Pismo Awangardy Filozoficzno-Naukowej The Journal of the Philosophical-Interdisciplinary Vanguard 1/2011 REDAKTORZY TEGO NUMERU / EDITORS OF THIS ISSUE Anna Karczmarczyk, Piotr Momot, Karolina Karmaza, Witold Wachowski Toru ń 2011 ISSN: 2082-6710 ISSN: 2082-758X Kwartalnik Avant. Pismo Awangardy Filozoficzno-Naukowej Quarterly Avant. The Journal of the Philosophical-Interdisciplinary Vanguard vol. II, no. 1/2011 Toru ń 2011 Opracowanie graficzne / Graphics: Karolina Pluta (inspirowane grafik ą Mateusza Waleriana: „¼” / inspired by Mateusz Walerian: ”¼”). Projekt Avant & Mi ędzywydziałowe Koło Awangardy Filozoficzno-Naukowej – Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Avant Project & Academic Association of the Philosophical-Interdisciplinary Vanguard – Nicolaus Copernicus University in Torun, Poland avant.edu.pl Avant. Pismo Awangardy Filozoficzno-Naukowej zostało zarejestrowane w S ądzie Okr ęgowym w Toruniu pod numerem Pr 310, zgodnie z postanowieniem z dnia 09.11.2010 – sygn. akt: Ns.Rej.Pr. 28/10. Avant. The Journal of the Philosophical-Interdisciplinary Vanguard is registered in District Court in Torun, under number: Pr 310. recenzent numeru / reader of the issue Prof. dr hab. Michał Tempczyk ZESPÓŁ REDAKCYJNY / EDITORIAL BOARD Redaktorzy / Editors: Łukasz Afeltowicz; Aleksandra Derra; Paweł Gładziejewski; Anna Karczmarczyk (z-ca redaktora naczelnego / managing editor); Karolina Karmaza; Tomasz Komendzi ński; Dawid Lubiszewski; Jakub Matyja; Piotr Momot (z-ca redaktora naczelnego / managing editor); Przemysław Nowakowski (z-ca redaktora naczelnego / managing editor); Jacek Seweryn Podgórski; Witold Wachowski (redaktor naczelny / executive editor) Sekretarz redakcji / Editorial secretary: Jan Iwa ńczyk Redaktorzy techniczni / Technical editors: Jacek Lorenc, Antoni Wójcik Konsultacja tłumacze ń / Language consultation for translations: Ewa Bodal; Nelly Strehlau; Monika Włudzik Korekta / Proofreading: Bartłomiej Alberski; Wojciech Jaracz; Paulina Matysiak Native speakers: Ann Cronley (University of Manchester); Robin Faichney (University of Edinburgh); Victoria Stone (University of Bristol) RADA NAUKOWA / ADVISORY BOARD Przewodnicz ący / Chairman: Włodzisław Duch (Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toru ń; Nanyang Technological University, Singapore); Krzysztof Abriszewski (Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toru ń); Ewa Bi ńczyk (Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toru ń); Maciej Błaszak (Uniwersytet Adama Mickiewicza, Pozna ń); Tadeusz Ciecierski (Uniwersytet Warszawski); Tom Froese (University of Tokyo); Marek Kasperski (ThinkLab); Joel Krueger (University of Copenhagen); Dariusz Łukasiewicz (Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy); Marcin Miłkowski (Polska Akademia Nauk, Warszawa); Robert Poczobut (Uniwersytet w Białymstoku); Piotr Przybysz (Uniwersytet Adama Mickiewicza, Pozna ń); Bartłomiej Świ ątczak (European School of Molecular Medicine IFOM-IEO, Milan) TŁUMACZE / TRANSLATORS Ewa Bodal; Paweł Gładziejewski; Paulina Karbownik; Karolina Karmaza; Aleksandra Kubicka; Jakub Matyja; Piotr Momot; Paweł Schreiber; Nelly Strehlau; Witold Wachowski; Monika Włudzik Spis treści / Table of Contents Dlaczego zmurszenie/ Why mouldering Przedmowa do polskiej wersji numeru..…..................................................………………..……13 Preface to English version of the issue....…………………………............................................. 17 Wielka iluzja i wielka obecność / Grand illusion and grand presence Wprowadzenie.....…………………………..................................................................................23 Introduction......…………………………...................................................................................... 27 Poza nasze przewidywania. Wywiad z Alva Noë.....…………………………............................. 31 Out of our expectations. Interview with Alva Noë.........……………………….............................45 Alva Noë: Doświadczanie świata w czasie....…………………………........................................................ 59 Experience of the world in time [abstract]....…………………………......................................... 67 Wspólnie wydeptując ścieżkę / Laying down a path in common Wprowadzenie.....…………………………..................................................................................71 Introduction................…………………..…………………..…………………..………………….....75 Hume – cyber-Hume – Hume enaktywny. Wywiad z Tomem Froese..…...……………………..79 Hume – cyber-Hume – enactive Hume. Interview with Tom Froese........…...…………………..87 Tom Froese: Tchnąć nowe życie w kognitywistykę......................................................……………………….. 95 Breathing new life into cognitive science.…………………...................…………………………113 Silva cognitiva Przemysław Nowakowski: Fantom ciała jako cielesna samoświadomość [abstract]…………………............