Strategia Obszaru Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Powiatu Wąbrzeskiego Wrzesień 2015 Aktualizacja – 18 czerwca 2018 r. 1 2 Spis treści WSTĘP .............................................................................................................................................................. 4 1. DIAGNOZA SYTUACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJ ORSG POWIATU WĄBRZESKIEGO ............................. 5 1.1. POŁOŻENIE POWIATU .................................................................................................................................. 5 1.2. SYTUACJA DEMOGRAFICZNA ......................................................................................................................... 8 1.3. GOSPODARKA I RYNEK PRACY ..................................................................................................................... 13 1.4. OCHRONA ZDROWIA ................................................................................................................................. 26 1.5. POMOC SPOŁECZNA .................................................................................................................................. 28 1.6. EDUKACJA ............................................................................................................................................... 34 1.7. KULTURA ................................................................................................................................................ 40 1.8. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA ................................................................................................................... 45 1.9. REWITALIZACJA PRZESTRZENI PUBLICZNYCH .................................................................................................. 56 1.10. ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE ..................................................................................................................... 58 1.11. PODSUMOWANIE DIAGNOZY ...................................................................................................................... 60 2. TERYTORIALNY WYMIAR WSPARCIA. ..................................................................................................... 64 3. CELE ROZWOJOWE ................................................................................................................................. 72 4. PRIORYTETY INWESTYCYJNE .................................................................................................................. 79 5. TRYB I ZASADY NABORU PROJEKTÓW DO STRATEGII ................................................................................. 84 6. LISTA PRZEDSIĘWZIĘĆ ORAZ INSTRUMENTY REALIZACJI ............................................................................. 87 7. WSKAŹNIKI DO OSIĄGNIĘCIA W OBSZARZE .............................................................................................. 134 8. SYSTEM WDRAŻANIA I MONITOROWANIA............................................................................................... 137 9. KONSULTACJE SPOŁECZNE STRATEGII ....................................................................................................... 141 SPIS TABEL, MAP I WYKRESÓW .................................................................................................................... 143 3 Wstęp Niniejsza strategia stanowi instrument umożliwiający podjęcie zintegrowanych działań na rzecz rozwiązywania problemów społeczno-gospodarczych w ramach trzeciego poziomu polityki terytorialnej w ramach Obszaru Rozwoju Społeczno-Gospodarczego. Polityka terytorialna jest narzędziem służącym do realizacji założeń Strategii rozwoju województwa kujawsko-pomorskiego do roku 2020 poprzez wykorzystanie m.in. środków unijnych, a w szczególności środków z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2014 – 2020. Zarząd Województwa Kujawsko-Pomorskiego w dniu 4 lutego 2015 roku przyjął założenia polityki terytorialnej województwa kujawsko-pomorskiego na lata 2014 – 2020, które są usystematyzowanym zestawieniem procesu planowania i wdrażania polityki