Ryszard Mazurek DZIEJE CHŁOPSKICH RODÓW MAZURKÓW I GUMNYCH (Łosiniec – Chruszczyny – miejscowo ści parafii Ostroróg i Biezdrowo) KRÓTKIE WZMIANKI O NIEKTÓRYCH INNYCH RODACH CHŁOPÓW ŁOSINIECKICH Prawda le ży po środku, mo że dlatego wszystkim zawadza (Arystoteles) De morituis aut bene, aut nihil (Plutarch, Solon) (o zmarłych nale ży mówi ć tylko dobrze albo wcale) Quest est vritas? ( Ew. wg św. Jana 18, 38 ) (Co to jest prawda ?) Poznacie prawd ę, a prawda was wyswobodzi (Ew. wg św. Jana, 8, 32) Chleb jedz, a prawd ę r żnij (przysłowie) Kto z was jest bez grzechu, niech pierwszy rzuci na ni ą kamieniem (Ew. wg św. Jana, 8, 7) I tak mo żnaby długo jeszcze. Nie ma jasnej reguły prawdy. Osobi ście stoj ę na gruncie klasycznej definicji prawdy sformułowanej przez Arystotelesa: „Prawda to s ąd zgodny z rzeczywistym stanem rzeczy, którego ten s ąd dotyczy”. To poj ęcie prawdy podziela te ż Wikipedia, wedle której prawda to cecha wypowiedzianych zda ń okre ślaj ąca ich zgodno ść z rzeczywisto ści ą. W mowie potocznej oraz w logice tradycyjnej prawda to stwierdzenie czego ś, co miało faktycznie miejsce lub stwierdzenie nie wyst ępowania czego ś, co faktycznie nie miało miejsca. To dla tych krewnych moich i powinowatych, którzy maj ą zbytnie skłonno ści do jednoznacznych os ądów. Nie wstyd źcie si ę swojego chłopskiego pochodzenia. Przeciwnie, b ądźcie z niego dumni. A to dlatego, że prawdziwe jeszcze niedawno było przysłowie: „Od myszy do cesarza wszyscy żyj ą z gospodarza”. A i dzisiaj ziemia, jak od zarania dziejów, żywi człowieka. Lektur ę nale ży rozpocz ąć od „Słowa ko ńcowego – w istocie prologu” – patrz „Spis tre ści”, s. 284). Przodkowie ze strony ojca (po mieczu – po lemieszu raczej) Od Sebastiana Mazurka, dziadka, rodzica Stanisława (8.03.1920 – 7.05.1984 ), ojca mojego . AA Pozna ń, APP Pozna ń, Project Pozna ń. Zapis chrztu , parafia Sulmierzyce: Sebastian (Sebastianus) Mazurek, urodzony w miejscowo ści Chruszczyny 20 stycznia 1872 roku. Chrzest: 21 stycznia (Januaris 21) Pater : Franciszek (Franciscus) Mazurek , agricola (rolnik) Mater : Marianna Maleszka Rodzice chrzestni: Jan (Joannes) Krawczyk i (et) Jadwiga (Hedvigis) Wałasz? W tym zapisie chrztu znajduje si ę notatka: Wystawiono świadectwo dla Marianny Stasiak 7.02.1917. W tym miejscu musz ę zaznaczy ć, że dziad Sebastian z cał ą pewno ści ą nie był najmłodszym dzieckiem w rodzinie jak twierdzi w swoim opracowaniu „Rodzina Mazurków. Od Sebastiana, Marianny i Marii” mój kuzyn Wiktor z Sul ęcina. Nie ulega w ątpliwo ści, że młodszy od niego był Stanisław, ur. 3 maja 1874 r. 1 1 Szukałem przodków w linii prostej, ale przy okazji (przypadkiem) trafiałem na zapisy, które bez w ątpienia dotycz ą rodu. By nie gmatwa ć wywodu , podam je nieco dalej . AA Pozna ń, Project Pozna ń Wpis nr 10/1860 Data ślubu ( wpisu ) – 5 luty 1860 Nazwisko kapłana udzielaj ącego sakramentu ślubu (nomen sacerdotis copulantus) – nie odczytano. Nazwiska i imiona zawieraj ących zwi ązek mał żeński, imiona rodziców pana młodego i miejsce zamieszkania (tekst w rubryce w j ęzyku łaci ńskim – dalej nie tłumaczono) . Wpis pod powy ższym nagłówkiem tej rubryki: Franciscam Mazurek Valentini et Agnetis Bestryck? Bestrych?