ISSN 1892-5103 FOR HEIMEN OG SKULEN OG KYRKJA NR. 1 Februar 2012 123. ÅRG. Vinterlandskap: Svartfjellet, på Venabygdsfjellet i Ringebu. Bilete er sendt oss av Gudmund Harildstad. Setra under fjellet høyrer til farsgarden hans. Stille Stunder - februar 2012 Lat ugraset få veksa! Ein tekstmeditasjon over Matteus 13.24-30 Av Ivar Molde Å reinska ugras var ein del seinare (versa 36-43) ei for- lom er me alle på like fot, skal av livet i barndomen. Eller å klåring – der det heiter at den få leva som medmenneske. plukka stein, skjera potetstilk. gode såmannen, det er Jesus. Lat ugraset få veksa! Sjølv Framleis har eg merke på negl Åkeren er verda. Det gode kor- har eg aldri heilt skjønt kvifor og finger etter ein sigd som ein net er dei som er born av riket, løvetann og ymist anna skal gong ikkje heilt tok rette vegen. ugraset er borna åt den vonde. kallast ugras. I menneskeriket For det meste gjekk det likevel Fienden som sådde ugraset, er fargerikdomen stor. Godt og bra. Gras og ugras er framleis er djevelen. Innhaustingstid er gale kan då heller ikkje berre ein del av av livet, om enn endetid, dei som haustar inn, avgrensast slik og slik, til visse mindre no enn i “hine dagar”. er englane. Ein dag skal det personar og måtar å innretta Har du forresten lagt merke til såleis sorterast ut. Sant vert seg på. Det finst då jamen at ugras som regel veks langt visst då ordet: Mennesket spår, noko av alt i oss alle. Saman meir kraftfullt enn det som hel- men Gud rår. skal me leva, kjempa, feila, ler skulle få veksa? Er det kan Dette var mykje og kan byrja på nytt att, helst gjera det henda slik i kulturhagen og? henda alvorsfylt. Poenget er gode – så langt det står til oss. Himmelriket kan liknast med likevel ikkje domen, fyrst og Fullkomen er ingen. Friskt og ein mann som hadde sådd godt fremst. Men heller: Alle dei frodig lever framleis ugraset. korn i åkeren sin, fortalde Jesus. sjansane Gud gjev oss. Mange Lat det så få veksa saman – til Men medan folket sov, kom er dei som gjennom tidene hausten kjem! Det sa Jesus. fienden hans og sådde ugras. har vilja riva opp ugraset. I ei Den rettferdige domaren, Då kornet vaks opp, kom ugra- åndeleg meining: Gjera reint det er Gud – og Jesus med han. set og til syne. Tenarane gjekk bord, rein åker – rein kyrkje? Ut Det er godt at det er slik. Såleis då til jordeigaren, spurde kvar med alle dei som ikkje er rette kan rettferda sigra – og nåden. det kom frå, ugraset. Herre, kristne (er lik: slike som oss?!) Så lat oss halda oss frå å døma du sådde då berre godt korn i Som prest er eg sett til å nesten vår. Det er så mykje me åkeren din?! Det har ein fiende forkynna Ordet, lyfta fram den ikkje ser og veit. Men å visa gjort, var svaret dei fekk. På gode bodskapen om frelse, veg, det er lov. Ja, sjølve gå spørsmål om dei skulle riva det framtid og von. Det eg derimot vegen, den Gud har kalla oss til opp, var svaret likevel nei. Så ikkje er sett til, er å sortera på i tru, i von. Og der Gud i Jesus altfor lett kunne dei då koma til eiga hand i ugras, pryd og nytte vil vera vår gode medvandrar. å riva opp kveiten saman med mellom dei som høyrer. Det lyt Ja, enn meir: Frelsaren vår! ugraset. Lat dei begge veksa eg berre prisa meg lukkeleg med einannan til hausten kjem! for, at det ikkje er mi oppgåve. Som i bibel-likningane elles I spørsmål om kven som eig handlar det her om noko meir, trua, er det Gud og berre han noko djupare. Likninga får litt som kjenner hjarta. Oss imel- 2 Stille Stunder - februar 2012 Lysløypa i snø Av Kari Leine Balog Det er om kvelden det skin Ikkje skriva. Stilla smyg seg inn, Det er friskt og godt å gå, pas- mest, og om kvelden det er seier ikkje noko, men talar og seleg små bakkar både opp best å ta skiene på føtene og smiler for seg sjølv. og ned, og eg kan ta alle dei gå ein tur i det kvite. Det er ikkje døden rundane eg vil. Eg vert varm i si stille. Her er ikkje livlaust, kroppen og synest verda er mi. Det glitrar bortover løypa, berre natt. Mykje liv gøymer Etterpå går eg heim og kokar og lyser i dei kvite og mørke seg under og inni alt det kvite. kakao før eg legg meg under trea. Som ein frisk pust av lys Froskar og maurar ligg ned- dyna mi, som er litt meir farge- som speglar seg i snøkrystall- gravne og søv, sopptrådar og rik og mykje varmare enn den ar og tynne, lette fjon i lufta. tre og vokstrar stoppar opp og kvite, store som ligg der ute. Og