özelliklerinin dikkate alınmadığına ilişkin çarpıcı bir örnek yapılmıyor. Siyasi kaygılar çoğu kez kaçak oluşturuyor. Özellikle kamu binalarının alüvyon zemin yapılaşmaya göz yumulmasına yol açıyor. Gölbaşı- üzerine kurulması uygulaması kentsel yerleşimin de bu Türkoğlu fayı ve Sincik-Palu fay hatlarının büyük alana kaymasını özendirmektedir. Anayasaya, doğa deprem üretme olasılığı göz önüne alınırsa, yasalarına ve mühendislik ilkelerine aykırı bu uygulamaya Adıyaman ilinin genel olarak jeolojik-jeoteknik kamu yönetiminin öncülük etmiş olmasına özellikle dikkat etütlerinin bir an evvel yapılarak, kentleşmeye uygun çekmek isteriz. Diğer yandan Tunceli'de deprem ve yeni yerleşim alanlarının belirlenmesi gerekmektedir. heyelan riski nedeniyle Afet İşleri Genel Müdürlüğü'nce il 10- Kalitesiz ve plansız yapılaşma ile jeolojik ve merkezinde yerleşime kapatılmış olan Esentepe jeoteknik faktörler göz ardı edilerek yapılan yer mahallesi, Cumhuriyet mahallesi, Yenimahalle su deposu seçimlerinin acı sonuçlarını bugüne kadar defalarca TMMOB Jeoloji Mühendisleri odası Diyarbakır Şubesi bıraktı. Ne yazık ki ülke genelinde aynı yanlışların civarında kaçak yapılaşmaya devam ediliyor. tarafından 24-26 Mayıs 2007 tarihleri arasında günümüzde de sürdürüldüğü acı bir gerçek olarak yaşadık. Aradan geçen zamanda görünen odur ki, Çemişgezek, Hozat, Mazgirt, Nazımiye, Ovacık halkın can ve mal güvenliğini bu derece etkileyen Diyarbakır'da düzenlenen sempozyumda ortaya çıkan ortada. Şimdilerde en büyük kentimizde, İstanbul'da ilçelerinde, ilgili mevzuata aykırı olarak, zemin etüdü sonuçlar aşağıdaki gibidir. bir büyük deprem bekleniyor. En iyimser senaryolara doğa olaylarının zararlarını azaltmak için gerekli yapılmadığı biliniyor. Pülümür ve Pertek ilçelerinde ise yasal düzenlemeler hala yapılamamıştır. İmar yasası 1- Kuzeydoğuda Karlıova yakınlarından başlayan ve göre bu depremde 40 000 insanımızın yitimi ve 50 kısmen zemin etüdü yapılsa da denetimlerinin olmadığı milyar dolarlık bir maddi hasar öngörülüyor. ve yapı denetim yasasında bu anlayışla Türkiye'nin ikinci önemli deprem kaynağı olan KD-gidişli açık. Tunceli Belediyesinde denetim yapacak yeterli o l u ş t u r u l m a s ı b e k l e n e n d e ğ i ş i k l i k l e r Doğu Anadolu Fay Zonu (DAFZ), Kahramanmaraş 4- Tarihsel kayıtlarda DAF üzerinde önemli yıkımlara sayıda teknik eleman bulunmadığı gibi bir jeoloji gerçekleştirilmemiştir. Yerel yönetimlerin konuyla güneyine kadar tek kol olarak uzanır. Bu noktadan sonra yol açan depremlerin yaşandığı biliniyor. Örneğin, mühendisi çalışmakta ilçelerde ise teknik personel yok ilgili teknik eleman istihdamını sağlayacak yasal iki kola ayrılan Doğu Anadolu Fay Zonunun kuzey kolu 1789'da gerçekleşen depremde Elazığ ve Tunceli denebilecek durumdadır. Bu koşullarda planlama ve düzenlemeler tamamlanmamıştır. Siyasi ve maddi Osmaniye üzerinden Karataş'a ve oradan Akdeniz'e çevresinde büyük yıkımlar yaşandığı ve 51 000 yapılaşmanın kontrol edilmesi, güvenli yapılaşmanın rant amaçlı imar aflarının doğrudan ve dolaylı olarak uzanır. Güneye doğru yön değiştirerek Hatay'a kadar kişinin hayatını kaybettiği bilinmektedir. Yine I. gereği olan mühendislik hizmetinin gerçekleşmesinin