Inhoudsopgave 1. Inleiding ............................................................................................................................. 2 2.1 Programmaverantwoording .................................................................................................. 8 2.1.1 Burger en Bestuur........................................................................................................... 9 2.1.2 Integrale Veiligheid ....................................................................................................... 16 2.1.3 Beheer Openbare Ruimte ............................................................................................. 20 2.1.4 Economische Ontwikkeling ........................................................................................... 29 2.1.5 Onderwijs ..................................................................................................................... 34 2.1.6 Sport ............................................................................................................................ 38 2.1.7 Cultuur ......................................................................................................................... 41 2.1.8 Recreatie en Toerisme .................................................................................................. 45 2.1.9 Werk en Inkomen .......................................................................................................... 49 2.1.10 Zorg en Welzijn ........................................................................................................... 53 2.1.11 Milieubeheer ............................................................................................................... 62 2.1.12 Ruimtelijke Ordening en Volkshuisvesting ................................................................... 71 2.2 Overhead ............................................................................................................................ 83 2.3 Personele lasten ................................................................................................................. 89 2.4 Paragrafen .......................................................................................................................... 94 2.4.1 Lokale heffingen ........................................................................................................... 95 2.4.2 Weerstandsvermogen en risicobeheersing .................................................................. 106 2.4.3 Onderhoud kapitaalgoederen ...................................................................................... 120 2.4.4 Financiering ................................................................................................................ 124 2.4.5 Bedrijfsvoering............................................................................................................ 129 2.4.6 Verbonden partijen ..................................................................................................... 136 2.4.7 Grondbeleid ................................................................................................................ 144 2.4.8 COVID-19 ................................................................................................................... 153 3. Jaarrekening ....................................................................................................................... 170 3.1 Resultaat en bestemming ................................................................................................. 171 3.2 Balans ............................................................................................................................... 174 3.3 Overzicht baten en lasten ................................................................................................ 176 3.4.1 Begrotingsrechtmatigheid ........................................................................................... 177 3.4.2 Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling ..................................................... 179 3.4.3 Toelichting balans ....................................................................................................... 184 3.4.4 Toelichting baten en lasten per programma ................................................................. 204 3.4.5 Algemene dekkingsmiddelen ....................................................................................... 234 3.4.6 Incidentele baten en lasten ......................................................................................... 237 3.4.7 Structurele mutaties reserves ..................................................................................... 239 3.4.8 Onvoorzien en Vennootschapsbelasting ...................................................................... 240 3.4.9 Investeringen .............................................................................................................. 241 3.4.10 Single information, Single audit ................................................................................. 245 3.4.11 Jaarrekening op taakveld .......................................................................................... 250 3.4.12 Vaststellingsbesluit ................................................................................................... 252 Bijlagen................................................................................................................................... 253 Begrippenlijst ...................................................................................................................... 254 1 1. Inleiding Algemeen Voor u liggen de jaarstukken 2020 van de gemeente Noordenveld. De jaarstukken bestaan uit het jaarverslag en de jaarrekening. Hierin wordt verantwoording afgelegd over de rechtmatigheid evenals de doeltreffendheid en doelmatigheid van het gevoerde beleid. Het jaar 2020 gaat door de coronacrisis als een bijzonder jaar de boeken in. Dat wisten we bij het opstellen van de begroting in september 2019 natuurlijk nog niet. De begroting die we toen opstelden stond in het teken van een duurzame, daadkrachtige en sociale gemeente Noordenveld. Dat hebben we vastgehouden en in 2020 hebben we geprobeerd zoveel mogelijk van onze plannen en ambities door te laten gaan. We hebben adequaat ingespeeld op de nieuwe omstandigheden: ondernemers ontvingen uitstel van betaling, sportvereniging en hoefden geen huur te betalen, de horeca kreeg ruimte om de terrassen uit te breiden, de openingstijden van supermarkten werden verruimd en we gingen soepel om met subsidievoorwaarden. In de loop van het jaar volgde een reeks van ondersteunende maatregelen, bovenop de inkomensondersteunende maatregelen van het Rijk. We hebben drie nadere subsidieregelingen opgesteld om onze lokale culturele sector te ondersteunen en waren daarmee een landelijke voorbeeldgemeente in een uitgave van de VNG. Zowel de samenleving als onze eigen medewerkers lieten zien dat zij zich snel aan de gewijzigde omstandigheden konden aanpassen. Daar mogen we trots op zijn. Het coronavirus heeft ons leven van het ene op het andere moment drastisch veranderd. In de eerste plaats heeft het geleid tot spanning en verdriet over ziekte en verlies. Naarmate de crisis voortduurt wordt de impact op ons dagelijks leven steeds groter, sociaal, maatschappelijk en economisch. 2020 was voor velen een jaar van overleven. Tegelijkertijd zien we dat onze samenleving zich aanpast en veerkracht toont. We wennen aan thuiswerken en aan minder mobiel zijn. We gaan meer wandelen. Denk ook aan de horeca die het diner thuisbrengt, de gezinnen die met hulp uit hun omgeving in staat blijken overeind te blijven, d e digitale ontmoetingen, het digitale onderwijs. Als lokale overheid zijn wij nauw verbonden met onze inwoners, onze ondernemers, onze maatschappelijke en regionale partners. Wij hebben invulling gegeven aan de uitvoering van rijksmaatregelen en ook zelf maatregelen genomen, zowel financieel als faciliterend. Verder hebben wij in de gegeven omstandigheden onze dienstverlening zo goed mogelijk vormgegeven en intensief contact onderhouden met onze maatschappelijke partners, ondernemers en andere vertegenwoordigers uit de samenleving. Digitaal werken en elkaar digitaal ontmoeten heeft een enorme vlucht genomen. De crisis heeft gezorgd voor een versnelling van de digitale transformatie in de samenleving en in het besturen en werken bij de gemeente. De coronacrisis vraagt om een aanpak langs twee lijnen. Een aanpak in het hier en nu, gericht op het zoveel mogelijk beperken van de schade en het bewaren van de rust. En een aanpak waarbij de blik gericht is op de mogelijke middellange termijngevolgen en de betekenis daarvan voor onze bestuurlijke opgaven. Daarbij zijn nog veel onzekerheden. We 2 zijn in 2020 in gesprek gegaan met vertegenwoordigers uit sectoren uit onze samenleving om de effecten voor de middellange termijn te duiden. De coronacrisis raakt ons allemaal op verschillende terreinen. Denk aan gezondheid en daaraan verbonden maatregelen voor onze veiligheid, ons welbevinden en sociaal - maatschappelijk leven, onze economie en in onze leefomgeving. Ook bestuurlijk hebben wij ervaren dat elkaar digitaal ontmoeten, digitaal vergaderen en besluiten anders voelt en anders is. Onze democratische processen en ook de participatieprocessen hebben wij met elkaar overeind kunnen houden. In de paragraaf 2.4.8 COVID-19 van de jaarrekening gaan we uitgebreid in op de gevolgen van de coronacrisis voor de Noordenveldse samenleving