bakom strålar stjerner og samlar krefter gjennom den Langt inni søvnen måne, langt borte, men likevel kvite tida. Veit kva kvile skal fylgjer den fredelege stemn- når dei hit, som ei kald og stille brukast til. Og nokon vaker inga frå lysløypa meg, og eit helsing. Det er vinter på jorda. og søv, vaker og søv gjennom bibelord legg seg over strev Jorda søv, men lyset vaker. heile året. Harar og elgar og og tankar som ei god og varm Jorda er stille og kvit. mus og ekorn er vakne vinter dyne: «Kjærleiken løyner ei Rytmen som vekslar mellom som sommar, dei gøymer seg mengd med synder». God vår, sommar, haust og vinter for meg, men går ikkje langt. natt, verd! bøyer ho seg for, år etter år. Når eg er borte, tek dei plass- Kvar vinter er ein ny vinter. en sin att. Nokre fuglar finst att Frå boka «Vandring med Stille er det mellom i vinteren, dei samlar mat så sopp og sjel» (Luther Forlag trea. Kven kan skriva stilla? godt dei kan. 2006). Orda hennar er for lågmælte Vinterløypa er venleg for det. Stilla må ein høyra, og imøtekomande når eg går lytta til, kvila i, gje seg over til. her på ski og er god og varm. Stille Stunder Bladstyret: Adjunkt Knut O. Dale, formann kjem ut 6 gonger i året. Lærar Borghild Melve, Prest/ Bladet kan tingast hjå statsstip Nils-Aksel Mjøs, Sokne- Stille Stunder, prest Ådne Skiftun. Kyrkjeverje ved Berit Torp, Ingvard Teigland 5286 Haus. Redaktør: Sokneprest Ivar Molde, 5700 Voss Tlf.: 56 39 03 59. Tlf.: 56 51 23 25 E-post: [email protected] Bladet kostar kr 150,- pr år Utgjevar: Kyrkjenemndi i Bergen Forretningsførar: Berit Torp, Postgiro 7877 05 64653 5286 Haus. Trykk: Sunnhordland, Stord. 3 Stille Stunder - februar 2012 Frå Babel til Bibel – kulturkveld i BUL Av Håvard Tangen Tysdag 22. november 2011 Den nye umsetjingi hev lagt seg og målføreprofessor Andreas var det tid for å presentera nærare til upphavsmålet. Bjørkum frå Asker Mållag tok den nye bibelen for målrørsla i Sume ord som er typiske for upp ymis kritikk i eit innlegg Oslo. Vertskap var Bondeung- tradisjonell nynorsk, er bytte frå salen. Det var og umstridt domslaget i Oslo, og Fylkesmål- ut med bokmåls-like ord. Til um Bibelen enno skulde hava laget Vikværingen var tilskipar. dømes heiter det ikkje lenger a-infinitiv, men dette viktuge Teatersalen er for diger for slike so ofte «korkje», «hjå» eller måldraget hev bibelnemndi valt møte, men det er gildt med stor «or» i Bibelen frå 2011; dei hev å halda fast ved. takhøgd i ymse meiningar av i staden valt «verken», «hos» Til deim som var misnøgde ordet. og «ut av». «Granne» er bytt med nokre av løysingane i den Det var bibelumsetjar, ut med «nabo», «kyrkjelyd» nye bibelen, kunde Aschim Elias-Blix-kjennar og prest med «forsamling» og meir slikt. fortelja at Indrebø-bibelen frå Anders Aschim som innleidde. I 1978 var det nytta ein slump 1938 og 78-bibelen kjem til å Talemålet hans er upphavleg «vene og verneverdige ord», vera i handelen og verta prenta nordnorsk, men han nyttar og som Aschim kalla det, men upp att so lenge folk spyrr etter innslag frå skriftmåli bokmål og sume av desse ser ut til å vera og kjøper deim. nynorsk. Han hev tidlegare vore strokne no. Fadervår heiter det Det var tvo bibeljubileum i prest i Ringebu og Enebakk. ikkje lenger. Den fyrste lina lyder 2011. Det var 400 år sidan kong Dei siste åri hev han arbeidt for no: «Vår Far i himmelen». Dette Jakobs bibel kom ut på engelsk. Bibelselskapet. Det hev vore ein læt underlegt, sidan nynorsk og King James`s Bible hev påverka heil flokk av hjelpesmenner med folkemål til vanleg set eigedom- engelsk mål i høg grad, i like i arbeidet med ny bibel. spronomenet etter namnordet: mun som skriftene til Shake- Å setja um ein heil Bibel frå «At far min kunde gjera det gilde speare. Dessutan var det 175 hebraisk og græsk er eit storverk. han hev gjort», «handi hans far år sidan Blix vart fødd. Saman Fundet av Daudehavsrullane min» og so burtetter. med Matias Skard, Johannes etter den siste heimsufreden Bibelen hev vorte stuttare Belsheim og Ivar Aasen er han hev brigda og utfylt teksti sume med den nye umsetjingi, og det den fyrste bibelumsetjaren for stader. Den fyrre bibelen frå hev vore ein lang og krevjande norsk (landsmål). I 1889 kom 1978 var ikkje låk, men han var prosess. På visse felt hev dei teke Det nye testamentet ut på norsk litt ordrik, forklårande på sett og i bruk den nye rettskrivingi, til for fyrste gong.