sürekli gündemde tutulması kaçak ve denetimsiz uzanan güney kol ise Samandağ civarında deniz altına Jüstinyen zamanında Antakya'da gerçekleşen olanaksız olduğu ortadadır. yapılaşmayı özendirmektedir. Milyonlarca yılda girer. Toplam uzunluğu 600 kilometre, genişliği 2-30 km depremde, tarihçilere göre 200 000 kişinin öldüğü 9- Bu günkü Elazığ, 1834 yılında Harput mezrasının ovaya oluşan doğal servetimiz olan ovaların yerleşime arasında değişen DAFZ üzerindeki yıllık hareket ortalama rivayet edilmektedir. Sınırlı veriler üzerine kurulu taşınmasıyla kurulmuştur. Elazığ il merkezi fay kontrollü açılması sağlıklı kentleşme ve güvenli yapılaşma 10 mm civarındadır. Üzerinde ve etkili olduğu bölge tarihsel deprem kayıtları DAF'ın farklı bölümlerinde bir havza olup, şehir bu havzada biriken alüvyal çökeller sürecindeki temel yanlışı oluşturuyor. içinde 11 il yer alan DAFZ, 1114, 1513, 1822, 1866, son yüz yıldır büyük yıkıcı deprem olmadığını üzerinde yer almaktadır. Havzayı denetleyen faylar DAF 1872, 1874 ve 1893 yıllarında şiddeti IX ile XII (Büyüklük: göstermektedir. Dolayısıyla Doğu Anadolu Fay Zonu 11- Anılan yasal eksikliklere karşın yerel zonuna yaklaşık paraleldir. Şehir merkezi 2. derece yönetimlerin bu alanda büyük yetki ve sorumlulukları 6-7,5) arasında değişen çok sayıda yıkıcı depreme gelecekteki yıkıcı depremlerin riski altındadır. deprem bölgesinde olmasına karşın Arıcak, Karakoçan, kaynaklık etmiş, bu depremler binlerce can kaybına ve olduğu açıktır. Eksikli de olsa yürürlükteki mevzuatın 5- Nüfus artışı ve köyden kente göç nedeniyle Kovancılar, Maden, Sivrice, Palu ilçeleri ve Gezin beldesi uygulanması ve denetiminin sağlanması yerel ağır maddi kayıplara neden olmuştur. Son 35 yıldır DAFZ kentlerin gelişim alanlarının ve yeni yerleşim 1. derece deprem bölgesi kapsamında yer almaktadır. üzerinde meydana gelen orta büyüklükteki depremler yönetimlerin sorumluluğundadır. Bu çerçevede DAF alanlarının seçiminde deprem riski ve zemin Elazığ'da da kentin ovaya doğru gelişimi tarım alanlarının boyunca yer alan kentlerimizin yerel yöneticilerinin, 1971 Bingöl ve yakın aktif zon üzerinde meydana gelen özelliklerinin yeterince dikkate alınmadığı tahribinin yanı sıra güvenli yapılaşma açısından riskler 1975 Lice depremleridir. 1 Mayıs 2003'de meydana yaşamsal öneme sahip olan bu konuya, gerekli düşünüldüğünde, olabilecek yeni depremlerin tarihte taşımaktadır. Elazığ il merkezinde yapılan zemin etüt hassasiyeti göstermelerini diliyoruz. Yasal gelen, Bingöl ve civarını etkileyen 6.6 büyüklüğündeki yaşananlardan çok daha büyük kayıplara yol açacağı raporları belediye ve Odamızın il temsilciliği tarafından deprem ise DAFZ üzerinde değil sağ yanal doğrultu atımlı düzenlemeler gerçekleşinceye değin sağlıksız açıktır. kontrol edilmektedir. Ancak hem merkez belediyede yapılaşmaya karşı acil önlemler alınması gerektiği bir başka fay segmenti üzerinde gelişmiştir. Görüldüğü teknik eleman sayısı yetersizdir hem de bir çok ilçe 6- Doğu Anadolu Fay Zonu'nun (DAFZ), her bir ortadadır. Bu çerçevede vurgulamak gerekirse, gibi üzerinde yaklaşık olarak 115 yıldır ciddi yıkıcı büyük belediyesinde jeoloji mühendisi bulunmamaktadır. Bu depremde kırılması beklenen belirgin