PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA MIASTA I GMINY BODZENTYN Kielce, 2004 r. I. „PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA MIASTA I GMINY BODZENTYN‖ WSTĘP ................................................................................................................................. 3 1. PODSTAWY PRAWNE ................................................................................................................................................... 3 2. CELE I ZAKRES PROGRAMU ...................................................................................................................................... 4 3. FUNKCJE PROGRAMU .................................................................................................................................................. 6 4. OKRES OBJĘTY PROGRAMEM ................................................................................................................................... 6 5. METODA OPRACOWANIA ........................................................................................................................................... 6 II. DIAGNOZA STANU ISTNIEJĄCEGO ............................................................................. 7 1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY BODZENTYN ........................................................................................ 7 2. ZASOBY PRZYRODNICZE .......................................................................................................................................... 9 3. SUROWCE MINERALNE ............................................................................................................................................ 27 4. GOSPODARKA WODNA ............................................................................................................................................ 28 5. GOSPODARKA ODPADAMI ...................................................................................................................................... 34 6. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE .............................................................................................................................. 37 7. GLEBY ........................................................................................................................................................................... 38 8. LASY .............................................................................................................................................................................. 41 9. HAŁAS I POLA ELEKTROMAGNETYCZNE.......................................................................................................... 43 10. POWAŻNE AWARIE ................................................................................................................................................. 44 11. EDUKACJA EKOLOGICZNA ................................................................................................................................... 45 IV. PRIORYTETY I CELE EKOLOGICZNE ..........................................................................47 V. STRATEGIA DZIAŁAŃ ...................................................................................................50 1. ZASOBY PRZYRODNICZE ........................................................................................................................................ 50 2. SUROWCE MINERALNE ............................................................................................................................................ 51 3. GOSPODARKA WODNA ............................................................................................................................................ 51 4. GOSPODARKA ODPADAMI ...................................................................................................................................... 52 5. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE ............................................................................................................................... 53 6. GLEBY I POWIERZCHNIA ZIEMI ............................................................................................................................ 53 7. LASY .............................................................................................................................................................................. 54 8. HAŁAS ........................................................................................................................................................................... 54 9. PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE ................................................................................................... 54 9. POWAŻNE AWARIE DROGOWE ............................................................................................................................. 55 10. EDUKACJA EKOLOGICZNA ................................................................................................................................... 55 VI. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA „PROGRAMU ...” .............................................................56 1. FUNDUSZE KRAJOWE. .............................................................................................................................................. 58 2. EKOFUNDUSZ .............................................................................................................................................................. 62 3. PROGRAMY POMOCOWE UNII EUROPEJSKIEJ ................................................................................................. 63 5. KALKULACJA KOSZTÓW WDRAŻANIA „PROGRAMU ...‖ ............................................................................... 65 VII. MONITORING REALIZACJI „PROGRAMU ...”...........................................................66 VII. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM .............................................69 VIII. SPIS LITERATURY I WYKORZYSTANYCH MATERIAŁÓW ...................................69 2 „PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA MIASTA I GMINY BODZENTYN‖ I. WSTĘP Konstytucyjnym obowiązkiem władz publicznych, a więc i samorządu lokalnego, jest prowadzenie takiej polityki, która z jednej strony zapewni bezpieczeństwo ekologiczne współczesnym i przyszłym pokoleniom, zaś z drugiej pozwoli na osiągnięcie trwałego rozwo- ju gospodarczego gminy. Oznacza to racjonalne korzystanie z zasobów środowiska przyrod- niczego zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, a także standardami ekologicznymi, ustanowionymi w obowiązujących przepisach i dokumentach programowych. „Program ochrony środowiska dla gminy Bodzentyn‖ jest dokumentem kompleksowo ujmującym problematykę ekologiczną na obszarze gminy, który jednocześnie podejmuje pró- bę sprecyzowania zadań dla wszystkich podmiotów działających w tej dziedzinie na lata 2004–2007 w perspektywie do roku 2011. Umożliwi, zatem w ciągu najbliższych 4 lat (i później) efektywne zarządzanie środowiskiem przyrodniczym. Program został opracowany w trybie i na zasadach określonych w przepisach o ochronie środowiska oraz zapisami zawar- tymi w Programie ochrony środowiska dla powiatu kieleckiego. Należy jednak podkreślić fakt, że program ten jest sporządzany w okresie przystoso- wania polskiego prawodawstwa do przepisów Unii Europejskiej. Trwają też uzgodnienia co do skali i zakresu wsparcia działań proekologicznych z funduszy strukturalnych. Brak jest również pełnej informacji co do wielkości środków finansowych jakie znajdą się w dyspozy- cji gmin na cele ochrony środowiska w latach objętych programem. W tej sytuacji dokument ten zachowuje charakter otwarty, precyzując cele i kierunki polityki ekologicznej samorządu gminnego. Nie zamyka natomiast listy zadań w ujęciu rzeczowo-finansowym. Długofalowym zadaniem „Programu ochrony środowiska dla gminy Bodzentyn‖ jest uzyskanie stałej i zauważalnej poprawy jakości wszystkich komponentów środowiska przy- rodniczego. Wiąże się to z koniecznością nałożenia obowiązków na administrację gminną i podmioty korzystające z zasobów środowiska, jak też wykonania wszystkich, przyjętych w nim zadań. Niezwykle istotna jest zatem konsekwentna i całościowa realizacja „Progra- mu...‖, której służyć winien zastosowany monitoring wdrażania tego dokumentu. 1. PODSTAWY PRAWNE Główną rolę w procesie definiowania polityki ekologicznej pełnią zapisy następują- cych dokumentów: Ustawa z 27 kwietnia 2001 roku – Prawo ochrony środowiska. Jest ona podstawowym aktem prawnym w dziedzinie ochrony środowiska i pełni funkcję ustawy ramowej dla całego ustawo- dawstwa z tego zakresu. Art. 17 i 18 nakłada na gminy, obowiązek sporządzenia programu ochro- ny środowiska, w celu realizacji polityki ekologicznej państwa, przy czym projekt programu gminnego winien być zaopiniowany przez zarząd powiatu. II Polityka Ekologiczna Państwa, z 2001 r. Dokument ten ma na celu stworzenie warunków nie- zbędnych do realizacji zadań ochrony środowiska na obszarze całej Polski. Określa też, na pod- stawie aktualnego stanu środowiska: cele, priorytety i działania proekologiczne wraz ze środkami niezbędnymi do ich osiągnięcia. Polityka ekologiczna powinna być elementem równoważenia rozwoju kraju i harmonizowania celów gospodarczo-społecznych z celami ochrony środowiska. Program wykonawczy do II Polityki Ekologicznej Państwa na lata 2002–2010. Jest dokumentem o charakterze operacyjnym, stanowiącym instrument wdrożenia „II Polityki Ekologicznej Państwa‖. Zawiera harmonogram zadań wynikających z tej polityki oraz wskazówki i wytyczne do uwzględ- nienia zagadnień ochrony środowiska w programach