DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO Kielce, dnia 1 marca 2017 r. Poz. 838 UCHWAŁA NR XXVI/367/2017 RADY MIEJSKIEJ W BUSKU-ZDROJU z dnia 23 lutego 2017 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki Nad Zabytkami Gminy Busko-Zdrój na lata 2017-2020 Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15) ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (j.t. Dz. U. z 2016r. poz. 446 ze zm.) oraz art. 87 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (t.j. Dz. U. z 2014r. poz. 1446 ze zm.) Rada Miejska w Busku-Zdroju uchwala, co następuje: § 1. Przyjmuje się Gminny Program Opieki Nad Zabytkami Gminy Busko-Zdrój na lata 2017-2020, stanowiący załącznik Nr 1 do niniejszej uchwały. § 2. Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Miasta i Gminy Busko-Zdrój. § 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia i podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Województwa Świętokrzyskiego. Przewodniczący Rady Miejskiej w Busku-Zdroju mgr Justyna Nurek Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego – 2 – Poz. 838 Załącznik do Uchwały Nr XXVI/367/2017 Rady Miejskiej w Busku-Zdroju z dnia 23 lutego 2017 r. GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY BUSKO - ZDRÓJ NA LATA 2017 - 2020 OPRACOWANIE: Jakub Danielski [email protected] BUSKO – ZDRÓJ Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego – 3 – Poz. 838 Spis treści 1. Wstęp .............................................................................................................................................. 3 2. Podstawa prawna opracowania Gminnego programu opieki nad zabytkami ................................ 3 3. Uwarunkowania prawne ochrony i opieki nad zabytkami w Polsce ............................................... 4 4. Uwarunkowania zewnętrzne ochrony dziedzictwa kulturowego ................................................. 12 4.1. Strategiczne cele polityki państwa w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami ........ 12 4.2. Relacje Gminnego programu opieki nad zabytkami z dokumentami wykonanymi na poziomie województwa i powiatu .................................................................................................................... 16 5. Uwarunkowania wewnętrzne ochrony dziedzictwa kulturowego ................................................ 25 5.1. Relacje Gminnego programu opieki nad zabytkami z dokumentami wykonanymi na poziomie gminy ................................................................................................................................................. 25 5.2. Charakterystyka zasobów oraz analiza stanu dziedzictwa i krajobrazu kulturowego gminy ..... 38 5.2.1. Charakterystyka gminy ............................................................................................................ 38 5.2.2. Zarys historii obszaru gminy .................................................................................................... 40 5.2.3. Układ urbanistyczny ................................................................................................................ 53 5.3. Zabytki objęte prawnymi formami ochrony ............................................................................... 54 5.3.1. Zabytki nieruchome wpisane do rejestru zabytków ............................................................... 55 Tabela nr 3. Stanowiska archeologiczne wpisane do rejestru zabytków w gminie Busko - Zdrój ... 57 5.3.2. Zabytki ruchome wpisane do rejestru zabytków .................................................................... 58 5.4. Zabytki w gminnej ewidencji zabytków ...................................................................................... 59 5.5. Zabytki archeologiczne ............................................................................................................... 66 5.6. Zabytki o najwyższym znaczeniu dla gminy ............................................................................... 81 6. Ocena stanu dziedzictwa kulturowego gminy. Analiza szans i zagrożeń .................................... 112 7. Założenia programowe ................................................................................................................ 115 7.1. Priorytety Gminnego programu opieki nad zabytkami gminy Busko - Zdrój ........................... 115 7.2. Kierunki działań i zadania Gminnego programu opieki nad zabytkami gminy Busko - Zdrój .. 115 8. Instrumentarium realizacji Gminnego programu opieki nad zabytkami..................................... 119 9. Zasady oceny realizacji Gminnego programu opieki nad zabytkami gminy Busko - Zdrój ......... 120 10. Źródła finansowania Gminnego programu opieki nad zabytkami ............................................ 