BIBLIOTEKARZ LUBELSKI ROK 2018 ROCZNIK LXI 1 2 3 Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie ROK 2018 ROCZNIK LXI BIBLIOTEKARZ LUBELSKI 4 RADA NAUKOWA prof. dr hab. Krystyna Chałas (KUL); prof. dr hab. Maria Juda (UMCS); dr hab. Jacek Soszyński, prof. PAN; prof. dr hab. Ryszard Szczygieł (UMCS); prof. Maria Żigałowa (Brzeski Państwowy Uniwersytet Techniczny, Białoruś); dr Blanka Snopková (Państwowa Naukowa Biblioteka w Bańskiej Bystrzycy, Słowacja) ZESPÓŁ REDAKCYJNY Grzegorz Figiel (red.); Katarzyna Stanek (sekr. red.); Ewa Hadrian (red. językowy); Bożena Lech-Jabłońska (red. tematyczny – bibliotekoznawstwo); Anna Oleszek (red. tematyczny – historia sztuki); Anna Pachocka (red. tematyczny – historia); Artur Sitko (członek redakcji) RECENZENCI TOMU prof. dr hab. Wiesław Śladkowski RECENZENCI WSPÓŁPRACUJĄCY dr hab.Anna Dymmel; prof. dr hab. Maria Juda; dr hab. Dorota Kudelska, prof. KUL; dr hab. Bożena Kuklińska, prof. KUL; dr hab. Robert Litwiński, prof. UMCS; dr hab. Małgorzata Nossowska; prof. dr hab. Wiesław Śladkowski; dr hab. Aleksandra Trzcielińska-Polus, prof. Uniwersytetu Opolskiego; prof. dr hab. Małgorzata Willaume prof. dr hab. Jacek Banaszkiewicz PROJEKT OKŁADKI, SKŁAD I ŁAMANIE Jacek J. Wałdowski OPRACOWANIE REDAKCYJNE Katarzyna Stanek STRESZCZENIA Aleksander Baran (język rosyjski); Maciej Kozłowski (język angielski) „Bibliotekarz Lubelski” jest indeksowany w bazie Index Copernicus International Journals Master List (ICV 2017 = 41,05) i wpisany na listę punktowanych czasopism naukowych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego (Lista B, 4 punkty) © Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie KONTAKT Z REDAKCJĄ www.wbp.lublin.pl (zakładka „Bibliotekarz Lubelski”) [email protected] tel. 81 528 74 02 ISSN 0137-9895 Nakład w wersji pierwotnej papierowej 200 egz. Drukarnia TEKST spółka Jawna Emilia Zonik i wspólnicy ul. Wspólna 19, 20–344 Lublin 5 SPIS TREŚCI Edyta Ścibor POZYTYWISTA W DZIAŁANIU – RZECZ O KAZIMIERZU JACZEWSKIM, LUBELSKIM LEKARZU I SPOŁECZNIKU ....................... 9 A positivist in action – an article on Kazimierz Jaczewski, a physician and social activist from Lublin Позитивист в действии – о Казимире Ячевском, люблинском докторе и общественнике Zdzisław Bieleń LUBELSKI ZWIĄZEK PRACY KULTURALNEJ I INSTYTUT LUBELSKI (1934–1949) ............................................................. 23 The Lublin Cultural Work Association and the Lublin Institute (1934–1949) Люблинский союз культурной работы и Люблинский институт (1934–1949) Jarosław Sawic OD „LIPCA” DO „PAŹDZIERNIKA”. KULTURA MUZYCZNA LUBLINA W LATACH 1944–1956, NA PODSTAWIE DOKUMENTÓW ŻYCIA SPOŁECZNEGO ZE ZBIORÓW WOJEWÓDZKIEJ BIBLIOTEKI PUBLICZNEJ IM. HIERONIMA ŁOPACIŃSKIEGO W LUBLINIE ........... 53 From “July” to “October”. The musical culture of Lublin in the years 1944–1956, based on the documents on social life in the collection of the Hieronim Łopaciński Regio- nal Public Library in Lublin От «июля» до «октября». Музыкальная культура Люблина в 1944–1956 годах, на основании документов общественной жизни из фондов Люблинской Воеводской Публичной Библиотеки им. Иеронима Лопацинского Aleksander Baran DOKUMENTY KRÓLA ALEKSANDRA JAGIELLOŃCZYKA DOTYCZĄCE MIASTA ŁUCKA W ZBIORACH WOJEWÓDZKIEJ BIBLIOTEKI PUBLICZNEJ IM. HIERONIMA ŁOPACIŃSKIEGO W LUBLINIE ....................................................................................................... 