GÜNEY EGE BÖLGESİ TURİZM STRATEJİ BELGESİ Eylül, 2012 Dilşad AKAR koordinasyonunda ‘Güney Ege Kalkınma Ajansı Turizm Sektörü Araştırma Grubu’ tarafından hazırlanmıştır. Ekim,2012 İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER ............................................................................................................................................. 2 TABLO LİSTESİ .......................................................................................................................................... 3 ŞEKİL LİSTESİ ............................................................................................................................................ 4 ÖNSÖZ ..................................................................................................................................................... 5 GÜNEY EGE BÖLGESİ TURİZM SEKTÖRÜ MEVCUT DURUM ANALİZİ ....................................................... 7 1. DÜNYADA TURİZM SEKTÖRÜ VE GELİŞİMİ .................................................................................. 8 2. TÜRKİYE’DE TURİZM SEKTÖRÜ VE GELİŞİMİ .............................................................................. 13 3. TR32 GÜNEY EGE BÖLGESİ’NDE TURİZM SEKTÖRÜ VE GELİŞİMİ .............................................. 21 3.1 AYDIN ................................................................................................................................. 26 3.2 DENİZLİ .............................................................................................................................. 48 3.3 MUĞLA .............................................................................................................................. 59 4. TURİZM ÇALIŞTAYLARI VE TOPLANTILARI ................................................................................. 81 4.1 BODRUM TURİZM ÇALIŞTAYI SONUÇLARI ............................................................................... 82 4.2 FETHİYE TURİZM ÇALIŞTAYI SONUÇLARI ................................................................................. 86 4.3 DENİZLİ - KARAHAYIT YÜZ YÜZE GÖRÜŞME TOPLANTILARI SONUÇLARI ................................ 90 4.4 AYDIN KÜLTÜR TURİZM İHTİSAS KOMİSYONU I. ve II. TOPLANTILARI SONUÇLARI ................. 94 4.5 DENİZLİ KÜLTÜR VE TURİZM İHTİSAS KOMİSYONU TOPLANTISI SONUÇLARI ......................... 99 5. ULUSAL ve BÖLGESEL STRATEJİ VE ÖNCELİKLER ......................................................................... 102 5.1 2007-2013 9. KALKINMA PLANI TURİZM STRATEJİLERİ ......................................................... 102 5.2 TÜRKİYE TURİZM STRATEJİSİ 2023 ........................................................................................ 103 5.3 TERMAL TURİZM MASTER PLANI ........................................................................................... 106 5.4 AYDIN-MUĞLA-DENİZLİ PLANLAMA BÖLGESİ 1/100.000 ÖLÇEKLİ ÇEVRE DÜZENİ PLANI ..... 113 5.5 GÜNEY EGE 2010-2013 BÖLGE PLANI ................................................................................... 120 6. DEĞERLENDİRME ..................................................................................................................... 121 7. TURİZM HEDEF VE STRATEJİLERİ ............................................................................................. 124 7.1. BÖLGE TURİZMİNİN TANITIMINDA YENİLİĞİN VE ETKİNLİĞİN SAĞLANMASI ÖNCELİĞİ .......... 126 7.2. YAZ AYLARINA YOĞUNLAŞMIŞ TURİZM SEZONUNUN DÖRT MEVSİME YAYILMASI ÖNCELİĞİ 128 7.3. BÖLGEDE TURİZM POLİTİKA VE UYGULAMA BİRLİĞİNİN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİNİN VE YÖNETİŞİMİNİN SAĞLANMASI ......................................................................................................... 131 7.4. TURİZMİN DEVAMLILIĞI VE VERİMLİLİĞİ İÇİN ÇEVRENİN KORUMA KULLANMA DENGESİNİ SAĞLAYICI ÖNLEMLERİN ALINMASI ................................................................................................. 132 7.5. TURİZMİN SOSYAL HAYAT VE BEŞERİ SERMAYE İLE ENTEGRASYONUNUN SAĞLANMASI ÖNCELİĞİ ......................................................................................................................................... 133 7.6. TURİZM ALTYAPISININ GÜÇLENDİRİLMESİ ............................................................................... 134 8. KAYNAKLAR ............................................................................................................................. 135 TABLO LİSTESİ Tablo 1. GSMH’sine Dolaysız Turizm Gelirleri En Fazla Katkı Yapan İlk 14 Ülke, Milyar $, 2006-2012 ... 9 Tablo 2.Turizm Yatırım Ve İşletme Belgeli Tesislerin Kapasiteleri, 2010 ............................................... 17 Tablo 3. Yıllara Göre Ortalama Kalış Süresi Ve Doluluk Oranlarının, 2001-2010 .................................. 