Gospodarka Powiatu Malborskiego Wczoraj Powiatowy Urząd Pracy w Malborku Gospodarka Powiatu Malborskiego Wczoraj Wczoraj - Dziś - Jutro Badanie zmian gospodarczych w Powiecie Malborskim Malbork 2010 Publikacja stanowi I tom raportu opracowanego na podstawie badań przeprowadzonych w ramach projektu realizowanego przez Powiatowy Urząd Pracy w Malborku pn. „Wczoraj – Dziś – Jutro. Badanie zmian gospodarczych w Powiecie Malborskim”. Raport w formacie PDF dostępny jest na stronie internetowej: www.pup.malbork.pl. Autorzy opracowania: dr Paweł Antonowicz dr Marzenna Czerwińska mgr Beata Kamrowska mgr Magdalena Wojtysiak Wydawca: Powiatowy Urząd Pracy w Malborku Al. Armii Krajowej 70 82-200 Malbork tel./fax: 55 272 33 51 e-mail: [email protected] WWW: www.pup.malbork.pl © Powiatowy Urząd Pracy w Malborku 2010 ISBN 978-83-930444-9-8 ISBN 978-83-930444-2-9 Nakład 1000 egz. Publikacja dystrybuowana bezpłatnie Spis treści Streszczenie ......................................................................................................................................................... ........ 5 Summary ................................................................................................................................................................... 12 Wprowadzenie ......................................................................................................................................................... 18 1. Wykorzystanie zasobów naturalnych powiatu malborskiego w kontekście rozwoju gospodarczego ............................................................................................................................................... 20 1.1. Położenie geograficzne / 20 1.2. Struktura ilościowa gruntów / 20 1.3. Stan wód i poziom zanieczyszczenia / 21 1.3.1. Stan wód / 21 1.3.2. Poziom zanieczyszczenia wód / 22 1.4. Ochrona powietrza / 23 1.5. Ochrona przed hałasem / 24 1.6. Planowane inwestycje na rzecz ochrony środowiska / 25 2. Zasoby ludzkie w powiecie malborskim .................................................................................................. 28 2.1. Podstawowe dane demograficzne / 28 2.2. Sytuacja na rynku pracy w powiecie malborskim /35 2.2.1. Zatrudnienie w powiecie malborskim /35 2.2.2. Bezrobocie w powiecie malborskim / 38 2.2.3. Oferty pracy, zawody nadwyżkowe i deficytowe w powiecie malborskim / 41 2.3. Sytuacja na rynku pracy w powiecie malborskim w porównaniu z wybranymi powiatami województwa pomorskiego / 46 2.4. Zaplecze edukacyjne w powiecie malborskim / 50 2.5. Ocena zamożności gospodarstw domowych / 53 3. Warunki prowadzenia biznesu ................................................................................................................... 55 3.1. Lokalizacja powiatu malborskiego na mapie komunikacyjnej kraju / 55 3.2. Drogi i transport kolejowy / 55 3.3. Sieć dróg wodnych / 57 3.4. Transport lotniczy / 57 3.5. Ocena dostępności komunikacyjnej powiatu w świetle badań jakościowych / 58 3.6. Oferta inwestycyjna / 58 3.7. Ocena atrakcyjności inwestycyjnej powiatu malborskiego w świetle badań jakościowych / 60 3.7.1. Pomorska Specjalna Strefa Ekonomiczna Sp. z o.o. – terenyinwestycyjne Malbork / 61 3.7.2. Idea parku inwestycyjnego Malbork – Sztum / 63 3.8. Nakłady inwestycyjne w powiecie malborskim / 63 3.9. Instrumenty wspierania rozwoju biznesu / 65 3.9.1. Rola władz samorządowych / 65 3.9.2. Konkursy i wyróżnienia dla Miasta Malborka w sferze aktywizacji gospodarki / 66 3.9.3. Ocena aktywności władz powiatu wobec potencjalnych inwestorów / 67 3.9.4. Instytucjonalne zaplecze biznesowe /68 4. Turystyka w powiecie malborskim ............................................................................................................ 70 4.1. Walory powiatu malborskiego dla rozwoju turystyki / 70 4.2. Oferta turystyczna / 73 4.3. Ocena rozwoju turystyki w świetle badań jakościowych / 77 5. Analiza struktury i dynamiki zmian liczby podmiotów gospodarczych na terenie powiatu malborskiego .................................................................................................................................................. 79 5.1. Jednostki gospodarcze zarejestrowane w powiecie malborskim na tle danych regionalnych / 80 5.2. Formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw powiatu malborskiego / 81 5.3. Podmioty gospodarcze powiatu malborskiego według klas wielkości / 83 5.4. Przestrzenna intensyfikacja procesów gospodarczych na obszarze powiatu malborskiego /88 5.5. Procesy upadłościowe w woj. pomorskim oraz w powiecie malborskim w latach 2001-2009 / 90 6. Aktywność gospodarcza w gminach powiatu malborskiego ................................................................. 