93 The documents of King Alexander Jagiellon on the city of Lutsk in the collection of the Hieronim Łopaciński Regional Public Library in Lublin Документы короля Александра Ягеллончика касающиеся города Луцка в фондах Люблинской Воеводской Публичной Библиотеки им. Иеронима Лопацинского 6 Spis treści Małgorzata Nossowska „ANIOŁY Z LUBLINA”. LUBLIN OCZAMI ROSY BAILLY NA PODSTAWIE FRAGMENTÓW „A LA RECHERCHE DU MAÎTRE INCONNU” ORAZ AU COEUR DE LA POLOGNE. PETITES VILLES, CHÂTEAUX, CAMPAGNES .............................................................................. 113 “Angels from Lublin”. Lublin in the eyes of Rosa Bailly, based on fragments of “A la recherché du maître inconnu” and Au coeur de la Pologne. Petites villes, châteaux, cam- pagnes «Ангелы из Люблина». Люблин глазами Розы Бэйли на основе фрагм. «A la recherche du maître inconnu» и Au coeur de la Pologne. Petites villes, châteaux, campagnes Agnieszka Prymak-Sawic W PRZEDWOJENNYM NAŁĘCZOWIE Z WIESŁAWĄ BANCARZEWSKĄ (WOKÓŁ POWIEŚCI POWRÓT DO NAŁĘCZOWA O CZYTELNICTWIE I TZW. LITERATURZE KOBIECEJ) ....................... 127 In pre-War Nałęczów with Wiesława Bancarzewska (about the novel Powrót do Nałęczowa [The Return to Nałęczów] on readership, and the so-called women’s literature) В довоенном Наленчуве с Веславой Банцаржевской (вокруг романа Возвращение в Наленчув о читательской аудитории и так называемой женской литературе) Andrzej Wasilewski WKŁAD WSPÓŁTWÓRCÓW POLSKIEGO TOWARZYSTWA KRAJOZNAWCZEGO W DZIEŁO ODZYSKANIA NIEPODLEGŁOŚCI .......................................................................................... 135 The contribution of the co-founders of the Polish Sightseeing Society to the regaining of independence Вклад соучредителей Польского краеведческого общества в дело обретения независимости Agnieszka Prymak-Sawic „ZŁOTA LEGENDA” JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO W LITERACKICH ODSŁONACH LUBELSKICH (MIĘDZY KREACJĄ A PROPAGANDĄ) ...................................................... 153 “The Golden Legend” of Józef Piłsudski in literary depictions from Lublin (between cre- ation and propaganda) «Золотая легенда» Юзефа Пилсудского в люблинской публицистике (между созданием образа и пропагандой) Ewa Hadrian WIELKI POWRÓT W ROCZNICĘ STULECIA URODZIN, CZYLI ROK JANA POCKA NA LUBELSZCZYŹNIE ................................... 165 A great comeback on the 100th anniversary of his birth – Jan Pocek’s Year at Lubelszczyzna Большое возвращение в столетнюю годовщину или год Яна Поцека Spis treści 7 Monika Gabryś-Sławińska ZWYKŁA NIEZWYKŁOŚĆ, CZYLI JÓZEF KOTARBIŃSKI W LUBLINIE (KILKA SŁÓWO OGÓLNOPOLSKIEJ KONFERENCJI NAUKOWEJ „JÓZEF KOTARBIŃSKI. ŻYCIE I DZIEŁO”, LUBLIN 11 WRZEŚNIA 2018 R......................................................................... 171 Common extraordinariness – Józef Kotarbiński in Lublin (a few words on Polish nationwide academic conference: Józef Kotarbiński. The Life and Work, Lublin, 11 September 2018) Обычная уникальность или Юзеф Котарбинский в Люблине (несколько слов о общенациональной научной конференции: «Юзеф Котарбинский – жизнь и творчество», Люблин, 11 сентября 2018 г.) Andrzej Konachowicz WALENTYNA GROSZEK (30 VII 1936 – 25 XII 2017) ................................ 