……….........113 A phantom body as bodily self-consciousness...…………………..…………….……………….134 Izabela Żołnowska: Pogoda jako domena źródłowa wyrażeń metaforycznych…………………....................……..151 Weather as the source domain for metaphorical expressions..............................…………….. 165 Lapidarium Dawid Lubiszewski: W. Wallach, C. Allen: Moral Machines. Teaching Robots Right from Wrong recenzja…………………..…………………..…………………................………………………...183 review……………………..…………………..…………………...................……………………... 187 Coś najbardziej zbędnego / The most useless thing Ciało ożywiane muzyką. Wprowadzenie……………………....................………………………193 Wywiad z Joelem Kruegerem……….………………..………………….........…………………...199 Music-animated body. Introduction.…………………..………………….…...……………………205 Interview with Joel Krueger……………………..………………….............……………………… 211 Żadnej ciszy, żadnego dźwięku. Wprowadzenie……………………..............…………………. 217 Wywiad z Mateuszem Walerianem……………………..…………………...……....……………. 219 No silence, no sound. Introduction…………………….............................………………………237 Interview with Mateusz Walerian……………………..………………….....……………………... 239 Alva Noë: Doświadczenie i eksperyment w sztuce……………………..…………………...………………. 257 Experience and Experiment in Art [abstract]…………………................………………………. 273 Autorzy tego numeru / Authors of this issue…………………........................…………………. 275 Fotografie i grafiki w wywiadach / Photographs and graphics in the interviews: Alva Noë – Peter Dobey Tom Froese – archiwum T.F. / T.F. archives Joel Krueger – archiwum J.K. / J.K. archives Mateusz Walerian – archiwum M.W. / M.W. archives Avant. The Journal of the Philosophical-Interdisciplinary Vanguard Volume II, Number 1/2011 www.avant.edu.pl Dlaczego zmurszenie? Wprowadzenie do polskiej wersji numeru Szanowni Państwo, z przyjemnością przedstawiamy pierwszy w tym roku numer Avantu. Jednocześnie dziękujemy za nieoczekiwanie duże zainteresowanie, z jakim spotkał się numer pre- mierowy, a także za atmosferę dyskusji wokół niego. Największe kontrowersje wzbu- dziło jednak nasze motto, widniejące na portalu: Przeciwko zmurszeniu filozofii i dzi- waczności nauk, a szczególnie pierwsza jego część, dotycząca filozofii. Oczywiście, wyraża ono pewien sprzeciw – i o sprzeciw nam chodziło. Doczekaliśmy się jednak i takich interpretacji, według których sprzeciw ten dotyczy przedstawicieli stanowisk i dziedzin innych niż prezentowane u nas. Dlatego od razu wyjaśniamy nasze intencje. „Zmurszenie” pojmujemy jako coś, co może przytrafić się chyba każdej dziedzinie; niepożądane, często pojawia się niepostrzeżenie, ukradkiem. Jak gdyby efekt stoją- cej wody, skutek stagnacji, nieodnawianych źródeł żywotności. I przeciwko temu efektowi każdy rzetelny specjalista działa na swój sposób: zarówno filozof nauki, ko- gnitywista, neuronaukowiec, informatyk, jak i etyk, historyk filozofii, filolog klasyczny, literaturoznawca… Dokładnie każdy z nich naszym zdaniem ma taki obowiązek. My staramy się to robić w obrębie dziedzin i stanowisk, które kształtują profil naszego czasopisma – przy czym dalecy jesteśmy od powierzchownego oceniania pod kątem interdyscyplinarności i progresji. Na najwyższą ocenę pod tymi względami zasługuje naszym zdaniem chociażby mozolna, skomplikowana i wymagająca sporej wyobraź- ni działalność archeologa. Podobnie rzecz ma się z trudem filologa rekonstruującego antyczny tekst na nowo, wbrew od dawna zaakceptowanym, czyli oczywistym wer- sjom. A co innego robi badacz, który bezkompromisowo porównuje podstawy feno- menologii Husserlowskiej i osiągnięcia szkoły Yogachary, mimo stereotypów dzielą- cych filozoficzny Zachód i Wschód na dwa kosmosy? Albo: jak tu wykluczyć spoza kręgu naszych zainteresowań członków ambitnego zespołu muzyki dawnej, szperają- 14 AVANT Volume II, Number 1/2011 www.avant.edu.pl cych po bibliotekach, muzeach oraz zapadłych prowincjach w poszukiwaniu wskazó- wek, wręcz śladów, pomocnych w ich (nieraz karkołomnych) próbach powrotu do źródłowych brzmień i struktur muzycznych? Uprzedziliśmy tym samym zaanonsowanie tutaj takich bieżących i przyszłych bohate- rów Avantu, jak Dawid Hume, Hildegarda von Bingen czy Wasubandhu. Wierzymy mocno, że nie wprowadzamy w ten sposób żadnej opozycji wobec zapowiadanych równolegle prac i rozmów z dziedziny neurobiologii czy robotyki. Jeśli stanowi to pro- wokację – również się cieszymy. Jeśli dezorientację – nasi czytelnicy na pewno ją przezwyciężą po uważnej lekturze Avantu. A tymczasem zachęcamy do zapoznania się z zawartością numeru. Otwiera go intry- gująco Alva Noë, który w swoim wywiadzie już pochyla się nad swoją nową książką, a jednocześnie specjalnie dla nas dokonuje paru spojrzeń wstecz. W swoim tekście sprzed kilku lat: Experience of the world in time przedstawia w skrócie swój pogląd