REGIONALNA DYREKCJA LASÓW PAŃSTWOWYCH W LUBLINIE NADLEŚNICTWO BIAŁA PODLASKA OBRĘBY: BIAŁA, KIJOWIEC PPRROOGGRRAAMM OOCCHHRROONNYY PPRRZZYYRROODDYY w Nadleśnictwie Biała Podlaska na okres 1.01.2014 – 31.12.2023 r. Stawiamy na jakość. System zarządzania jakością prac w BULiGL spełnia standardy normy ISO 9001 oraz ISO 14001 Program Ochrony Przyrody - Nadleśnictwo Biała Podlaska Program Ochrony Przyrody opracował: Sprawdził: ...................................... .............................. Adam Maciocha Lesław Radzikowski Zaakceptował: Szef Produkcji BULiGL Oddział w Lublinie ................................... Konstanty Kasperuk Dyrektor BULiGL Oddział w Lublinie ................................... Jacek Koba 2 Program Ochrony Przyrody - Nadleśnictwo Biała Podlaska Spis treści 1 Wstęp ....................................................................................................................... 9 1.1 Cel, zakres, podstawy prawne i metodyka programu ...................................................... 9 1.2 Materiały źródłowe ........................................................................................................ 10 2 Ogólna charakterystyka nadleśnictwa ................................................................ 11 2.1 Położenia nadleśnictwa ................................................................................................ 11 2.1.1 Położenie na tle podziału administracyjnego ................................................................. 11 2.1.2 Podział na obręby ......................................................................................................... 14 2.1.3 Podział na leśnictwa ..................................................................................................... 14 2.1.4 Położenie na tle regionalizacji przyrodniczo – leśnej (Trampler red. 1990) .................... 15 2.1.5 Położenie na tle regionalizacji fizyczno – geograficznej (Kondracki 2002)..................... 17 2.1.6 Położenie na tle podziałów geobotanicznych ................................................................ 18 2.1.7 Położenie na tle regionalizacji klimatycznej Polski (Woś 1999) ..................................... 20 2.2 Struktura użytkowania ziemi wg gmin w głównych grupach i kategoriach użytkowania . 21 2.3 Miejsce i rola nadleśnictwa w przestrzeni przyrodniczo – leśnej regionu i kraju z uwzględnieniem krajowej sieci ekologicznej Econet-Polska ..................................................... 22 2.4 Ogólna charakterystyka drzewostanów ......................................................................... 23 2.5 Ogólna charakterystyka kompleksów leśnych ............................................................... 24 3 Formy ochrony przyrody ...................................................................................... 25 3.1 Rezerwaty przyrody ...................................................................................................... 27 3.1.1 Rezerwat „Chmielinne” .................................................................................................. 27 3.1.2 Rezerwat „Łęg Dębowy koło Janowa Podlaskiego” ....................................................... 30 3.1.3 Rezerwat „Stary Las” .................................................................................................... 32 3.2 Park krajobrazowy ........................................................................................................ 38 3.3 Obszary Natura 2000 .................................................................................................... 42 3.3.1 Obszar specjalnej ochrony ptaków Dolina Dolnego Bugu PLB140001 .......................... 42 3.3.2 Obszar mający znaczenie dla Wspólnoty Ostoja Nadbużańska PLH140011 ................. 48 3.4 Pomniki przyrody .......................................................................................................... 54 3.5 Użytki ekologiczne ........................................................................................................ 68 3.6 Wykaz chronionych i rzadkich gatunków roślin, zwierząt i grzybów ............................... 70 4 Walory przyrodniczo – leśne ................................................................................ 97 4.1 Ogólna charakterystyka środowiska przyrodniczego ..................................................... 97 4.1.1 Rzeźba terenu............................................................................................................... 97 4.1.2 Warunki klimatyczne ..................................................................................................... 97 4.1.3 Ogólna charakterystyka gleb ......................................................................................... 97 4.1.4 Warunki hydrologiczne .................................................................................................. 97 4.2 Zestawienie ekosystemów wodno-błotnych .................................................................. 99 4.3 Charakterystyka drzewostanów .................................................................................. 100 4.3.1 Zestawienie siedliskowych typów lasu ........................................................................ 100 4.3.2 Bogactwo gatunkowe .................................................................................................. 102 4.3.3 Struktura piętrowa ....................................................................................................... 103 4.3.4 Pochodzenie drzewostanów ........................................................................................ 104 4.3.5 Charakterystyka zespołów leśnych ............................................................................. 105 4.3.6 Drzewostany ponad 100 - letnie .................................................................................. 108 4.3.7 Lasy ochronne ............................................................................................................ 109 3 Program Ochrony Przyrody - Nadleśnictwo Biała Podlaska 4.3.8 Lasy o szczególnych walorach przyrodniczych (HCVF) .............................................. 110 4.3.9 Ekosystemy referencyjne ............................................................................................ 111 4.4 Zestawienie występujących na terenie nadleśnictwa typów siedlisk przyrodniczych, gatunków roślin i gatunków zwierząt oraz ich siedlisk będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, gatunków ptaków będących przedmiotem ochrony na obszarach specjalnej ochrony ptaków ................................................................................................................................... 111 4.5 Zabytkowe parki wiejskie ............................................................................................ 115 4.6 Zestawienie zadrzewień na terenach zarządzanych przez nadleśnictwo .................... 120 4.7 Ciekawe obiekty kultury materialnej ............................................................................ 123 4.8 Ciekawe obiekty przyrody nieożywionej ...................................................................... 123 4.9 Ekologiczna ocena stanu lasu ..................................................................................... 126 4.9.1 Borowacenie ............................................................................................................... 129 4.9.2 Monotypizacja ............................................................................................................. 130 4.9.3 Neofityzacja ................................................................................................................ 131 4.9.4 Drewno martwe ........................................................................................................... 133 5 Zagrożenia środowiska leśnego ....................................................................... 135 6 Wytyczne do organizacji gospodarstwa leśnego, regulacji użytkowania zasobów oraz wykonywania prac leśnych .............................................................................. 139 7 Edukacyjna rola Programu Ochrony Przyrody ................................................ 142 8 Rekreacja i turystyka .......................................................................................... 144 9 Plan działań ......................................................................................................... 146 10 Wykaz map stanowiących załącznik do Programu Ochrony Przyrody .......... 147 11 Literatura ............................................................................................................. 148 12 Kronika ................................................................................................................ 151 13 Tabele do uzupełnienia ...................................................................................... 161 14 Załączniki ............................................................................................................ 165 4 Program Ochrony Przyrody - Nadleśnictwo Biała Podlaska Spis tabel Tabela 1. Położenie nadleśnictwa na tle podziału administracyjnego kraju ........................ 11 Tabela 2. Zestawienie powierzchni gruntów Skarbu Państwa w zarządzie Nadleśnictwa Biała Podlaska z podziałem na obręby ................................................................................. 14 Tabela 3. Zestawienie powierzchni gruntów w Nadleśnictwie Biała Podlaska wg grup i rodzajów użytków i kategorii użytkowania (skrót z tabeli nr I) .........................................