Rada Redakcyjna Teresa Chynczewska-Hennel (Uniwersytet w Białymstoku), Edmund Dmitrów (Uniwersytet w Białymstoku), Sylvia L. Hilton (Universidad Complutense de Madrid), Eriks¯ Jekabsons¯ (Latvijas Universitates),¯ Aleksandr A. Jermiczow (Русская Христианская Гуманитарная Академия), Lud’a Klusakov´ a´ (Univerzita Karlova v Praze), Marian Leczyk (Warszawa), Andrzej Mania (Uniwersytet Jagielloński), Vasyl Orlyk (Kirovohrad, Ukraine), Neal Pease (University of Wisconsin-Milwaukee), Zoltan Peterecz (Eszterhazy Karoly College, Eger), Milada Polisenskˇ a´ (Anglo-American University, Prague), Stanisław Sierpowski (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), Mieczysław Wrzosek Kolegium Redakcyjne Redaktor naczelna: Halina Parafianowicz Redaktorzy tematyczni: Daniel Boćkowski, Ewa Dubas-Urwanowicz, Krzysztof Filipow, Daniel Grinberg, Maciej Karczewski, Jan Kofman, Antoni Mironowicz, Jan Tęgowski Sekretarze: Ewelina Waśko-Owsiejczuk, Łukasz Niewiński Adres Redakcji Instytut Historii i Nauk Politycznych Uniwersytet w Białymstoku Plac Uniwersytecki 1 15–420 Białystok Recenzenci tomu Profesorowie: Lucyna Aleksandrowicz-Pędich, Urszula Augustyniak, Włodzimierz Batóg, Jolanta Alina Daszyńska, Zoja Jaroszewicz-Pieresławcew, Ryszard Kulesza, Hubert Łaszkiewicz, Dorota Michaluk, Mirosław Nagielski, Anna Reczyńska, Waldemar Rezmer, Irmina Wawrzyczek Redakcja językowa: Janina Demianowicz i Elżbieta Kozłowska-Świątkowska Tłumaczenie streszczeń na język angielski: Halina Bieluk Redakcja techniczna i skład: Stanisław Żukowski ISSN 1425-1930 Indeksacja BTH w: CEJSH, Index Copernicus Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku 15-097 Białystok, ul. Marii Skłodowskiej-Curie 14, tel. 857457120 http://wydawnictwo.uwb.edu.pl, e-mail: [email protected] Druk i oprawa: „QUICK-DRUK” s.c., Łódź Spis treści ARTYKUŁY Katarzyna Grabowska – Transformacja arystokracji rzymskiej na terenach galijskich w V wieku ......................................... 11 Antoni Mironowicz – Nieznane losy pierwszego ihumena supraskiego 33 Magdalena Stulgis – Losy sióstr Habsburżanek Katarzyny, Barbary i Jo- anny po śmierci ojca, cesarza Ferdynanda I w świetle korespondencji rodzinnej .................................................. 77 Karol Łopatecki – Poglądy Floriana Zebrzydowskiego dotyczące ufortyfi- kowania, obrony i poddania twierdz ............................. 91 Monika Prus – Garderoba polskich elegantek w XVIII wieku ......... 111 Katarzyna Stelmasiak – Europa w podróżach Thomasa Jeffersona (1784– –1789) ................................................... 145 Anna Stocka – Mit amerykańskiego Zachodu na łamach czasopisma „Wę- drowiec” (1863–1906) ....................................... 169 Vadzim Pauliuczuk – Wychodźstwo z województwa poleskiego za ocean. Zarys problematyki .......................................... 193 Aleksy Kucy – Stosunek polityków Dyrektoriatu Ukraińskiej Republiki Lu- dowej w 1919 roku wobec Cerkwi prawosławnej ................... 213 Adam Miodowski – Proces ewolucji polityki wojskowej Komunistycznej Partii Robotniczej Polski w okresie rokowań ryskich (październik 1920 – marzec 1921) ............................................... 233 Mariusz Puchacz – Społeczność japońska w Stanach Zjednoczonych w la- tach 1930–1941. Zarys problemu ............................... 251 Piotr Popławski – Walki odwrotowe OW „Myszyniec” w rejonie Wydmusy – Zalesie 1 września 1939 roku ................................ 275 ŹRÓDŁA Ryszard Ryś – Raport dowódcy Białoruskiego Okręgu Wojskowego w spra- wie nowego planu wojny na Zachodzie .......................... 299 ARTYKUŁY RECENZYJNE I RECENZJE Halina Parafianowicz – Refleksje po lekturze książki o Ruth Bryan Owen, czyli słów kilka o pierwszej Amerykance w randze posła i jej służbie dy- plomatycznej ............................................... 327 *** Antoni Mironowicz, Marcin Mironowicz, Św. Antoni Supraski, Białystok 2014, Wyd. Ortdruk – Urszula Pawluczuk .................. ..... 338 Dorota Wereda, Biskupi unickiej metropolii kijowskiej w XVIII wieku, Siedlce–Lublin 2013 – Antoni Mironowicz ................ ...... 342 Derek B. Scott, Sounds of the Metropolis: The 19th Century Popular Music in London, Paris, New York and Vienna, Oxford University Press, 2008 – DanielGrinberg ..................................... ....... 349 Zdzisław Sawicki, Znaki funkcyjne urzędników, służb i straży na ziemiach polskich XIX–XX w., Warszawa 2015 – Krzysztof Filipow ........... 352 Maciej Drabiński, Anarchosyndykalizm w Europie. Teoria i praktyka, przedmowa Rafał Chwedoruk, Oficyna Wydawnicza Bractwa „Trojka”, Po- znań2014– GrzegorzZackiewicz ........................ ..... 357 Contents ARTICLES Katarzyna Grabowska – Transformation of Roman aristocracy in the Gaul territory in the V century ..................................... 