YAfiAMLARINI T‹YATROYA ADAYANLAR Adem Dursun 1956’da Bal›kesir’de do¤du. 1960’l› y›llar›n ortalar›nda ailece “Tafl› top- ra¤› alt›n” san›lan ‹stanbul’a göç etti. ‹lk, orta ve liseyi ‹stanbul’un Zey- tinburnu semtinde okudu. 1970’li y›llarda âfl›k oldu¤u ‹stanbul’un “Sa- haflar Çarfl›s›”ndaki kitaplar›n kokusuyla büyüdü. 1980 y›l›nda ikinci göçünü yaflad›; Berlin’e geldi. Berlin’de kimya ö¤renimi s›ras›nda, ‹s- tanbul’a olan hasretini, ‹stanbul’dan getirtti¤i Cumhuriyet gazetesi ve kitaplarla giderdi. fiiirle bafllad›¤› yaz› hayat›na, Milliyet ve Sabah ga- zetelerinde yazm›fl oldu¤u makalelerle devam ederken, kendini gaze- tecili¤in içinde buldu. Serbest gazeteci olarak Milliyet, Sabah, 8. Gün ve Cumhuriyet Hafta gazetelerinde politika, spor, e¤itim, kültür ve sanat haberleri yazd›, söylefliler yapt›. On y›l Berlin Merhaba dergisinde Ha- ber Müdürü olarak çal›flt›. Türkiye’den gelen tiyatro sanatç›lar›yla yap- t›¤› söyleflilerini bu dergide sürdürdü. Parelel olarak da, söyleflileri Türkiye’nin çeflitli tiyatro internet sayfalar›nda (www.tiyatronli- ne.com, www.tiyatrom.com, www.tiyatronet.com) yay›nland›. Son y›l- larda ‹stanbul tiyatro söyleflileri Sahne Tozu ad›yla sadece www.tiyat- ronline.com’da yay›nlanmaktad›r. Liberaller, Ulusalc›lar, ‹slamc›lar ve Ötekiler ADEM DURSUN YAfiAMLARINI T‹YATROYA ADAYANLAR Liberaller, Ulusalc›lar, ‹slamc›lar ve Ötekiler Yaflamlar›n› Tiyatroya Adayanlar Söylefli: Adem Dursun Yay›n Haklar› © Adem Dursun Bu eserin tüm haklar› sakl›d›r. Yazar›ndan yaz›l› izin al›nmaks›z›n k›smen veya tamamen al›nt› yap›lamaz, hiçbir flekilde kopyalanamaz, ço¤alt›lamaz ve yay›mlanamaz. ISBN 978–975–468–914–3 Sertifika No: 10962 Yay›na Haz›rlayan: F›rat U¤urlu Foto¤raflar: Enver Dursun Kapak & Sayfa Düzeni: Mehmet ‹lhan Kaya Bask›: Kurtifl Matbaas› Fatih Sanayi Sitesi No: 12/74 Topkap›/‹stanbul Tel.: (0212) 613 68 94 1. Bask›: ‹stanbul, 2010 Genel Da¤ıtım: Say Da¤ıtım Ltd. fiti. Ankara Cad. 54/4 • TR–34410 Sirkeci–‹stanbul Telefon: (0212) 528 17 54 • Faks: (0212) 512 50 80 e–posta: [email protected] online sat›fl: www.saykitap.com ‹Ç‹NDEK‹LER ‹thaf ................................................................................................7 Sunufl..............................................................................................9 Önsöz ...........................................................................................11 Ali Poyrazo¤lu............................................................................13 Arif Erkin ....................................................................................19 Ayd›n Teker ................................................................................29 Ayla Algan ..................................................................................34 Bilge fien ......................................................................................44 Can Gürzap.................................................................................51 Cüneyt Türel...............................................................................60 Çetin ‹pekkaya............................................................................67 Dilek Türker................................................................................73 Erol Günayd›n ............................................................................81 Erol Keskin..................................................................................86 Genco Erkal.................................................................................94 Hadi Çaman..............................................................................103 Hakan Alt›ner...........................................................................110 Haldun Dormen .......................................................................120 Halit Akçatepe..........................................................................132 Haflmet Zeybek ........................................................................138 Ifl›l Kasapo¤lu ...........................................................................144 ‹lkay Saran ................................................................................155 Levend Y›lmaz..........................................................................159 Levent K›rca..............................................................................171 Macit Koper ..............................................................................179 Mazlum Kiper...........................................................................186 Mehmet Akan...........................................................................191 Meral Çetinkaya.......................................................................197 Metin Akp›nar ..........................................................................201 Metin