SIECHNICE Rodowód miasta Eleonora Gonda-Soroczyñska SIECHNICE Rodowód miasta Wroc³aw 2007 Opiniodawcy: dr hab. inż. arch. Robert Masztalski (2006 r.) prof. dr hab. inż. arch. Jan Konrad Stawiarski Redaktor merytoryczny dr hab. inż. Andrzej Borkowski Opracowanie redakcyjne i korekta: Janina Szydłowska mgr Elżbieta Winiarska-Grabosz Łamanie Teresa Alicja Chmura Niniejsza monografia została wydana drukiem przy udziale finansowym Gminy Święta Katarzyna © Copyright by Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Wrocław 2007 Utwór w całości ani we fragmentach nie może być powielany ani rozpowszechniany za pomocą urządzeń elektronicznych, nagrywających i innych bez pisemnej zgody posiadacza praw autorskich ISBN 978–83–60574–04–1 WYDAWNICTWO UNIWERSYTETU PRZYRODNICZEGO WE WROCŁAWIU Redaktor naczelny – prof. dr hab. Andrzej Kotecki ul. Sopocka 23, 50–344 Wrocław, tel. (071) 328–12–77 e-mail: [email protected] Nakład: 500 + 16 egz. Ark. druk. 27,25 Druk i oprawa: F.P.H. „ELMA” SPIS TREŚCI WSTĘP ............................................................................................... 7 1. Przedmiot i cel badań ............................................................................................ 10 2. Temat, jego geneza i uzasadnienie ........................................................................ 12 3. Metody pracy i technika badań ............................................................................. 15 4. Źródła danych ....................................................................................................... 17 Rozdział I GENEZA I ROZWÓJ SIECHNIC NA TLE INNYCH NOWO POWSTAŁYCH MAŁYCH MIAST W POLSCE ................ 19 Rozdział II POŁOŻENIE I KRÓTKA HISTORIA MIASTA.............................. 25 1. Położenie miasta Siechnice ................................................................................... 25 2. Miasto w rejonie, w strefie oddziaływania miasta wielkiego ............................... 32 3. Siechnice „miastem w cieniu” wielkiego Wrocławia ........................................... 35 4. Hipotetyczny model miasta Siechnice .................................................................. 36 5. Etymologia nazwy miejscowości .......................................................................... 37 6. Krótka historia miasta ........................................................................................... 38 7. Kalendarium Siechnic ........................................................................................... 50 Rozdział III CZYNNIKI MIASTOTWÓRCZE I PROCESY URBANIZACJI SIECHNIC .............................................................. 59 1. Model continuum wieś-miasto a koncepcje urbanizacji ....................................... 59 2. Różnice wieś-miasto (dychotomia) ....................................................................... 65 3. Wielowymiarowość i wieloaspektowość procesów urbanizacyjnych ................... 66 4. Wymiar przestrzenny ............................................................................................ 70 5. Urbanizacja jako zjawisko społeczne ................................................................... 71 6. Wymiar funkcjonalny ........................................................................................... 72 7. Zanik więzi lokalnych efektem urbanizacji .......................................................... 75 Rozdział IV STRUKTURA SIECHNIC ................................................................. 77 1. Wieś a miasto Siechnice ....................................................................................... 77 2. Struktura przestrzenna miasta ............................................................................... 99 2.1. Struktura fizjonomiczna miasta ................................................................................ 105 2.2. Prawny status miasta ................................................................................................ 109 2.3. Struktura funkcjonalna ............................................................................................. 112 2.3.1. Funkcje terenów (wczoraj i dziś) .................................................................. 112 2.3.1.1. Funkcje pełnione przez wieś Siechnice ........................................... 116 2.3.1.2. Funkcje miasta Siechnice od 1997 roku .......................................... 118 2.3.1.3. Obecne i prognozowane funkcje miasta .......................................... 118 2.3.2. Zabudowa Siechnic ....................................................................................... 125 3. Elementy dziedzictwa kulturowego, zabytki ........................................................ 167 3.1. Architektura Siechnic dziedzictwem kulturowym i narodowym ............................. 167 3.2. Ochrona dóbr kultury współczesnej ......................................................................... 211 3.3. Strefy ochrony konserwatorskiej .............................................................................. 233 6 4. Woda w przestrzeni miasta, szata roślinna w krajobrazie ..................................... 235 5. Demograficzne czynniki przemian nowo powstałego miasta ............................... 252 6. Struktura społeczna Siechnic ................................................................................ 256 Rozdział V GOSPODARKA W SIECHNICACH ................................................. 262 1. Podmioty gospodarcze funkcjonujące w Siechnicach .......................................... 262 2. Gminna Strefa Aktywności Gospodarczej ............................................................ 275 3. Planowanie przestrzenne w Siechnicach ............................................................... 285 3.1. Plany miejscowe ...................................................................................................... 285 3.2. Perspektywy rozwoju miasta .................................................................................... 287 3.2.1. Strategia rozwoju miasta Siechnice i jej urzeczywistnienie .......................... 287 3.2.2. Priorytety ...................................................................................................... 290 3.2.3. Misja i wizja miasta ...................................................................................... 292 3.2.4. Kierunki rozwoju miasta ............................................................................... 298 3.2.5. Równoważenie rozwoju w skali miasta ........................................................ 300 4. Ochrona środowiska ............................................................................................. 301 4.1. Zasady ochrony i kształtowania środowiska ............................................................ 301 4.2. Elektrociepłownia „Czechnica” i jej wpływ na środowisko ..................................... 304 4.3. Hałda po Hucie „Siechnice” ..................................................................................... 306 Rozdział VI POSTAWY MIESZKAŃCÓW SIECHNIC WOBEC SWOJEGO MIASTA (WYNIKI BADAŃ ANKIETOWYCH) .......... 315 1. Postawy mieszkańców wobec tworzącego się miasta i nadania praw miejskich .. 315 2. Postawy mieszkańców Siechnic wobec zachowania nazwy ................................. 318 3. Rzeczywistość a postawy mieszkańców wobec problemów miasta ..................... 319 4. Przywiązanie do miasta ........................................................................................ 323 5. Zainteresowanie mieszkańców swoim miastem ................................................... 328 Podsumowanie i wnioski końcowe ................................................................................ 364 WNIOSKI KOŃCOWE ................................................................................................ 367 Streszczenie .............................................................................................................................. 375 Abstract ......................................................................................................................... 377 Zusammenfassung ........................................................................................................ 379 Bibliografia ................................................................................................................. 381 Spis fotografii ................................................................................................................. 398 Spis rysunków ................................................................................................................. 409 Spis rycin ................................................................................................................. 413 Spis tabel ................................................................................................................. 415 ANEKS ................................................................................................................. 417 Album rysunków studenckich ............................................................................................ 417 Przeprowadzona ankieta .................................................................................................... 428 WSTĘP Status miasta Siechnice otrzymały 1 stycznia 1997 roku. Miejscowość poddano rewi- talizacji1, procesowi który trwa nadal. Koncentrują się w niej różne problemy, sprzeczności, konflikty. Obserwując i oceniając działalność Gminnego Centrum Kultury, Miejskiej Biblio- teki Publicznej,