstattung der Küchen in Deutschordensburgen und Schlössern mit Küchengeräten und Bestecken um die Wende vom 14. zum 15. Jahrhundert (mit besonderer Berücksichtigung der Schlossküchen in Marienburg, Thorn, Danzig und Elbing) ........................................................... 49 Jan Gancewski, Verpfändung und Verkauf, Entwicklung der finanziellen Werkzeuge in Deutschordensbesitzungen in Europa [und in Preußen]. Vorwerk im Kapitalumlauf. Erscheinung ............................................................... 61 Andrzej Korytko, Sejm koronacyjny W³adys³awa IV Wazy wobec problemów na Ukrainie .............................................................................................................. 71 Irena Makarczyk, Kranik klasztor, miasto i parafia w kronikach Stefana Ranatowicza oraz Benedykta Samotulskiego ............................................ 79 £ukasz K¹, Gospodarka w dobrach benedyktynów z Je¿owa w XVII i XVIII wieku ............................................................................................................ 91 Micha³ Prykaszczyk, Bracia £ubieñscy w dobie autonomicznej Królestwa Kongresowego. Przyczynek do dziejów aktywnoci gospodarczej ziemiañstwa .... 107 Janusz Jasiñski, Z dziejów cmentarza wiêtego Krzy¿a w Olsztynie w XIX wieku ..... 129 Izabela Socka, Absolwenci oraz wyk³adowcy Uniwersytetu Noworosyjskiego w Odessie w XIX i na pocz¹tku XX wieku w polskiej historiografii ostatnich trzech dekad ............................................................................................ 141 Konrad Sebastian Morawski, Zamach w parlamencie jugos³owiañskim w 1928 roku. Przyczyny i konsekwencje w wietle polskich relacji prasowych ..... 151 Anna Ambrochowicz-Gajownik, Opieka nad emigracj¹ polsk¹ we Francji w dzia³alnoci Konsulatu RP w Marsylii w latach 30. XX wieku ......................... 175 Rados³aw Gross, Obci¹¿enia gospodarstw ch³opskich na Warmii i Mazurach w latach 19481956 ................................................................................................ 195 DOKUMENTY I MATERIA£Y Piotr Daszkiewicz, Norbert Kasparek, Relacja Jean-Philippa Graffenauera (17751838). Polska widziana oczami lekarza Wielkiej Armii ............................. 223 Witold Gieszczyñski, Z dzia³alnoci Okrêgowego Urzêdu Kontroli Pulikacji i Widowisk w Olsztynie w wietle sprawozdania za 1983 rok ............................... 233 PROBLEMY I DYSKUSJE Izabela Lewandowska, Dziedzictwo ¿ydowskie w Olsztynie historia, dzieñ dzisiejszy, perspektywy na przysz³oæ ..................................................................... 245 4 Spis treci POLEMIKI, RECENZJE I OMÓWIENIA Kilka uwag o ksi¹¿ce Zbigniewa Ptasiewicza, Regierungsbezirk Zichenau. Rejencja ciechanowska 19391945 (Krzysztof Andrzej Kierski) .......................... 271 Zbigniew Dom¿a³, Andrzej Wa³kówski, Imiê ró¿y inaczej... Ze studiów nad skryptorium klasztoru cystersów w Mogile do pocz¹tków XVI wieku (Kazimierz Bobowski) ............................................................................................. 281 KRONIKA NAUKOWA Mateusz Klempert, Joanna El¿bieta liczyñska, VI ogólnopolska konferencja naukowa z cyklu: Miêdzy irredent¹ a kolaboracj¹, pt. Legalizm a lojalizm. Dusza urzêdnika ................................................................................................... 285 Grzegorz Ka³a, Sprawozdanie z I miêdzynarodowej konferencji: Zakon Krzy¿acki dziedzictwo historyczne i kulturowe a teraniejszoæ, Ryn 46 grudnia 2014 r. ......................................................................................... 289 Irena Makarczyk, Promocje Wydzia³u Humanistycznego UWM w roku akademickim 2014/2015 ........................................................................................ 294 Irena Makarczyk, Piêtnacie lat Ech Przesz³oci ..................................................... 297 PYRRHUS RETURN TO EPIRUS AND NEOPTOLEMOS DEATH... 5 TABLE OF CONTENTS ARTICLES AND DISSERTATIONS Miron Wolny, Hannibal as the Author of Forged Correspondence? A Letter to the People of Salapia (208 B.C.) .......................................................................... 7 Zbigniew Dom¿a³, Andrzej Wa³kówski, The Work and Views of Jacob of Paradyz .... 25 Joanna El¿bieta liczyñska, Kitchen Equipment, Utensils and Tableware in the Castles of the Teutonic Knights at the Turn of the 14th and 15th Centuries (with Special Emphasis on Kitchens in Teutonic Castles in Malbork, Toruñ, Gdañsk and Elbl¹g) ................................................................................................. 49 Jan Gancewski, Pledge and Sale New Financial Tools in Teutonic Holdings Across Europe, Including in Prussia. The Manor Farm and the Capital Market ....................................................................................................................... 61 Andrzej Korytko, The Coronation Sejm of King Wladyslaw IV Vasa and the Ukrainian issue .......................................................................................... 71 Irena Makarczyk, The Town, Monastery and Parish of Kranik in the Chronicles of Stefan Ranatowicz and Benedykt Samotulski .................................................... 79 £ukasz K¹, The Estates of the Benedictine Monks in Je¿ów in the 17th and 18th Centuries ................................................................................................................... 91 Micha³ Prykaszczyk, The £ubieñski Brothers in the Days of the Political Autonomy of the Kingdom of Poland. A Contribution to the History of Economic Activities of the Landed Gentry ............................................................................................... 107 Janusz Jasiñski, From the History of the Holy Cross Cemetery in Olsztyn in the 19th century .................................................................................................... 129 Izabela Socka, Graduates and Academic Teachers from the Imperial Novorossiya University of Odessa in the 19th Century and at the Beginning of the 20th Century in Polish Historical Writings Published in the Last Three Decades ..................... 141 Konrad Sebastian Morawski, Assassination in the Yugoslavian Parliament in 1928: Causes and Consequences in the Light of Polish Press Reports ............................ 151 Anna Ambrochowicz-Gajownik, Support Offered to Polish Immigrants in France by the Consulate of the Republic of Poland in Marseille in the 1930s .................. 175 Rados³aw Gross, Liabilities of Farms in Warmia and Mazury in 19481956 .......... 195 DOKUMENTS AND MATERIALS Piotr Daszkiewicz, Norbert Kasparek, A Report by Jean-Philipp Graffenauer (17751838). Poland As Seen by a Physician of the Grand Army ........................ 223 Witold Gieszczyñski, Activities of the Regional Office of Control of Publications and Shows in Olsztyn an Analysis Based of the Annual Report for 1983 ......... 233 PROBLEMS AND DISCUSSIONS Izabela Lewandowska, Jewish Heritage in Olsztyn Past, Present and Future Prospects .................................................................................................................. 245 6 Table of Contents POLEMICS, REVIEWS AND OVERVIEWS Remarks on a book by Zbigniew Ptasiewicz, entitled: Regierungsbezirk Zichenau. Ciechanów District 19391945 (Krzysztof Andrzej Kierski) ................................ 271 Zbigniew Dom¿a³, Andrzej Wa³kówski, A Different Approach to The Name of the Rose. A study of the scriptorium of the Cistercian Order in Mogi³a Until the Early 16th Century (Kazimierz Bobowski) ....................................................... 281 ACADEMIC CHRONICLE Mateusz Klempert, Joanna El¿bieta liczyñska,