İSLAM HUKUKU ARAŞTIRMALARI DERGİSİ Sayı: 19 Nisan 2012 İMÂM-I AZAM EBÛ HANÎFE ÖZEL SAYISI 2 | Dr. Ali Pekcan İSLAM HUKUKUİmam A‘zam EbûARAŞTIRMALARI Hanîfe’nin Kişisel ve Toplumsal DERGİSİ Yaşamina Bir Bakış | 3 www.islamhukuku.com www.islamhukuku.org www.islamhukuku.net Journal of Islamic Law Studies Sayı / Number / : 19 Yıl / Year / : 2012 Nisan Ekim aylarında yılda iki sayı çıkar. Hakemlidir. Sahibi / Publisher / Mustafa ÖZDEMİR Mehir Vakfı Genel Başkanı / General Director of Mehir Vakfı / Editör / Editor-in-Chief / Prof. Dr. Saffet KÖSE Editör Yardımcısı / Associate Editor / Yrd. Doç. Dr. Murat ŞİMŞEK Sayı Editörü / Guest Editor / Dr. Necmettin KIZILKAYA Yayın Kurulu / Editorial Board / Prof. Dr. Halil İbrahim ACAR - Dr. Ahmet AKMAN - Doç. Dr. Abdüsselam ARI - Prof. Dr. Servet ARMAĞAN - Doç. Dr. Tevhit AYENGİN - Dr. Tuncay BAŞOĞLU - Prof. Dr. Murteza BEDİR - Doç. Dr. Recep CİCİ - Dr. A. Hakan ÇAVUŞOĞLU - Dr. Hüseyin ÇELİKER - Prof. Dr. Şamil DAĞCI - Pdof. Dr. Nihat DALGIN - Prof. Dr. Sabri ERTURHAN - Prof. Dr. H. Tekin GÖKMENOĞLU - Prof. Dr. H. Mehmet GÜNAY - Yrd. Doç. Menderes GÜRKAN - Doç. Dr. Hasan KAÇAK - Prof. Dr. Abdurrahman HAÇKALI - Prof. Dr. Abdullah KAHRAMAN - Prof. Dr. Cengiz KALLEK - Doç. Dr. Ali KAYA - Doç. Dr. Saim KAYADİBİ - Dr. Hüseyin KAYAPINAR - Dr. Necmettin KIZILKAYA - Prof. Dr. Ferhat KOCA - Doç. Dr. İsmail KÖKSAL - Yrd. Doç. Dr. Muharrem ÖNDER - Prof. Dr. Şükür Özen - Hasan Özer - Yrd. Doç. Dr. Ali İhsan PALA - Dr. Ali PEKCAN - Yrd. Doç. Dr. İzzet SARGIN - Doç. Dr. Haluk SONGUR - Doç. Dr. Osman ŞAHİN - Yrd. Doç. Dr. Murat ŞİM- ŞEK - Doç. Dr. Hasan TANRIVERDİ - Prof. Dr. Talip TÜRCAN - Dr. Mustafa YAYLA - Prof. Dr. Mustafa Yıldırım - Doç. Dr. Kemal YILDIZ - Dr. Yaşar YİĞİT Danışma - Bilim Kurulu / Advisory Board / Prof. Dr. Hamza AKTAN - Prof. Dr. Vecdi AKYÜZ - Prof. Dr. H. Yunus APAYDIN - Prof. Dr. Fahrettin ATAR - Prof. Dr. İ. Hakkı AYDIN - Prof. Dr. M. Akif AYDIN - Prof. Dr. Ali BAKKAL - Prof. Dr. Mustafa BAKTIR - Prof. Dr. Ali BARDAKOĞ- LU - Prof. Dr. Abdülaziz BAYINDIR - Prof. Dr. Faruk BEŞER - Prof. Dr. İbrahim ÇALIŞKAN - Prof. Dr. Orhan ÇEKER - Prof. Dr. Hamdi DÖNDÜREN - Prof. Dr. İ. Kafi. DÖNMEZ - Prof. Dr. Celal ERBAY - Prof. Dr. Mehmet ERDOĞAN - Prof. Dr. Mehmet ERKAL - Prof. Dr. Osman ESKİCİOĞLU - Prof. Dr. Beşir GÖZÜBENLİ - Prof. Dr. Hasan GÜLEÇ - Prof. Dr. Hayrettin KARAMAN - Prof. Dr. Muhsin KOÇAK - Prof. Dr. Salim SÖĞÜT - Doç. Dr. Ahmet ÖZEL - Prof. Dr. Mehmet ŞENER - Prof. Dr. Salih TUĞ - Prof. Dr. Mustafa YILDIRIM - Prof. Dr. Davut YAYLALI - Prof. Dr. Y. Vehbi YAVUZ Kitap Tanıtımı / Book Review / Dr. A. Hakan ÇAVUŞOĞLU Özetler / Summaries / Doç. Dr. Haluk SONGUR - Doç. Dr. Saim KAYADİBİ Bibliyografya Kontrol / Bibliographic Control / Muhammet Ali DANIŞMAN Uluslararası İlişkiler Koordinatörü / Coordinator of International Relations / Dr. Necmettin KIZILKAYA - Necmeddin GÜNEY Yazı İşleri Müdürü / Editorial Assistant / Abdullah ŞAFAK e-mail: saffetkö[email protected] ISSN 1304-1045 Kapak: Doç. Dr. Muhittin OKUMUŞLAR Mizanpaj: Furkan Selçuk ERTARGİN, [email protected] Baskı: Servet Ofset Ltd. Şti. Matbaacılar Sitesi Yayın Cad. 9. Blok Ho: 50 Tel: 332 342 02 32 Karatay / KONYA İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi Index Islamicus tarafından taranmaktadır. İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi EBSCOhost’un hazırladığı Academic Search Compleate (ASC)’de indekslenmektedir. Ayrı- ca Dergide yayımlanan yazılar EBSCOhost’un elektronik tarama mototorlarında ilim dünyasına sunulmaktadır. Journal of Islamic Law Studies (IHAD) is indexed by Index Islamicus and EBSCOhost. Basım Tarihi NİSAN 2012 4 | Dr. Ali Pekcan Yayın İlkeleri 1- Dergide yayımlanması istenen yazılar İslam Hukuku ile ilgili olmalıdır. İslam hukuku ile ilgili çağdaş bir problem , İslam hukuk tarihi, edebiyatı, son dönem, daha önce yaşamış ya da çağdaş İslam hukukçularının ve eserlerinin tanıtımı, önceki fukahanın yazmış oldukları risalelerinin şerhi ve tercümesi, sempozyum ve tez değerlendirmeleri vb. konularında olmalıdır. 2- Araştırma ilim metotlara uygun olmalıdır. 3- Araştırmaya İngilizce veya Arapça özet eklenmelidir. 4- Araştırmalar hakemlerin (en az iki hakem) olumlu görüşünden sonra yayımlanır. 5- Dergide yayımlanan yazıların dil ve içerik bakımından sorumluluğu yazarlarına aittir. 6- Yayımlanmayan yazılar sahiplerine iade edilmez. Principles and Regulations For Publication 1- Research submitted for publication, should be based on Islamic jurispudence 2- Research should concentrate on issues, -questions and contemporary problem, -history of islamic jurisprudence, -its literature, - past and contemporary Islamic legists, dealing with Islamic subjects, with their works, -critical publications and translations of treatises (unpublished manuscripts) of the past Islamic legists / jurists about various subject, -notes on symposiums, conferences, congresses or theises etc. 3- Research should be follwed scentific methods. 4- A satisfied abstract should be attached to the resarch to be translated English or Arabic. 5- Researchs should be arbitrated by Islamic legists/jurists according to methods wich indicates principles and procedures of arbitration 6- The opinions expressed in the articles are solely those of the authors 7- Research which not published, will not be returned. Adres / Address / Musalla Bağları Sarnıç Sk. No: 2 - Selçuklu / KONYA Tel: 0332 236 14 60 Fax: 0332 236 14 65 www.mehir.org Mehir Vakfı Türkiye Gönüllü Teşeküllüler Vakfı ve IDBS üyesidir İmam A‘zam Ebû Hanîfe’nin Kişisel ve Toplumsal Yaşamina Bir Bakış | 5 İÇİNDEKİLER Editörden ............................................................................................................................9 1. İmam A‘zam Ebû Hanîfe’nin Kişisel ve Toplumsal Yaşamına Bir Bakış An Overview on the Personal and Social Life of Imam Abû Hanîfah Dr. Ali PEKCAN .................................................................................................................................. 11-43 2. Ehl-i Re’y Fıkıh Ekolünün Temsilcisi Ebû Hanîfe (v. 150/767) Abū Hanīfa (D. 150/767): The Representative of Ahl al-Ra’y Yrd. Doç. Dr. Murat ŞİMŞEK ............................................................................................................. 45-67 3. İlk Dönem Hanefi Kaynaklarına Göre Ebu Hanife’nin Usûl Anlayışında Sünnet The Place of Sunnah in Abû Hanîfah’s Methodology According to the Early Hanafite Sources Yrd. Doç. Dr. Metin YİĞİT ............................................................................................................... 