93 6.1. Malbork – gmina miejska / 93 6.2. Malbork – gmina wiejska / 96 6.3. Nowy Staw – gmina miejsko-wiejska / 98 6.4. Stare Pole – gmina wiejska / 105 6.5. Lichnowy – gmina wiejska / 108 6.6. Miłoradz – gmina wiejska / 111 7. Ocena kondycji ekonomiczno-finansowej wiodących przedsiębiorstw regionu powiatu malborskiego .............................................................................................................................. 114 7.1. Ocena płynności finansowej / 115 7.2. Badanie rentowności działalności gospodarczej i produktywności majątku / 120 7.3. Ocena poziomu zadłużenia / 130 7.4. Analiza aktywności i obrotowości / 133 8. Spełnienie założeń Strategii Rozwoju Społeczno - Gospodarczego Powiatu Malborskiego na lata 2002-2012 w świetle badań jakościowych ........................................................................................... 138 Podsumowanie ............................................................................................................................................. 140 Aneks – Syntetyczna charakterystyka powiatu malborskiego ............................................................ 142 Spis tabel ........................................................................................................................................................ 147 Spis wykresów .............................................................................................................................................. 150 Spis rysunków .............................................................................................................................................. 153 Bibliografia .................................................................................................................................................... 154 Załącznik - Oferta inwestycyjna miasta Malbork .................................................................................. 156 Streszczenie Opracowanie pt. „Gospodarka Powiatu Malborskiego Wczoraj” powstało w ramach pro- jektu realizowanego przez PUP w Malborku pt. „Wczoraj - Dziś - Jutro. Badanie zmian gospo- darczych w Powiecie Malborskim”, współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego, Poddziałanie 8.1.2 PO KL w wyniku badań przeprowadzonych przez konsorcjum firm PBS DGA Spółka z o.o. i Human Capital Business Spółka z o.o. na zlecenie Powiatowego Urzędu Pracy w Malborku. Raport bazuje zarówno na danych pierwotnych, jak i wtórnych (desk research). Pozyski- wane były w tym celu informacje i dane z systemu REGON, a także z Banku Danych Regio- nalnych GUS, WUS, Krajowego Rejestru Sądowego, WUP w Gdańsku oraz z dokumentów uzyskanych z PUP w Malborku. Pomocne także były dokumenty opracowane przez władze powiatu malborskiego oraz władze województwa pomorskiego, dotyczące różnych sfer funk- cjonowania analizowanych obszarów. Uzupełnienie tych danych stanowiły również informacje pochodzące z portali oraz stron internetowych. Głównym okresem poddanym analizie były lata 2004-2008. W niektórych aspektach opracowania uwzględniono także dane z lat wcześniejszych i dane dotyczące I półrocza 2009 r. W większości przypadków dane dotyczyły powiatu jako całości, część analizowanych aspektów została zaprezentowana w układzie sześciu gmin tworzących powiat malborski tj. Malbork – gmina miejska, Malbork – gmina wiejska, Stare Pole, Lichnowy, Miłoradz - gminy wiejskie oraz Nowy Staw – gmina miejska i gmina wiejska. Jednocześnie zaprezentowano też dane dotyczące całego województwa pomorskiego oraz Polski w celu relatywizacji ocen kształ- towania się różnych zjawisk na terenie powiatu malborskiego. W raporcie uwzględniono także wyniki badań jakościowych. Zostały one przeprowa- dzone w lipcu 2009 r. na terenie Malborka za pomocą Indywidualnych Wywiadów Pogłębio- nych. Do badania zaproszono osoby wytypowane przez Powiatowy Urząd Pracy w Malborku i ekspertów zaangażowanych w projekt. Badanie przeprowadzono z lokalnymi specjalistami z zakresu sytuacji społeczno-gospodarczej powiatu, reprezentantami kluczowych instytucji powiatu, a także z liderami opinii publicznej w powiecie. Najczęściej byli to właściciele bądź współwłaściciele wybranych firm powiatu, dyrektorzy, a także pracownicy średniego bądź wyż- szego szczebla kierowniczego. Przedstawione w opracowaniu wyniki badań stanowią strategiczną diagnozę rozwoju po- wiatu malborskiego. Raport ten stanowi syntetyczny obraz potencjału zasobowego, społecz- nego, a także instytucjonalno-biznesowego, jaki charakterystyczny jest dla gospodarki tego re- gionu. Wyniki raportu stanowić będą podstawę do dalszych badań nad przyszłymi kierunkami rozwoju tego regionu. 6 Wczoraj - Dziś - Jutro..., Gospodarka Powiatu Malborskiego Wczoraj Opracowanie składa się z ośmiu części. Pierwsze trzy części poświęcone zostały analizie warunków gospodarowania w powiecie, ze