121 10.1. Dotacje ................................................................................................................................... 122 10.2. Programy operacyjne Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego ...................................... 125 10.3. Środki europejskie .................................................................................................................. 127 11. Realizacja i finansowanie przez gminę Busko - Zdrój zadań z zakresu ochrony zabytków ....... 131 12. Bibliografia ................................................................................................................................. 133 13. Spis tabel, zdjęć ......................................................................................................................... 134 Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego – 4 – Poz. 838 1. Wstęp Przedmiotem Gminnego programu opieki nad zabytkami gminy Busko - Zdrój jest problematyka ochrony dziedzictwa kulturowego gminy Busko - Zdrój. Celem tego opracowania jest określenie głównych zadań i kierunków działań na rzecz ochrony i opieki nad zabytkami. Niniejsze opracowanie sporządzono zgodnie z art. 87 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (t.j. Dz. U. 2014 poz. 1446 ze zm.) oraz z wytycznymi Narodowego Instytutu Dziedzictwa. Gminny program opieki nad zabytkami sporządzany jest przez Burmistrza, a następnie po uzyskaniu opinii Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, zostaje przyjęty przez Radę Miejską w Busku - Zdroju. Sporządza się go na okres 4 lat, natomiast co 2 lata Burmistrz przedstawia Radzie Miejskiej sprawozdanie z wykonania programu. Gminny program opieki nad zabytkami nie jest aktem prawa miejscowego, jednak podlega publikacji w Dzienniku Urzędowym Województwa Świętokrzyskiego. Gminny program opieki nad zabytkami ma również pomóc w aktywnym zarządzaniu zasobem stanowiącym dziedzictwo kulturowe gminy. Wskazane w programie działania ukierunkowane są na poprawę stanu zabytków, ich rewaloryzację oraz zwiększenie dostępności do nich mieszkańców i turystów. Gminny program opieki nad zabytkami, między innymi poprzez działania edukacyjne, ma też budzić w lokalnej społeczności świadomość wspólnoty kulturowej, roli i znaczenia lokalnych wartości i wspólnych korzeni. Wspólna dbałość o zachowanie wartości kulturowych wzmacnia poczucie tożsamości, wspiera identyfikację jednostki z tzw. małą ojczyzną. 2. Podstawa prawna opracowania Gminnego programu opieki nad zabytkami Podstawę prawną opracowania Gminnego programu opieki nad zabytkami stanowi ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (t.j. Dz. U. 2014 poz. 1446 ze zm.), która mówi o obowiązku sporządzania przez samorządy wojewódzkie, powiatowe oraz gminne, na okres czterech lat programu opieki nad zabytkami. Art. 87 ust. 2 cytowanej ustawy, wyznacza cele opracowania Gminnego programu opieki nad zabytkami i są one następujące: 1. Włączenie problemów ochrony zabytków do systemu zadań strategicznych, wynikających z koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju; 2. Uwzględnianie uwarunkowań ochrony zabytków, w tym krajobrazu kulturowego i dziedzictwa archeologicznego łącznie z uwarunkowaniami ochrony przyrody i równowagi ekologicznej; 3. Zahamowanie procesów degradacji zabytków i doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania; 4. Wyeksponowanie poszczególnych zabytków oraz walorów krajobrazu kulturowego; 5. Podejmowanie działań zwiększających atrakcyjność zabytków dla potrzeb społecznych, turystycznych i edukacyjnych oraz wspieranie inicjatyw sprzyjających wzrostowi środków finansowych na opiekę nad zabytkami; Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego – 5 – Poz. 838 6. Określenie warunków współpracy z właścicielami zabytków eliminujących sytuacje konfliktowe związane z wykorzystaniem tych zabytków; 7. Podejmowanie przedsięwzięć umożliwiających tworzenie miejsc pracy związanych z opieką nad zabytkami. 3. Uwarunkowania prawne ochrony i opieki nad zabytkami w Polsce Obowiązujące uregulowania prawne, dotyczące ochrony zabytków i opieki nad zabytkami, zostały zawarte w: Konstytucji RP (Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. - Dz. U. nr 78 poz. 483, ze zm.) w przepisach: - Art. 5: „Rzeczpospolita Polska (…) strzeże dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju”. - Art. 6 ust. 1: „Rzeczpospolita Polska stwarza warunki upowszechniania i równego dostępu do dóbr kultury, będącej źródłem tożsamości narodu polskiego, jego trwania i rozwoju oraz (...) udziela pomocy Polakom zamieszkałym za granicą w zachowaniu ich związków z narodowym dziedzictwem kulturalnym”. - Art. 86: „Każdy jest obowiązany do dbałości o stan środowiska i ponosi odpowiedzialność za spowodowane przez siebie jego pogorszenie. Zasady tej odpowiedzialności określa ustawa”. Ustawie z dnia 23