69-114 4. Ebu Hanife ve Ehl-i Hadisin Sünnet Anlayışlarındaki Temel Farklar The Main Differences Between Abû Hanîfa and Ahl-Al Hadîth’s Understanding Of Sunnah Doç. Dr. İshak Emin AKTEPE ....................................................................................................... 115-130 5. Ebû Hanîfe’nin En Kapsamlı Yorumu: Kerrâmîye The Comprehensive Interpretation of Abū Hanīfa: Karrāmīyah Dr. Salih AYDIN .............................................................................................................................. 131-148 6. Hîle-i Şer‘iyye Konusunda Ebû Hanîfe’ye Yöneltilen İthamlar Accusations Directed Against Abū Hanīfa as to The Hīla al-Shar‘iyya (Legal Stratagems) Prof. Dr. Saffet KÖSE ....................................................................................................................... 149-162 7. Hanefi Mezhebinin Fıkıh Silsileleri (Ebû Hanîfe’den Hicri VI. Asrın Sonuna Kadar) The Transmission Chains of the Hanafī School of Law (From Abū Hanifa Until the End of 6th Century AH.) Huzeyfe ÇEKER ............................................................................................................................... 163-201 6 | Dr. Ali Pekcan 8. Nûh b. Mustafa’nın El-Kalimâtü’ş-Şerîfe fî Tenzîhi Ebî Hanîfe Adlı Eserinin Tahkikli Neşri Edition Critic of Nûh b. Mustafa’s al-Kalimâh al-Sharîfah fî Tanzîh Abî Hanifah Mehmet Ali AYTEKİN .................................................................................................................... 203-244 9. Ebû Hanîfe Hakkında İki İddia/İtham: Mürciîlik ve Halku’l-Kur’ân Two Claims/Accusations about Abū Hanīfah: Murcia and the Cre ation of the Qur’an Fatih TOK ......................................................................................................................................... 245-267 10. İctihadda İsabet Meselesi Bağlamında Ebu Hanife ve Hanefi Usulcüler Hakkında İleri Sürülen Görüşlerin Değerlendirilmesi The Study of Opinions about Abu Hanifa and Hanafi Jurists Regarding the Issue of Being Right in the Ijtihad Dr. Bilal ESEN .................................................................................................................................. 269-298 11. Hanefî Usûlündeki Bazı Prensiplerin İmam Ebû Hanîfe’ye Nispetinin Değerlendirilmesi Examination of Some Principles of Hanafî Legal Thought Attributed to Abû Hanîfah Dr. Musa GÜNAY ............................................................................................................................ 299-325 12. Pîrîzâde İbrahim ve “Mezhebi’l-İmâmi’l-A‘zam” İsimli Risalesinin Tahkik ve Tercümesi Pīrīzāde Ibrāhīm, and the Verification and the Translation of His Work Called “Risāle Fī Mazhabi’l-Imāmi’l-A’zam” Hasan ÖZER ..................................................................................................................................... 327-341 13. Osmanlı’da Ebû Hanîfe Algısına Bir Örnek Olarak Taşköprîzade’nin Mevzûâtu’l-Ulûm’u Tashkopruzadah’s Mawzu‘ât al-‘Ulûm as an Example of The Perception of Abû Hanîfah in the Ottoman