(dwa skróty – nie odczytano) filium operarium juvenem Chruszczynam et inter Mariannam Maleskam Jacobi et Anna (dwa skróty – nie odczytano) filiam virginem Chruszczynam. (Franciszkiem Mazurkiem Walentego i Agnieszki Bestryck rodzonym? synem, robotnikiem, młodzie ńcem z Chruszczyn i mi ędzy Mariann ą Maleszk ą Jakuba i Anny rodzon ą? córk ą, panną (dziewic ą z Chruszczyn) Stan cywilny – oboje stanu wolnego. Wiek pana młodego – 26 lat Wiek panny młodej – 18 lat Religia katolicka. W tym zapisie znajduje si ę te ż adnotacja, że rodzice panny młodej udzielili zgody na ślub. Adnotacje takie nie nale żały do rutynowych. Swiadkowie: Franciscus Błaszczyk et Joannes Lata. Dla porz ądku: Sebastian Mazurek miał drug ą żon ę o panie ńskim nazwisku Maleszka. Ojciec i syn mieli wi ęc żony o tym samym nazwisku panie ńskim. Aby mie ć pewno ść w sprawie rodziców pradziada Franciszka Mazurka nale żało odszuka ć metryk ę jego chrztu. Była ju ż istotna wskazówka, że powinien si ę urodzi ć w 1834 roku. I rzeczywi ście: AA Pozna ń, mikrofilm 502, strona ksi ęgi parafii w Sulmierzycach 812: 1834 Julius Anno 1834. Die 10. Juli Adam? sacerdotis? P ągowski baptisavit Franciscum Valentim Mazurek et Agnes Bestra leg. conj. filium 8 praseua hora (nie odczytano 1 – go wyrazu) natum. Patrini: Fransiscum Błaszczyk et Joanna Figiel? Rok 1834. Dzie ń 10 lipca. Adam? kapłan? P ągowski ochrzcił Franciszka, Walentego Mazurka i Agnieszki Bestrej prawowitego syna (z prawego ło ża) urodzonego 8.06. o godzinie 1? (niestety nie wiadomo, o jakiej porze, bo wyraz „praesua” w j ęz. łaci ńskim nie wyst ępuje; najprawdopodobniej o godz. 1 w nocy – od „praesumo”=bra ć wcze śniej, z porównania wielu zapisów wynika, że terminem „praesua” okre ślano czas przed śniadaniem). Rodzice chrzestni : Franciszek Błaszczyk i Joanna Figiel ? Znamy ze stuprocentow ą pewno ści ą rodziców Franciszka Mazurka, czyli naszych pra- pra- dziadów. Żeby si ęgn ąć o jedno pokolenie wstecz dziejów nale ży odszuka ć akt ślubu Walentego Mazurka i Agnieszki Bestrej (nazwisko to pojawia si ę w postaciach: Bestryck, Bestrych, Beßtrych – z pewno ści ą chodzi o t ę sam ą osob ę), gdzie znajdziemy „namiary” na naszych pra-pra- pra dziadów i dotrzemy w naszych poszukiwaniach przodków ju ż do wieku XVIII. Mnie, póki co, si ę nie powiodło. Przyczyn mo że by ć wiele. Nie oznacza to jednak, i ż jest to zadanie niewykonalne. Wyja śnienie, dlaczego tak trudno było znale źć zapis tego 2 maria żu znajduje si ę na dalszych stronach niniejszego opracowania (raczej notatek i wyboru źródeł). Nast ępna, ale ju ż nie stuprocentowa wskazówka: AA Pozna ń i Pozna ń Project : Parafia Sulmierzyce : Wpis 32 / 1848 Dotyczy ślubu : Paulus Lrnysilony ( 37 ), ojciec? pana młodego Lrnysilony (powinno by ć Zmy ślony) Hedvigis Mazurek (17 ), ojciec panny młodej Valentinus Mazurek matka Agnes Bestra Jest to na pewno siostra Franciszka i to starsza od niego o 3 lata. Oznacza to, że według wszelkiego prawdopodobie ństwa aktu ślubu Walentego Mazurka i Agnieszki Bestrej winni śmy szuka ć przed rokiem 1831, a metryki chrztu Walentego około roku 1811. Rodzice Walentego Mazurka przyszli na świat ju ż w XVIII w . Jeszcze inny trop ju ż tylko wg. Project Pozna ń: Parafia Katolicka Sulmierzyce, wpis 30/1844 Pan młody Joseph Mazurek ( 26 ) – ojciec Valentinus Mazurek matka Agnes Bestryck Panna młoda Marianna Kulaska ( 29 ) – ojciec? Kulaska Rok urodzenia Józefa 1844 – 26 =1818 Ten Józef to z