PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/67821 Please be advised that this information was generated on 2018-07-08 and may be subject to change. Nummer 2, FEBRUARI 2008 OPENBAAR BESTUUR TIJDSCHRIFT VOOR BELEID ORGANISATIE & POLITIEK Geboeid door veiligheidsketen Decentralisatie in Suriname Bestuurskracht van gemeenten 10110333 Omslag II Advertentie RUBRIEK Inhoud Bestuurders geboeid door veiligheidsketen 2 U weet het als geen ander: zonder woorden Drs. ir. R.B. Jongejan, prof. drs. ir. J.K. Vrijling & dr. ir. S.N. Jonkman beginnen we niets. Woorden maken de Een risicoloze samenleving bestaat niet, rampen zijn nooit geheel te wereld herkenbaar en hanteerbaar. Ook al voorkomen. Aandacht voor crisisbeheersing is dan ook cruciaal. zijn sommige woorden zo ongrijpbaar dat ze slechts een gevoel oproepen, toch spelen ze een sturende rol in politiek en samenle- Verlies van eer en aanzien 5 ving: vooruitgang, cultuur, globalisering, Prof. dr. J.H.J. van den Heuvel inburgeren, identiteit. Zo roept het woord Henk van Osch’ Jonkheer De Geer. De teloorgang van een minister-president veiligheid allerlei gevaren in ons op en ont- beschrijft een tragische figuur, raadselachtig, onkenbaar en ondoordring- staat er tegelijk een utopisch verlangen baar. naar maximale bescherming. Een merk- waardige paradox: de gedachte aan veilig- De effectiviteit van organisatiemodellen bij gemeenten 8 heid houdt ons gevangen en vooral bij Drs. M. Steinmeijer & drs. M. Amidouche elkaar, als een nest jonge muizen. Maar Veel gemeenten zijn overgegaan van het sectorenmodel naar het directie- hoe dreigend is onveiligheid en welke onvei- model. Veelal wordt gekozen voor structuurwijzigingen om bepaalde doel- ligheidsdreigingen zijn er? Niets is zeker in stellingen beter te kunnen realiseren. Wat zijn de effecten daarvan? deze wereld, behalve dan dat er rond onze risicomaatschappij een netwerk van veilig- heidsbeleid en een keten van veiligheidsle- Decentralisatie in Suriname 11 veranciers is gecreëerd, in deze Openbaar Dr. T. Witte bestuur, uw persoonlijke veiligheidsmarge. Er komt verandering in de centralistische overheidsstructuur van Hoofdredacteur Suriname, want die staat de laatste jaren ter discussie. Verenigd in verscheidenheid 16 Column 4 Dr. M. Gesthuizen, drs. T. van der Meer & prof. dr. P. Scheepers Prof. dr. H. Reynaert & prof. dr. C. Devos Etnische diversiteit zou een bedreiging vormen voor ‘sociaal kapitaal’, de Politieke miserie bindingen tussen burgers onderling. Maar in hoeverre spelen landsken- merken hierin een rol? Zonder last of ruggespraak 15 Drs. T. Noldus Creatief leiderschap in de regio 24 Partij kiezen Dr. F.J.G. Padt Ongewoon bestuur 23 Nederland heeft met complexe milieu- en ruimtelijkeordeningsproblemen te maken. Een pluriforme aanpak en creatief leiderschap zijn nodig, maar Drs. B.F. Steur staan op gespannen voet met de huidige verzakelijking in het openbaar De scheve toren bestuur. Boeken 28 Bestuurskracht van gemeenten 33 Mr. C. Riezebos & drs. R. van Woerkum Debutanten op het Binnenhof 32 Gemeentebestuurders vragen zich af of hun gemeente voldoende is toege- Drs. A.S. Bos & drs. C.J.M. Brand rust om de opgaven van de toekomst aan te kunnen en zoeken naar moge- Een mislukte politieke doorbraak lijkheden tot behoud en versterking van hun bestuurskracht. Openbaar bestuur, Tijdschrift voor beleid, organisatie en politiek, Jaargang 18, Nummer 2, februari 2008. Verschijnt 11 maal per jaar. Hoofdredacteur Prof. dr. J.H.J. van den Heuvel Redactie Dr. P. Castenmiller Eindredacteur R.H. Roelen Uitgever Marjolijn Voogel Redactiesecretaris Josien Beele Redac- tieadres Kluwer bv, t.a.v. J. Beele, Postbus 4, 2400 MA Alphen aan den Rijn, Telefoon (0172) 46 64 05, Fax (0172) 46 65 77, E-mail: [email protected]. Richtlijnen voor auteurs kunnen worden opgevraagd bij de redactiesecretaris. Alle artikelen in dit tijdschrift zijn op persoonlijke titel geschreven Advertenties Jan-Willem Hulst, telefoon 0172-466 603, fax 0172-466 639, E-mail: [email protected] Abonnementen € 162,– per jaar; studenten € 81,–. Telefoon (0570) 67 33 44, E-mail: [email protected]. Abonnementen kunnen schriftelijk tot uiterlijk 3 maanden voor het einde van de abonnementsperiode worden opge- zegd. Bij niet-tijdig opzeggen wordt het abonnement automatisch met een jaar verlengd. Kluwer BV legt de gegevens van abonnees vast voor de uitvoering van de (abonnements-) overeenkomst. De gegevens kunnen door Kluwer, of zorgvuldig geselecteerde derden, worden gebruikt om u te informeren over rele- vante producten en diensten. Indien u hier bezwaar tegen heeft, kunt u contact met ons opnemen. Op al onze aanbiedingen en overeenkomsten zijn van toe- passing de Algemene Voorwaarden van