Załącznik do uchwały Nr XVII/135/2016 Rady Miejskiej w Wyrzysku z dnia 29 stycznia 2016 roku STRATEGIA ROZWOJU GMINY WYRZYSK NA LATA 2016-2025 Wyrzysk 2016 I. Wprowadzenie ..................................................................................................... 3 II. Przestrzeń i środowisko .......................................................................................... 4 III. Diagnoza strategiczna ......................................................................................... 10 III.1. Sfera społeczna ............................................................................................ 10 III.1.1 Demografia .............................................................................................. 10 III.1.2 Ochrona zdrowia ..................................................................................... 13 III.1.3 Pomoc społeczna .................................................................................... 14 III.1.4 Edukacja i placówki oświatowe ................................................................ 17 III.1.5 Kultura i sport .......................................................................................... 23 III.2. Sfera gospodarcza ........................................................................................ 30 III.2.1 Rynek pracy............................................................................................. 30 III.2.2 Przedsiębiorczość ................................................................................... 33 III.2.3 Turystyka i rekreacja ............................................................................... 33 III.2.4 Społeczeństwo obywatelskie ................................................................... 36 III.2.5 Bezpieczeństwo ....................................................................................... 39 III.3. Infrastruktura techniczna ............................................................................... 40 III.3.1 Sieć drogowa ........................................................................................... 40 III.3.2 Zaopatrzenie w prąd i gaz ....................................................................... 42 III.3.3 Gospodarka wodnokanalizacyjna ............................................................ 43 III.3.4 Gospodarka mieszkaniowa ..................................................................... 44 III.3.5 Gospodarka odpadami ............................................................................ 45 IV. Analiza SWOT ..................................................................................................... 47 V. Struktura Strategii Rozwoju .................................................................................. 48 V.1. Wizja i misja gminy ........................................................................................ 48 V.2. Cele strategiczne, cele operacyjne i kierunki działań..................................... 49 VI. Wdrażanie, monitoring, ewaluacja Strategii. ....................................................... 61 VII. Zgodność ze strategicznymi dokumentami wyższego rzędu. ............................. 63 Załącznik nr 1: Tabela zadań kluczowych ................................................................ 70 Spis rycin .................................................................................................................. 71 Spis tabel .................................................................................................................. 72 2 I. Wprowadzenie Strategia Rozwoju Gminy Wyrzysk na lata 2016 – 2025 jest koncepcją systemowego działania, które polega na formułowaniu długookresowych celów rozwoju, z uwzględnieniem perspektyw regionalnych, ogólnopolskich i europejskich, określaniu zasobów i środków niezbędnych do ich realizacji oraz wskazaniu metod postępowania, zapewniających wspólnocie samorządowej konkurencyjność i atrakcyjność, a jej mieszkańcom optymalne warunki do życia. Prawidłowo opracowana strategia stanowi solidny fundament do opracowywania innych, ważnych z punktu widzenia samorządu, dokumentów strategicznych, jak: miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, wieloletnie plany inwestycyjne i finansowe, lokalne programy rewitalizacji, plany ochrony środowiska, rozwoju transportu, mieszkalnictwa, oświaty i promocji. Jest również niezmiernie istotna w kontekście możliwości ubiegania się o środki finansowe ze źródeł zewnętrznych, w tym z Unii Europejskiej, w bieżących i przyszłych okresach programowania. Strategia Rozwoju Gminy Wyrzysk na lata 2016 – 2025 składa się z trzech zasadniczych części: - analizy diagnozy stanu istniejącego, w oparciu o wnioski z przeprowadzonych konsultacji społecznych - strategicznego planu rozwoju na lata 2016-2025, opartego o wspólnie wypracowaną wizję, misję oraz cele strategiczne i operacyjne - systemu wdrażania i zarządzania Strategią, oraz powiązań z dokumentami strategicznymi wyższego rzędu Zespół składa podziękowania wszystkim osobom i instytucjom za zaangażowanie i wsparcie okazane podczas prac nad powstawaniem dokumentu. Wierząc zaś w trafność wypracowanego planu działania życzy mieszkańcom Gminy Wyrzysk i władzom lokalnym samych sukcesów w rozwoju. 