pewno ści ą brat Franciszka Mazurka, starszy od niego a ż o 16 lat i wysoce prawdopodobne, że pierwszy syn Walentego (pó źniej si ę oka że, że najstarsza była Józefa (ur.29.03.1815) je żeli idzie o drugie mał żeństwo Walentego, bo Walenty jako wdowiec o żenił si ę po raz wtóry). Tak wi ęc znamy ju ż troje dzieci Walentego, w kolejno ści od najstarszego?: Józefa, ur. w 1818 ( jednak w 1919 – patrz dalej metryka jego chrztu ); Jadwig ę, ur. w 1831; Franciszka, ur. w 1834. Je żeli wszystko było „po bo żemu”, to daty ślubu Walentego Mazurka winni śmy szuka ć najwcze śniej w roku 1818 (jak dalej si ę oka że, myliłem si ę). Ślub ten niekoniecznie odbył si ę w parafii Sulmierzyce, pewne tropy wiod ą do niedalekiech parafii Pogrzybów, Janków Zale śny. Inne ustalenia z AA Pozna ń, wszystkie z parafii Sulmierzyce : Rok 1840 Janowi Błaszczykowi i Józefie Mazurek urodziła si ę córka Maria. Ojcem chrzestnym tego dziecka był Mathias Mazur. Ta Józefa Mazurek to najprawdopodobniej pierworodne dziecko Walentego Mazurka i jego drugiej żony Agnieszki Bestrej (patrz dalej). Rok 1862 Janowi Mazurkowi i Agacie Mazurek g. Banasiewicz (oboje z Chruszczyn) urodziła si ę córka Marianna. Chrzest był 4 maja. Rodzicami chrzestnymi byli: Franciszek Mazurek i Marianna Błaszczyk. Póki co nie ustalilem stopnia pokrewie ństwa wymienionego Jana z Franciszkiem. Rok 1863 . Franciszkowi Mazurkowi i Mariannie g. Maleszka urodził si ę syn Ignatius ( o godzinie 8 ) rano, chrzest odbył si ę 30 lipca.Ten Ignacy to z cał ą pewno ści ą brat Sebastiana. Zawód Franciszka: operanus (zapewne chodzi o „operarius”) – robotnik, rzemie ślnik, pracownik najemny. 23 luty 1868 3 Franciszek i Marianna Mazurkowie byli rodzicami chrzestnymi Josephusa urodzonego 17 lutego. Rodzice dziecka to: Joannes Strzyjak (mo że Stryjak) i Marianna Nowak. Wszyscy pochodzili z Chruszczyn. Rok 1869 . Franciszkowi Mazurkowi i Mariannie Mazurek g. Maleszka urodziła si ę córka Marianna. Chrzest odbył si ę 20 czerwca. Rodzice chrzestni: Sebastian Kemczuk ? i Agata Marczuk. Ta Marianna to z cał ą pewno ści ą starsza siostra Sebastiana. 5 .11. 1869. Tego dnia miał miejsce chrzest Barbary, córki Konstantego Mazurka i Michaliny Mazurek g. Wi śniewskiej, która urodziła si ę 3 listopada. By ć mo że ów Konstanty to brat Franciszka (póki co, wiele wskazuje na to, że ten Konstanty nie był jednak bratem Franciszka i wywodził si ę z rodu Maziurewiczów, zamieszkałych w Sulmierzycach – taka jest moja dotychczasowa wiedza na ten temat - a pisz ę to 19 maja 2011). Wg wszelkiego prawdopodobie ństwa całe rodze ństwo Sebastiana Mazurka da si ę ustali ć w AA Pozna ń na podstawie ksi ąg metrykalnych parafii Sulmierzyce. Od 1874 roku istniały ju ż Standesamty ( pruskie urz ędy stanu cywilnego ), których akta pozwalaj ą na bardzo dokładne odtworzenie dziejów rodzinnych. Ksi ęgi Standesamt’ów z okolic dawnych powiatow odolanowskiego i krotoszynskiego znajduj ą si ę w AP Kalisz. Rok 1878 . Wpis 34/1878 Ślub: Joseph Szczepaniak ( 27 ) Ojciec Adalbertus Szczepaniak Matka Susanna Szczepaniak g. Jura Magdalena Mazurek ( 17 ) Ojciec Franciscus Mazurek Matka Marianna Mazurek g. Maleska Ta Magdalena to najstarsza siostra dziadka Sebastiana i zarazem pierworodne dziecko pradziada Franciszka Mazurka. Walenty Mazurek w ksi ęgach metrykalnych parafii w Sulmierzycach .