Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce STANISŁAWICE STAN. 9 i 10, POW. BOCHEŃSKI Osady z okresu wpływów rzymskich i czasów nowożytnych Krakowski Zespół do Badań Autostrad Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Oddział w Krakowie Muzeum Archeologiczne w Krakowie Redaktorzy serii Jan Chochorowski Janusz Kruk Jacek Rydzewski Redaktor techniczny serii Joanna Kulczyńska-Kruk Prace wykopaliskowe wykonywane były w ramach ogólnopolskiego programu ratowniczych badań archeologicznych na trasach budowy autostrad, fi nansowanego przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad. Opiekę merytoryczną sprawował Krajowy Ośrodek Badań i Zabytków w Warszawie (obecnie Narodowy Instytut Dziedzictwa) Źródła z badań wykopaliskowych na trasie autostrady A4 w Małopolsce STANISŁAWICE, STAN. 9 i 10, POW. BOCHEŃSKI Osady z okresu wpływów rzymskich i czasów nowożytnych red. Justyna Rodak Krakowski Zespół do Badań Autostrad Kraków 2018 Copyright © by Krakowski Zespół do Badań Autostrad Pracę do druku recenzowali dr hab. Judyta Rodzińska-Nowak prof. dr hab. Jacek Poleski Redakcja serii Jan Chochorowski Janusz Kruk Jacek Rydzewski Redakcja techniczna Anna Tyniec Projekt okładki i stron tytułowych Joanna Kulczyńska-Kruk Zdjęcia na okładce Tomasz Rodak Rysunki zabytków Agnieszka Dziedzic, Agnieszka Kluzik, Michał Podsiadło; część nowożytna: Kamila Peschel, Wojciech Tabaszewski Plany stanowiska Anna Piwowarczyk Rysunki obiektów Agnieszka Kluzik, Anna Piwowarczyk Opracowanie cyfrowe rycin Małgorzata Byrska-Fudali Planigrafi a Michał Wierzba Opracowanie komputerowe materiału ilustracyjnego (tablice) Urszula Byrska, Joanna Religa-Sobczyk, część nowożytna: Kamila Peschel Zdjęcia terenowe Tomasz Rodak Zdjęcia zabytków Janusz Bober, Robert Słaboński, Agnieszka Susuł Tłumaczenie na język angielski Violetta Marzec Dystrybucja i adres redakcji Krakowski Zespół do Badań Autostrad; ul. Senacka 3, 31-002 Kraków Publikację dofi nansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego ISBN: 978-83-953138-0-6 Skład komputerowy, druk i oprawa Wydawnictwo-Drukarnia Ekodruk s.c., ul. Wielicka 250, 30-663 Kraków Nakład: 350 egz. Spis treści Justyna Rodak, Wojciech Tabaszewski 1. STANISŁAWICE stan. 9 i 10, gm. Bochnia. Zagadnienia wstępne .............................................................7 1. Wstęp ...........................................................................................................................................................................................7 1.1. Położenie i geomorfologia stanowiska .........................................................................................................................7 1.2. Rys historyczny .............................................................................................................................................................8 1.3. Historia badań ...............................................................................................................................................................8 1.4. Metodyka badań ...........................................................................................................................................................9 1.5. Układ opracowania .......................................................................................................................................................9 Stanisławice sites 9, 10. Preliminary issues ..............................................................................................................................11 Justyna Rodak 2. Początki osady na stan. 9 w Stanisławicach, gm. Bochnia – ślady osadnictwa z okresu lateńskiego i starszego odcinka okresu wczesnorzymskiego .......................................................................13 2.1. Epizod jastorfski ..........................................................................................................................................................13 2.2. Celtyckie korzenie osady ............................................................................................................................................14 2.3. Osada grupy tynieckiej ...............................................................................................................................................15 2.4. Podsumowanie ...........................................................................................................................................................18 Beginnings of settlement – traces of settlement from La Tè ne and the older phase of the early-Roman periods ............20 Justyna Rodak 3. Osada z młodszego odcinka wczesnego okresu wpływów rzymskich i początków młodszego okresu rzymskiego na stan. 9 i 10 w Stanisławicach, gm. Bochnia....................................22 3.1. Wprowadzenie ............................................................................................................................................................22 3.2. Obiekty nieruchome ....................................................................................................................................................22 3.2.1. Budynki zagłębione .....................................................................................................................................22 3.2.2. Jamy posłupowe i naziemne konstrukcje słupowe .....................................................................................37 3.2.3. Studnie .......................................................................................................................................................42 3.2.4. Jamy ...........................................................................................................................................................48 3.2.5. Paleniska ...................................................................................................................................................50 3.2.6. Płoty ............................................................................................................................................................53 Tablice 1-102 ...................................................................................................................................................................... na płycie 3.3. Zabytki ruchome .........................................................................................................................................................54 3.3.1. Ceramika .....................................................................................................................................................54 3.3.2. Przęśliki i ciężarki tkackie ...........................................................................................................................70 3.3.3. Zabytki metalowe (Ryszard Naglik, Justyna Rodak) ...................................................................................71 3.3.4. Paciorki .......................................................................................................................................................77 3.3.5. Zabytki kamienne ........................................................................................................................................79 3.3.6. Gliniana figurka zoomorficzna (Ryszard Naglik, Justyna Roda k) ...............................................................80 A settlement from a younger section of the early Roman i nfluence period and the beginnings of a early Roman influence period at sites 9 and 10 in Stanisławice, commune Bochnia ............................................................................89 Tablice 103-172 .............................................................................................................................................................................99 Ryszard Naglik 4. Ślady produkcji dymarskiej na stan. 9 i 10 w Sta nisławicach, gm. Bochnia ....................................171 Traces of bloomery production on sites 9 and 10 in Sta nisławice, Bochnia community ....................................................174 Ryszard Naglik, Justyna Rodak 5. Chronologia i organizacja przestrzenna osad z okresu lateńskiego i wpływów rzymskich na stan. 9 i 10 w Stanisławicach, gm. Bochnia ....................................................................................................175 Chronology and spatial organisation of settlement from t he La Tène and Roman periods on sites 9 and 10 in Stanisławice, Bochnia com. ............................................................................................................................................183 Jarosław Bodzek 6. Starożytne monety rzymskie znalezione w Stanisławica ch, stan. 9, gm. Bochnia, woj. małopolskie ..................................................................................................................................................................187 Antique Roman coins found at site 9 in Stanisławice, Bochnia community ........................................................................194 Bożena Reyman-Walczak 7. Grosz praski ze Stanisławic stan. 9, gm. Bochnia .........................................................................................195 Prague groschen from Stanisławice site 9, comm. Bochnia ..................................................................................................196 Wojciech Tabaszewski 8. Osadnictwo średniowieczne i nowożytne