Serezli .............................................................................207 Metin Tekin...............................................................................216 Müjdat Gezen ...........................................................................224 Müflfik Kenter...........................................................................230 Nedret Güvenç .........................................................................236 Nejat Uygur ..............................................................................243 Nilgün Belgün ..........................................................................252 Semiha Berksoy ........................................................................259 Suna Keskin ..............................................................................266 Toron Karacao¤lu ....................................................................272 Ulvi Alacakaptan .....................................................................280 Y›ld›z Kenter.............................................................................290 Zeliha Berksoy..........................................................................299 Türkiye’nin ayd›nl›k insanlar›... 1970’li y›llar›n bafllar›nda, lise y›llar›mda, Cumhuriyet ga- zetesinin ayd›n yazarlar›yla tan›flt›m: Nadir Nadi, ‹lhan Sel- çuk, Oktay Akbal, Melih Cevdet Anday, Vedat Günyol, Mus- tafa Ekmekçi... ve U¤ur Mumcu gibi... Cumhuriyet gazetesi ve de¤erli yazarlar› benim dünyam› de¤ifltirdi, beni yaflad›- ¤›m toplumda daha duyarl› k›ld›; tam bir “okur–yazar” ol- man›n yolunu keflfettim. Araflt›rmac› gazetecili¤i rahmetli U¤ur Mumcu’nun Gözlem köflesinde ö¤rendim. Daha sonra ise Gündem köflesinde Mustafa Balbay’› takip etmeye baflla- d›m. Ta ki, “Ergenokon Soruflturmas›” kapsam›nda gözalt›- na al›n›ncaya kadar. Bir y›l› geçti, hâlâ özgürlü¤üne kavuflamad›! Tiyatro sanatç›m›z Y›ld›z Kenter, geçenlerde Kraliçe Lear’i sahneledikten sonra Mustafa Balbay’›n 365 gündür tutuklu olmas›na tepki gösteren bir konuflma yapt›: “Mustafa Balbay sorgusuz sualsiz, nedensiz tutukland›. Befl gün, 25 gün, 90 gün, 200 gün, 300 gün, 365 gün... Nedeni mi? Bilmiyorum, anlayam›yorum. Demokrasiyle, hukukun üstünlü¤üyle hiç de ba¤daflmayan bir biçimde... Güven duy- gum yok oluyor, can›m ac›yor, korkuyorum. Utan›yorum. Hep sayd›m günleri ç›kar diye ama 365 gün olunca bir fley kabard› içimde... Neden tutuklu olduklar›n› anlayamad›¤›- m›z insanlar›n neden tutuklu olduklar›n› anlamam›z laz›m. Anlayam›yorsak, o iflte bir bit yeni¤i var demektir.” 7 Adem Dursun: Yaflamlar›n› Tiyatroya Adayanlar Evet, Mustafa Balbay 395 gündür tutuklu... De¤erli sanatç›m›z Y›ld›z Kenter gibi benim de can›m ac›- yor, günleri say›yorum. Kendisinin bir an önce özgürlü¤üne kavuflmas› dile¤iyle bu kitab›m› de¤erli gazetecimiz Mustafa Balbay’a ithaf edi- yorum. Adem Dursun 4 Nisan 2010 Berlin 8 SUNUfi “Çocuktum, yaflam›m› tiyatroya adad›m: Hem sevdi¤im bir ifl- te, bir sanat kolunda çal›flmak için, hem de bu sanat dal›n›n toplu- mun yüre¤inde çiçekler açt›raca¤›na inand›¤›m için… Bu inanç o kadar derine kök sald› ki, yar›n k›yamet kopaca¤›n› bilsem bugün ‘bir tiyatro daha açar›m’ diyecek ölçüde bir saplant› gibi. Saplant› sözcü¤ü abart›lm›fl say›lmas›n; tam anlam›yla yerinde. Çünkü, yeryüzünde tiyatronun binbir derde deva oldu¤una inand›m bir kez. Bütün kötülüklerin, insan›n insandan kopmas›ndan, uzaklafl- mas›ndan; birbirlerinin s›cakl›¤›n›, sevgisini duyamad›klar›ndan do¤du¤una inanç getirdim bir kez. Art›k, beni bu inançtan, bu ka- n›dan kurtaramazd› kimse. Onun için, bu yolu do¤ru yol belledim. ‹yili¤e, güzele, gerçe¤e ç›karan yol…” Muhsin Ertu¤rul, Benden Sonra Tufan Olmas›n. 25 y›ld›r serbest gazeteciyim. Son 15 y›ld›r çal›flmalar›m›n büyük k›sm›n› tiyatro sanatç›lar›m›zla yapt›¤›m söylefliler oluflturuyor. 150’yi geçen söyleflilerimin bir k›sm›n› Ber- lin’de, bir k›sm›n› ise zaman zaman ‹stanbul’a düzenledi¤im söylefli turlar›mda yapt›m. Gün geldi günde iki oyun seyret- tim, gün geldi ‚ ‹stanbul’un o tenha (!) trafi¤inde, ‹stanbul ka- zan ben kepçe söylefliden söylefliye kofluflturdum. ‹stan- bul’daki lise dönemimde, 1970’li y›llar›n bafllar›nda, her ne kadar tiyatro oyuncusu olmak istedimse de, olmad› veya ola- mad›m ya da beceremedim. Edebiyata gönül vermemin ya- n›nda, iyi bir tiyatro seyircisi olmaya da özen gösterdim. Sonraki y›llarda, Berlin’deki kimya ö¤renimim s›ras›nda gir- 9 Adem Dursun: Yaflamlar›n› Tiyatroya Adayanlar di¤im gazetecili¤imi yavafl yavafl tiyatro alan›nda devam et- tirdim. Yaz› alan›nda Cumhuriyet gazetesinin yazarlar›n›, tiyatro alan›nda ise Muhsin Ertu¤rul’u örnek ald›m. Ça¤dafl Türk Tiyatrosu’nun kurucusu Muhsin Ertu¤- rul’un yukar›daki yazd›¤› cümleleri, benim tiyatro sanat›na verdi¤im önemde ve yapt›¤›m söyleflilerimde hep öncülük ettiler. Yapt›¤›m söyleflilerimde