BASHKIA ELBASAN DREJTORIA E PLANIFIKIMIT TË TERRITORIT Adresa: Bashkia Elbasan, Rr. “Q. Stafa”, Tel.+355 54 400152, e-mail: [email protected], web: www.elbasani.gov.al DOKUMENTI I STRATEGJISË SË ZHVILLIMIT TË TERRITORIT TË BASHKISË ELBASAN MIRATOHET KRYETARI I K.K.T Z. EDI RAMA MINISTRIA E ZHVILLIMIT URBAN Znj. EGLANTINA GJERMENI KRYETARI I KËSHILLIT TË BASHKISË Z. ALTIN IDRIZI KRYETARI I BASHKISË Z. QAZIM SEJDINI Miratuar me Vendim të Këshillit të Bashkisë Elbasan Nr. ___Datë____________ Miratuar me Vendim të Këshillit Kombëtar të Territorit Nr. 1 Datë 29/12/2016 Përgatiti Bashkia Elbasan Mbështeti Projekti i USAID për Planifikimin dhe Qeverisjen Vendore dhe Co-PLAN, Instituti për Zhvillimin e Habitatit 1 TABELA E PËRMBAJTJES AUTORËSIA DHE KONTRIBUTET ........................................................................................ 6 SHËNIM I RËNDËSISHËM ....................................................................................................... 7 I. SFIDAT E BASHKISË ELBASAN ....................................................................................... 11 1.1 Tendencat kryesore të zhvillimit të pas viteve `90të ......................................................................................... 13 1.1.1 Policentrizmi ............................................................................................................................................. 15 1.2 Territori dhe mjedisi ......................................................................................................................................... 18 1.2.1 Vlerësim i kushteve fizike .......................................................................................................................... 18 1.2.2 Metabolizmi i territorit .............................................................................................................................. 20 1.2.3 Mjedisi, ekosistemet dhe ndotja ................................................................................................................ 37 1.3 Zhvillimi ekonomik .......................................................................................................................................... 59 1.4 Situata social-ekonomike .................................................................................................................................. 70 1.4.1 Demografia ............................................................................................................................................... 70 1.4.2 Analiza social-ekonomike .......................................................................................................................... 79 1.5 Përdorimi i tokës dhe infrastrukturat................................................................................................................. 92 1.5.1 Sistemet territoriale dhe përdorimi i tokës ................................................................................................ 92 1.5.2 Rrugët dhe transporti ................................................................................................................................ 97 1.5.3 Furnizimi me ujë dhe ujërat e zeza .......................................................................................................... 102 1.5. 4 Menaxhimi i Mbetjeve të Ngurta ............................................................................................................ 107 1.6 Rëndësia kombëtare në territor ....................................................................................................................... 109 1.7 Financat vendore ......................................................................................................................................... 113 1.8 Qeverisja dhe përgjegjësia sociale ............................................................................................................... 118 1.8.1 Decentralizimi i Qeverisjes dhe Strukturat Përkatëse ............................................................................. 118 1.8.2 Vështirësitë e Qeverisjes Vendore ........................................................................................................... 119 1.8.3 Perceptimet qytetare në lidhje me qeverisjen e tyre vendore, format e organizimit komunitar dhe bashkësia e OJF-ve, instrumente të transparencës, etj. ................................................................................... 120 1.9 Procese dhe dokumente planifikimi ............................................................................................................ 120 1.10 Mbi drejtimin e zhvillimit ....................................................................................................................... 128 1.10.1 Koncepti rajonal i zhvillimit ................................................................................................................. 128 1.11 Përfundime dhe rekomandime, analiza SWOT ...................................................................................... 140 1.11.1 Përfundime dhe rekomandime ............................................................................................................... 140 1.11.2 Analiza SWOT ....................................................................................................................................... 146 II. VIZIONI TË ARDHMES PËR ELBASANIN .................................................................. 147 2.1 Objektiva dhe programe .................................................................................................................................. 148 2.2 Konsiderata financiare .................................................................................................................................... 156 III PLANI I VEPRIMIT .......................................................................................................... 158 3.1 Plani i veprimit................................................................................................................................................ 158 3.2 Sistemet e territorit .......................................................................................................................................... 167 IV PROJEKTET PRIORITARE TË ZHVILLIMIT ............................................................ 169 LISTA E FIGURAVE Figura 1. Pozicioni gjeografik i Bashkisë Elbasan ...................................................................................................... 12 Figura 2. Fazat e zhvillimit të vendbanimeve në vite .................................................................................................. 14 Figura 3. Shtimi i sipërfaqes së ndërtuar 1990 - 2013 ................................................................................................. 15 Figura 4. Zonat Funksionale Urbane në Shqipëri ........................................................................................................ 16 Figura 5. Mbivendosja e izokroneve 45’ - Zonat e integrimit të mundshëm ............................................................... 18 Figura 6. Harta e fluksit të energjisë në rajon .............................................................................................................. 21 2 Figura 7. Harta e fluksit të ujit në rajon (ujërat sipërfaqësore dhe nëntokësore) ......................................................... 22 Figura 8. Fluksi i energjisë në Bashkinë Elbasan ........................................................................................................ 25 Figura 9. Njësitë Ekonomike Familjare sipas llojit kryesor të energjisë së përdorur për ngrohjen e zonës urbane dhe rurale ............................................................................................................................................................................ 26 Figura 10. Fluksi i ujit në Bashkinë Elbasan ............................................................................................................... 27 Figura 11. Fluksi i ushqimit në Bashkinë Elbasan ....................................................................................................... 30 Figura 12. Prodhimet Bujqësore (në kton), Bashkia Elbasan 2014 ............................................................................. 32 Figura 13. Prodhimet bujqësore në vitin 2014 (në kton), në Bashkitë: Elbasan, Lushnjë, Fier, Berat dhe Kuçovë .... 32 Figura 14. Prodhimet bujqësore për periudhën 2012-2013-2014 (në kton), Qarku Elbasan ....................................... 33 Figura 15. Prodhimet bujqësore në vitin 2014 (në kton), në Qarkun: Elbasan, Fier dhe Berat ................................... 33 Figura 16. Prodhimet blegtorale (në kton), Bashkia Elbasan 2014.............................................................................. 34 Figura 17. Prodhimet blegtorale në vitin 2014 (në kton), në Bashkitë: Elbasan, Lushnjë, Fier, Berat dhe Kuçovë .... 34 Figura 18. Fluksi i mbetjeve në Bashkinë Elbasan ...................................................................................................... 36 Figura 19. Burimet ujore dhe akuiferët e Elbasanit (Baseni i Shkumbinit, lumenjtë kryesorë dhe akuiferët) ............. 38 Figura 20. Harta e marrjes së kampioneve për monitorim në Shkumbin ..................................................................... 39 Figura 21. pH i ujërave të Shkumbinit ........................................................................................................................