bölümleri güvenli yapılaşmanın iki temel boyutu bir deprem oluşturmayan DAFZ sessizliğini korumakta nedenle zemin etütlerinde yeterli denetim ve enerji biriktirmektedir. Üzerinde çok sayıda sismik (segment) şunlardır; bulunmaktadır. Birincisi uygun yer seçimi, ikincisi sağlanamamaktadır. kaliteli inşaat yapımıdır. Meslek alanımızla ilgili olan boşluk bulunan DAFZ'nun değişik kollarının yakın bir 1-Karlıova-Bingöl fayı; 65 km uzunluğundadır. gelecekte yıkıcı depremlere kaynaklık etmesi 2. Derecede tehlikeli deprem bölgesinde yer alan birinci aşamada; 2-Palu-Hazar fayı; 50 km uzunluğundadır. kaçınılmazdır. Adıyaman alüvyon zemin üzerine kurulmuş bir kenttir. Bu Yeni yerleşim yerlerinin yapılaşmaya açılmasında 3-Hazar-Sincik fayı; 85 km uzunluğundadır. özelliği nedeniyle imara esas jeolojik-jeoteknik etüt ve göz önüne alınacak kriterlerin en önemlilerinden 2- Tüm ülkemizi maddi ve manevi olarak yıkan 1999 parsel bazında zemin etütleri güvenli kentleşme ve 4-Çelikhan-Gölbaşı fayı; 50 km uzunluğundadır. biri jeolojik-jeoteknik etütlerdir. Adapazarı ve Düzce depremleri sonrası tüm dikkatler yapılaşma açısından önem kazanmaktadır. Ancak kentin olası İstanbul depremine çevrilmiş, yoğun olarak 5-Gölbaşı-Türkoğlu fayı; 90 km uzunluğundadır. göç alması nedeniyle ruhsatsız ya da kaçak yapılaşmanın Bu etütler bilimsel ölçütler ve standartlar desteklenen bilimsel çalışmalar da Marmara civarında yeterince denetlenememesi yaşanan bir sorundur. kapsamında gerçekleştirilmelidir. yoğunlaştırılmıştır. Ancak yukarıda belirtilen nedenlerle 6-Türkoğlu-Antakya fayı; 145 km uzunluğundadır. Adıyaman'ın 1. derece deprem bölgesinde yer alan ilçeleri Jeolojik-Jeoteknik etütlerin yapımı ve denetimi DAFZ ve yakın civarındaki aktif zonların ihmal edilmemesi 7- Genel olarak bölgede sağlıklı kentleşme ve güvenli Çelikhan, Gerger, Gölbaşı, Sincik ve Tut ilçeleri güvenli zorunlu kılınarak bilim ve mühendisliğin gerçeği de ortadadır. yapılaşmaya ilişkin hukuksal düzenlemelere kentleşme açısından acilen önlem alınması gereken öngördüğü ölçütler içinde yasalarda yer almalıdır. 3- Yüz yıllık dönemde (1900-2000) Türkiye'de yeterince uyulmadığı gözlenmiştir. Kentlerin gelişim yerleşim merkezleridir. Örneğin, diri fayların oluşturduğu Jeoloji Mühendisleri Odası olarak, kamusal görev gerçekleşen deprem istatistik bilgilerine bakıldığında ve yeni yerleşim alanlarının seçiminde bilim ve bir ova üzerine kurulmuş olan Gölbaşı ilçesi bu anlamda anlayışıyla, bölgedeki yerel yönetimlerimizin sağlıklı neredeyse her yıl bir yıkıcı depremin oluştuğu açıkça mühendislik ilkelerinin gözetilmediği, kolaycı ve özel önem taşıyor. Adıyaman merkezde zemin etütleri kentleşme ve güvenli yapılaşma doğrultusunda görülebilir. 1999 yılında yaşanan Gölcük ve Düzce ranta dayanan uygulamaların yöre halkının can ve yapılmakla birlikte jeoloji mühendisince kontrol edilmiyor. gösterecekleri çabalara, meslek alanımıza ilişkin depremleri bu gerçeğin en son ve büyük örneklerini mal güvenliğini riske sokacak boyutlara ulaştığı Yine bu ilimiz belediyesi ve bağlı ilçelerinde yeterli teknik boyutuyla yardımcı olmaya ve katkı koymaya hazır oluşturuyor. On binlerce insanımızın can kaybına ve ortadadır. personel istihdamı