18 Tablo 4. Ocak-Aralık Döneminde Ülkemize Gelen Turistlerin Milliyetlerine Göre Dağılımı-İlk 10 ülke, 2009-2011 ............................................................................................................................................. 18 Tablo 5.Tesislere Geliş Sayısı, Geceleme, Ortalama Kalış Süresi Ve Doluluk Oranlarının Tesis Tür Ve Sınıflarına Göre Dağılımı, 2010 .............................................................................................................. 19 Tablo 6. Turizm ilanlarının TR32 Bölgesi illeri bazında türlerine göre dağılımı (2010) .......................... 22 Tablo 7. Turizm Yatırım ve İşletme Belgeli Tesislerin Kapasiteleri, 2010 .............................................. 23 Tablo 8. Aydın’da Belediye ve Turizm Belgeli Tesislerin İlçelere Dağılımı, 2011 ................................... 26 Tablo 9. Aydın İlçelere Göre Geceleme, Ortalama Kalış Süresi ve Doluluk Oranlarının Dağılımı, 2010 27 Tablo 10. 2011 yılı Aydın'da yabancı turistlerin milliyetlerine göre konaklama dağılımları .................. 28 Tablo 11. Aydın Antik Kentleri ve Bulunduğu İlçeler ............................................................................. 34 Tablo 12. Aydın Müzeler Listesi ............................................................................................................. 34 Tablo 13. Aydın İlinde Bulunan Termal Tesisler .................................................................................... 37 Tablo 14. Aydın Termal Tesis İstatistikleri, 2009 ................................................................................... 37 Tablo 15. Kuşadası Yolcu Limanına Uğrak Yapan Gemi Ve Yolcu Sayıları .............................................. 40 Tablo 16. Aydın'daki Marinaların Teknik Özellikleri .............................................................................. 43 Tablo 17. Denizli Turizm Belgeli ve Termal Tesislerin ve Yatak Sayısının İlçe ve Beldelere Dağılımı, 2011 ............................................................................................................................................................... 48 Tablo 18. Denizli Turizm Belgeli Tesislere Yerli ve Yabancı Turistlerin Geliş Sayısı, 2011 ..................... 48 Tablo 19. 2011 yılı yabancı turistlerin milliyetleri bazında konaklama dağılımı .................................... 49 Tablo 20. Denizli Antik Kentleri ............................................................................................................. 51 Tablo 21. Denizli Kongre Salonları, 2011 ............................................................................................... 55 Tablo 22. Muğla Turizm Belgeli İşletmelerin Tesis ve Yatak Sayısı, 2011 .............................................. 59 Tablo 23. Belediye Belgeli ve Termal Tesislerin Tesis ve Yatak Sayılarının İlçelere Dağılımı, 2011 ....... 60 Tablo 24. 2011 yılı Muğla'ya gelen turistlerin milliyetleri bazında konaklama dağılımları ................... 61 Tablo 25. Güney Ege, 2007-2011, Ulusal ve U.arası Kongreler, İl-İlçe Toplam Sayıları ......................... 72 Tablo 26. Güney Ege, 2007-2011, Ulusal ve Uluslararası Kongreler, Tesis Toplam Sayıları .................. 72 Tablo 27. Bodrum Turizm Çalıştayı Katılımcı Listesi .............................................................................. 82 Tablo 28. Bodrum’da Gerçekleştirilebilecek Küçük Ölçekli Altyapı Proje Örnekleri ............................. 85 Tablo 29. Fethiye Turizm Çalıştayı Katılımcı Listesi ............................................................................... 86 Tablo 30. Fethiye’de Gerçekleştirilebilecek Küçük Ölçekli Altyapı Proje Örnekleri .............................. 88 Tablo 31. Aydın İli Kültür Turizm İhtisas Komisyonu Üye Listesi ........................................................... 94 Tablo 32. Denizli İli Kültür ve Turizm İhtisas Komisyonu Üye Listesi ..................................................... 99 Tablo 33. Aydın İli 14 Günlük Tur Programı ......................................................................................... 109 Tablo 34. Denizli İli 14 Günlük Tur Programı ....................................................................................... 111 ŞEKİL LİSTESİ Şekil 1. Turizm Sektörünün Tüm Dünyada GSMH'ya Beklenen Toplam Katkısı Ve Yaratacağı İstihdam, 2000-2022 ............................................................................................................................................... 9 Şekil 2. İllerin Yıllara Göre Turist Sayısı, Milyon Kişi, 2011 .................................................................... 17 Şekil 3. Turizm İlanlı alanların türlerine göre ilçelere dağılımı, 2010 .................................................... 23 Şekil 4. Kuşadası