Kluwer B.V., gedeponeerd ter griffie van de Rechtbank te Amsterdam op 6 januari 2003 onder depotnummer 3/2003. Een exemplaar van deze voorwaarden zal op eerste verzoek gratis worden toegezonden. Basisvormgeving (M/V) ontwerp, www.mv-ontwerp.nl Opmaak VerheulCommunicatie.com Alphen aan den Rijn. OPENBAAR BESTUUR FEBRUARI 2008 1 ISSN 0925-7322 BESTUUR Ruben Jongejan, Han Vrijling & Bas Jonkman Drs. ir. R.B. Jongejan, prof. drs. ir. J.K. Vrijling en dr. ir. S.N. Jonkman zijn verbonden aan de Technische Universiteit Delft, Faculteit Civiele Techniek en Geowetenschappen. Bestuurders geboeid door veiligheidsketen Een risicoloze samenleving bestaat niet, rampen zijn nooit geheel te voorkomen. Aandacht voor crisis- beheersing is dan ook cruciaal. Het gebruik van het veiligheidsketenmodel kan uitkomst bieden of juist resulteren in een te sterke nadruk op crisisbeheersing. r is in Den Haag veel belangstelling voor crisis- men ons tegen overstromingen en brandveilig- E beheersing. Komt dat omdat de schrijnende heidsvoorschriften zorgen ervoor dat kleine bran- taferelen van de overstromingen in New Orleans, den niet kunnen uitgroeien tot grote tragedies. Bij de vuurwerkramp in Enschede en de cafébrand in preparatie gaat het over de de voorbereiding op Volendam nog op ons netvlies staan gebrand? Bij rampen. Liggen de rampenplannen klaar, is het be- dergelijke rampen blijkt telkens weer hoe beperkt nodigde materieel aanwezig? Repressie gaat over de ons vermogen is om de gevolgen van rampen en verkleining van de de gevolgen van de ramp, het zware ongevallen te verkleinen. De slachtoffers blussen van de brand, het verzorgen van gewon- van de cafébrand moesten worden verspreid over den, het evacueren van getroffenen. De nazorg om- brandwondencentra in diverse landen. Het duurde vat alle activiteiten om het leven van getroffenen dagen voordat alle inwoners van New Orleans in zoveel mogelijk te normaliseren. Crisisbeheersing richt zich vooral op preparatie en De vijf schakels van de keten worden repressie, de schakels die op de inzet van hulpdien- sten steunen. De grote nadruk die vandaag de dag genoemd: proactie, preventie, op crisismanagement wordt gelegd, wordt dikwijls preparatie, repressie en nazorg gemotiveerd vanuit de aandacht die jarenlang aan proactie en preventie is besteed. Zo zijn er wel dij- ken gebouwd, maar is er weinig aandacht geschon- ken aan het redden van mensen. De bevolking is veiligheid waren gebracht. Zijn we voorbereid als wel ingeënt tegen meeste besmettelijke ziekten, de waterkeringen onder een extreme stormvloed maar staat Nederland een onverwachte en onbe- bezwijken, als een giftige wolk ontsnapt of als een kende epidemie te wachten? vliegtuig op een woonwijk stort? De onderliggende redenering is, dat elke schakel Zowel de rapportages van de Inspectie Openbare van de veiligheidsketen moet zijn ingevuld. Als er Orde en Veiligheid,1 als het rapport Nationale Vei- een schakel ontbreekt, dan is de keten verbroken ligheid2 tonen dat Nederland onvoldoende op en zijn de gevolgen niet te overzien. Daarom moet grootschalige rampen is voorbereid. Op het eerste aandacht aan de beheersing van crises worden be- gezicht lijkt de toenemende aandacht van bestuur- steed. Maar moet in alle gevallen de crisisbeheer- [1] Inspectie Openbare ders voor crisismanagement geheel terecht. Het sing volledig op orde zijn? Is de veiligheidsketen Orde en Veiligheid denkmodel van de veiligheidsketen dwingt daar inderdaad verbroken als er een schakel ontbreekt (2006), Algemene door- lichting rampenbestrij- ook toe. Maar moeten we ook werkelijk op alles of zwak is? De veiligheidsketen is geen keten, maar ding: de stand van zaken zijn voorbereid? een stelsel van opeenvolgende en van elkaar onaf- 2003-2005. De inspanningen voor het waarborgen van de vei- hankelijke beschermingslagen. De keten heeft een [2] Project nationale vei- ligheid worden in Nederland via een veiligheidske- hoge veiligheid, omdat alle lagen moeten falen ligheid (2006), Geïnte- ten geordend.3 De vijf schakels van de keten wor- voordat er een ongeval plaatsvindt. Vanuit veilig- greerde rapportage inter- departementale den proactie, preventie, preparatie, repressie, en heidsoogpunt is een stelsel van meer lagen daar- zelfevaluatie: toenemend nazorg genoemd. Bij proactie gaat het om de in- om gewenst, maar elke extra laag brengt ook kos- overstromingsrisico. spanningen die erop gericht zijn risicovolle situa- ten met zich mee. Steeds staat men voor de vraag [3] Ministerie van Binnen- ties te vermijden. Zo voorkomt een vergunningen- alle geld aan één laag te besteden of het over een landse Zaken en Konink- stelsel dat gevaarlijke chemische installaties in aantal lagen te verdelen. rijksrelaties