3 II. Przestrzeń i środowisko Gmina Wyrzysk jest gminą miejsko- wiejską. Położona jest w północnej części województwa wielkopolskiego. Od wschodu graniczy z województwem kujawsko- pomorskim i wchodzi w skład powiatu pilskiego. Od północy graniczy z gminą Łobżenica (powiat pilski), od wschodu- gminami województwa kujawsko- pomorskiego- Sadki i Kcynia (powiat nakielski), od południa z gminą powiatu wągrowieckiego- Gołańcz oraz powiatu chodzieskiego- Szamocin, od zachodu z gminami powiatu pilskiego- Białośliwie i Wysoka. Gminę tworzą 33 miejscowości: Anusin, Auguścin, Bagdad, Bąkowo, Bielawy Nowe, Dąbki, Dobrzyniewo, Falmierowo, Glesno, Gleszczonek, Gromadno, Karolewo, Wiernowo, Klawek, Komorowo, Konstantynowo, Kosztowo, Kościerzyn Wielki, Marynka, Masłowo, Młotkówko, Osiek nad Notecią, Ostrówek, Polanowo, Polinowo, Ruda, Rzęszkowo Stefanowo, Wyciąg, Wyrzysk Skarbowy, Zielona Góra, Żelazno, Żuławka, oraz miasto Wyrzysk, w którym znajduje się siedziba gminy. Powierzchnia gminy wynosi 159 km2, co stanowi 12,7 % powierzchni powiatu pilskiego. Rycina 1 Położenie Gminy Wyrzysk źródło: www.zpp.pl Gmina Wyrzysk wg regionalizacji fizyczno-geograficznej zaproponowanej przez J. Kondrackiego1 położona jest na terenie dwóch makroregionów – Pojezierzy Południowopomorskich obejmujących północną część gminy i Pradoliny Toruńsko- Eberswaldzkiej stanowiącej jej część południową. Makroregiony te należą do rozległej podprowincji Pojezierzy Południowbałtyckich charakterystycznej głównie ze względu na obecność rzeźby młodoglacjalnej z dużą liczbą zagłębień bezodpływowych i jezior polodowcowych. Pojezierza Południowopomorskie na terenie gminy Wyrzysk reprezentuje mezoregion Pojezierze Krajeńskie rozciągający się równomiernie pomiędzy Człuchowem, Chojnicami i Tucholą na północy a rzeką Noteć na południu. Pradolinę Toruńsko- 1 J. Kondracki, „Geografia regionalna Polski”, 2000, Wydawnictwo PWN. 4 Eberswaldzka natomiast, tworzy w obrębie gminy mezoregion Dolina Środkowej Noteci obejmujący odcinek rzeki pomiędzy Nakłem a Ujściem. Dolina Noteci i charakterystyczne pagórki Wysoczyzny Krajeńskiej określają nie tylko położenie tej gminy, ale także jej walory krajobrazowe. Stoki doliny rzeki Łobżonki, na których usytuowana jest znaczna część Wyrzyska tworzą klimat miasta. Gmina Wyrzysk jest atrakcyjna pod względem krajobrazu. Ponad 60% powierzchni gminy zajmuje strefa krajobrazu chronionego. W celu zapewnienia ciągłości istnienia gatunków oraz przywrócenia właściwego stanu zasobów na terenie gminy ustanowiono różne formy ochrony zgodnie z ustawią o ochronie przyrody2, takie jak: pomniki przyrody, użytki ekologiczne, rezerwaty przyrody, obszary chronionego krajobrazu oraz obszary Natura 2000. Użytki ekologiczne na terenie Gminy Wyrzysk3 : a) Użytek ekologiczny o powierzchni 10,13 ha (kategoria gruntu bagno) - obejmujący oddział leśny 70 b w leśnictwie Rzęszkowo. Nr działki 8070 położonej obrębie ewidencyjnym Rzęszkowo. Teren porośnięty cenna roślinnością turzycowo-trawiasta w formie kęp, na 60 % powierzchni olsza, brzoza, świerk IV klasy wieku. Ponadto w obiekcie stwierdzono obecność zbiorowiska roślinności rzadkich (z różnych klas) i bardzo rzadkich (z klasy Scheuchzerio-Cariatea fescea), sześć gatunków roślin objętych ochroną ścisłą (torfowiec błotny, torfowiec ząbkowany, pływacz drobny, pływacz zwyczajny, rosiczka okrągłolistna, bagno zwyczajne) liczne (około 10) gatunki roślin, objęte a częściową, rzadkie rośliny naczyniowe i glony z “ Czerwonej listy glonów zagrożonych w Polsce” (ramienica krucha). Poza tym to miejsce gnieżdżenia się ptaków wodno-błotnych. Obszar w całości położony jest w zasięgu Obszaru Chronionego Krajobrazu Doliny Noteci. b) Użytek ekologiczny o powierzchni 1,33 ha (kategoria gruntu łąka) - obejmujący oddział leśny w leśnictwie Zielona Góra Nr działki 8234 położonej w obrębie ewidencyjnym Osiek nad Notecią. Łąka ze względu na zaniechania koszenia straciła całkowicie charakter łąki. Obecnie obiekt znajduje się w dynamicznej fazie przemiany w nadrzeczne zbiorowisko okrajkowe , o czym świadczy obecność następujących gatunków: kanianka pospolita, chmiel zwyczajny, kielisznik zaroślowy, przytulia czepna, psianka słodkogórza, sadziec konopiasty itd. Niekwestionowanym przyrodniczym walorem obiektu jest brak gatunków synantropijnych. Ponadto łąka położona jest w strefie ochrony ścisłej