11 Antoni Mironowicz – Unknown history of the first hegumen of Suprasl 33 Magdalena Stulgis – The fate of Habsburg sisters: Katarzyna, Barbara and Joanna after the death of their father Ferdinand I, Holy Roman Emperor, in the light of the family correspondence ......................... 77 Karol Łopatecki – Florian Zebrzydowski’s views on fortification, defence and surrender of fortresses .................................... 91 Monika Prus – The wardrobe of Polish fashionable ladies in the XVIII century ................................................... 111 Katarzyna Stelmasiak – Europe experienced by Thomas Jefferson during his travels in 1784–1789 ...................................... 145 Anna Stocka – The myth of the American West in “Wędrowiec” (1863– 1906) ................................................... .. 169 Vadzim Pauliuczuk – Exodus overseas form the Polesie Voivodeship. An outline of issues ............................................. 193 Aleksy Kucy – The attitude of the Directorate of Ukraine’ politicians towards the Orthodox Church in 1919 ........................... 213 Adam Miodowski – The process of evolution of the KPRP military policy during the Riga negotiations (October 1920 – March 1921) .......... 233 Mariusz Puchacz – Japanese society in the United States (1930–1941). An outline of the problem ........................................ 251 Piotr Popławski – Fighting retreat of the “Myszyniec” Detachment in Wydmusy-Zalesie region (1 September 1939) ..................... 275 SOURCES Ryszard Ryś – A report of the Byelorussian Military District Commander on a new plan of the war in the West ........................... 299 REVIEWING ARTICLES AND REVIEWS Halina Parafianowicz – Reflections after reading a book on Ruth Bryan Owen, or a couple of words on the first American Congresswoman and her diplomatic service ........................................ 327 *** Antoni Mironowicz, Marcin Mironowicz, Św. Antoni Supraski, Białystok 2014, Wyd. Ortdruk – Urszula Pawluczuk .................. ..... 338 Dorota Wereda, Biskupi unickiej metropolii kijowskiej w XVIII wieku, Siedlce–Lublin 2013 – Antoni Mironowicz ................ ...... 342 Derek B. Scott, Sounds of the Metropolis: The 19th Century Popular Music in London, Paris, New York and Vienna, Oxford University Press, 2008 – DanielGrinberg ..................................... ....... 349 Zdzisław Sawicki, Znaki funkcyjne urzędników, służb i straży na ziemiach polskich XIX–XX w., Warszawa 2015 – Krzysztof Filipow ........... 352 Maciej Drabiński, Anarchosyndykalizm w Europie. Teoria i praktyka, przedmowa Rafał Chwedoruk, Oficyna Wydawnicza Bractwa „Trojka”, Po- znań2014– GrzegorzZackiewicz ........................ ..... 357 Artykuły Katarzyna Grabowska DOI: 10.15290/bth.2015.13.01 Wydział Historyczno-Socjologiczny Uniwersytet w Białymstoku Transformacja arystokracji rzymskiej na terenach galijskich w V wieku Jak postrzegano, z punktu widzenia arystokracji galorzymskiej, wydarze- nia w Imperium sprzed 476 roku? Niejednokrotnie nobilowie oddawali się pod zwierzchnictwo królów barbarzyńskich. Oczywiście, na tej podstawie nie można jednoznacznie stwierdzić, że nie przejęli się klęską Rzymu, bo kto tak naprawdę mógł im zagwarantować utrzymanie dotychczasowych tytułów i stanowisk? Kon- stantynopol leżał daleko, a miejscowi królowie nie musieli już obawiać się od- wetu ze strony Cesarza Wschodu. W zaistniałej sytuacji jedynym logicznym rozwiązaniem było pogodzenie się z zaistniałą sytuacją i wypracowanie opty- malnych dla obu stron rozwiązań. Przede wszystkim, jeżeli chodzi o stronę galo- rzymską, miejscowe elity dążyły do utrzymania tradycyjnej administracji rzym- skiej oraz organizacji kościelnych zakorzenionych na tych terenach1. Na korzyść arystokracji przemawiało przejmowanie przez nowo powstałe królestwa części rozwiązań organizacyjnych Imperium. Dodatkowo, bardzo wielu barbarzyńskich władców przyjęło chrześcijaństwo w obrządku ariańskim, co niewątpliwie poma- gało w pokojowej koegzystencji poszczególnych grup na danym terenie2. Dlatego na Zachodzie musiała dokonać się pewnego rodzaju ewolucja, która zaowocowała wytworzeniem nowego porządku, ustanowionego przez trzy ściśle powiązane ze sobą elementy: Romanitas, Germanitas i Christianitas3. 1 Większość biskupów galijskich była potomkami znaczących rzymskich nobilów, z kręgów senatorskich. Ponadto, niejednokrotnie duchowni piastowali wysokie stanowiska urzędnicze w Ce- sarstwie, jak np. Sydoniusz Apollinaris. Zob. D. Zołoteńki, Zachód rzymski w latach 425–476, [w:] Barbarzyńcy u bram imperium, (red.) S. Turlej, Kraków 2007, s. 118–119. 2 Ibidem, s. 119. Czasem przyjęcie chrześcijaństwa w obrządku ariańskim było czynnikiem konfliktogennym, jak np. w państwie Wandalów. 3 Z każdego „systemu” zaczerpnięto pewne elementy,