177 Bożena Lech-Jabłońska GRAŻYNA STĘPIEŃ (1 V 1950 – 23 II 2018) ................................................ 179 Zdzisław Bieleń JAN FRANCISZEK TWARDOWSKI (14 XII 1951 – 27 II 2018) ................. 181 Justyna Kasperczuk PRZEGLĄD WYDAWNICTW O REGIONIE ZA 2018 R. ........................... 185 Review of publications about the region for the year 2018 Обзор изданий о регионе в 2018 г. Paweł Kordybacha KRONIKA ZA 2017 ........................................................................................... 207 Chronicle for the year 2017 Хроника 2017 года 8 9 Edyta Ścibor Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie POZYTYWISTA W DZIAŁANIU – RZECZ O KAZIMIERZU JACZEWSKIM, LUBELSKIM LEKARZU I SPOŁECZNIKU A positivist in action – an article on Kazimierz Jaczewski, a physician and social activist from Lublin Позитивист в действии – о Казимире Ячевском, люблинском докторе и общественнике Słowa kluczowe: Kazimierz Julian Wincenty Jaczewski, Lublin, Szpital św. Józefa w Lu- blinie, Lubelskie Towarzystwo Lekarskie, Lubelskie Towarzystwo Naukowe, Towarzystwo „Muzeum Lubelskie”, Towarzystwo Szerzenia Oświaty „Światło”, Postępowa Demokracja, Biblioteka Publiczna im. H. Łopacińskiego w Lublinie, Towarzystwo Biblioteki Publicznej im. H. Łopacińskiego w Lublinie Key words: Kazimierz Julian Wincenty Jaczewski, Lublin, St. Joseph’s Hospital in Lublin, Lublin Medical Society, Lublin Scientific Society, “Lublin Museum” Society, “Light” Socie- ty for the Propagation of Education, Progressive Democracy, Hieronim Łopaciński Public Library in Lublin, Society of the Hieronim Łopaciński Public Library in Lublin Ключевые слова: Казимир Юлиан Винцент Ячевский, Люблин, Люблинская город- ская больница Святого Юзефа, Люблинское медицинское общество, Люблинское на- учное общество, общество «Люблинский музей», Общество распространения обра- зования «Свет», прогрессивная демократия, Люблинская Воеводская Публичная Би- блиотека им. Иеронима Лопацинского, Люблинское Общество Публичной Библиотеки им. Иеронима Лопацинского W historii żyje się nie tem, co się dla siebie stworzyło, lecz tem, co się niespożytego dla następców swoich zostawiło Kazimierz Jaczewski1 Nazwisko „Jaczewski” nieodmiennie kojarzy się mieszkańcom Lubelszczy- zny z patronem lubelskiej ulicy, przy której zlokalizowane są jedne z największych i najnowocześniejszych centrów medycznych w regionie – Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 4 w Lublinie oraz Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej. Hasło: „szpital przy Jaczewskiego” od lat jest pojęciem czytelnym, powszechnie rozpozna- 1 K. Jaczewski, Bibljoteka Publiczna im. H. Łopacińskiego w Lublinie, „Region Lubelski”, R. 2 (1929), nr 2, s. 21. 10 Edyta Ścibor walnym. To silne powiązanie w świadomości społecznej nazwy ulicy z reprezenta- cyjnymi instytucjami medycznymi Lubelszczyzny jawi się jako swoisty hołd skła- dany przez kolejne pokolenia osobie, której