terytorialnej na czterech poziomach: Poziom wojewódzki – obejmujący miasta Bydgoszcz i Toruń oraz obszar powiązany z nimi funkcjonalnie (ZIT wojewódzki), Poziom regionalny i subregionalny – obejmujący miasta Włocławek, Grudziądz i Inowrocław wraz z ich obszarami powiązanymi z nimi funkcjonalnie (OSI miast regionalnych/subregionalnych), Poziom ponadlokalny – obejmujący obszar powiatu ziemskiego (Obszary Rozwoju Społeczno-Gospodarczego), Poziom lokalny – działający w ramach realizacji idei rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność (RLKS). Obszar Rozwoju Społeczno-Gospodarczego swoim zasięgiem obejmuje jednorazowo jeden Powiat. Starosta Powiatu jest inicjatorem i koordynatorem przedsięwzięć w ramach ORSG. Ponadto podejmuje działania na rzecz stworzenia warunków dla współpracy w zakresie rozwoju społeczno-gospodarczego. Współpraca Starostwa Powiatowego z pozostałymi jednostkami terytorialnymi z obszaru powiatu i partnerami społeczno- gospodarczymi odbywa się w ramach porozumienia, którego sygnatariuszami są przedstawiciele Powiatu oraz poszczególnych miast i gmin. Inicjatorem działań w zakresie utworzenia Obszaru Rozwoju Społeczno- Gospodarczego Powiatu Wąbrzeskiego był Starosta Wąbrzeski oraz Marszałek Województwa Kujawsko-Pomorskiego. W tym celu w dniu 25 lipca 2014 r. wszystkie samorządy z terenu powiatu wąbrzeskiego podpisały porozumienie o współpracy na rzecz rozwoju powiatu. Porozumienie określa zasady współpracy, w szczególności w zakresie promowania partnerskiego modelu współpracy, wzmocnienia powiązań pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego, wspólnego diagnozowania problemów i barier rozwojowych, aktywnego współfinansowania w opracowaniu i realizacji projektów finansowanych ze środków zewnętrznych. Porozumienie zostało zawarte na czas wdrażania i rozliczania zadań Obszaru Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Powiatu Wąbrzeskiego, zgodnie z założeniami polityki terytorialnej województwa kujawsko-pomorskiego. 4 1. Diagnoza sytuacji społeczno-gospodarczej ORSG Powiatu Wąbrzeskiego ORSG Powiatu Wąbrzeskiego tworzy 5 gmin, w tym 1 gmina miejska i 4 gminy wiejskie Powiatu Wąbrzeskiego. W skład ORSG Powiatu Wąbrzeskiego wchodzą: - Gmina Miasto Wąbrzeźno, - Gmina Dębowa Łąka, - Gmina Książki, - Gmina Płużnica, - Gmina Ryńsk. Mapa 1. Gminy wchodzące w skład ORSG Powiatu Wąbrzeskiego Źródło:http://www.infostrada.kujawsko-pomorskie.pl/viewpage.php?page_id=23 1.1. Położenie powiatu ORSG Powiatu Wąbrzeskiego leży w północno-wschodniej części województwa kujawsko-pomorskiego. Ogólna powierzchnia powiatu wynosi 50 195 ha, co stanowi ok. 2,9% powierzchni regionu. Jest drugim najmniejszym pod względem powierzchni powiatem województwa. 5 Mapa 2. Obszar ORSG na tle województwa kujawsko-pomorskiego. Źródło: opracowanie własne na podstawie http://pl.wikipedia.org/ Teren ORSG sąsiaduje z powiatem grudziądzkim (od północy), brodnickim (od wschodu), golubsko-dobrzyńskim (od południa), toruńskim (od południowego zachodu) i chełmińskim (od zachodu). Pod względem administracyjnym powiat wąbrzeski dzieli się na 5 jednostek szczebla podstawowego tj. Gmina Miasto Wąbrzeźno oraz gminy wiejskie: Dębowa Łąka, Książki, Płużnica i Wąbrzeźno. Gmina Miasto Wąbrzeźno położone jest w centrum powiatu, co ułatwia dostęp mieszkańców powiatu do usług i instytucji znajdujących się w stolicy powiatu. Siedziba powiatu wąbrzeskiego leży blisko ośrodków centralnych województwa – tj. odległość do Torunia wynosi ok 50 km, zaś od Bydgoszczy ok. 80 km. O potencjale danego obszaru w dużej mierze decyduje jego położenie względem autostrad i dróg ekspresowych. ORSG jest bardzo korzystnie położony pod względem przebiegu autostrady A1. Węzeł autostradowy w Lisewie zlokalizowany jest w odległości ok. 15 km od stolicy powiatu. Przez Gminę Miasto Wąbrzeźno przebiega linia kolejowa o znaczeniu podstawowym 353 Poznań – Skandawa. 6 Mapa 3. Mapa powiatu wąbrzeskiego. Źródło: opracowanie własne na podstawie https://maps.google.pl/ Kluczowe wnioski i obserwacje 1. Do mocnych stron ORSG należy zaliczyć centralne położenie miasta powiatowego, co ułatwia dostęp mieszkańców do usług i instytucji, 2. ORSG Powiatu Wąbrzeskiego leży blisko ośrodków centralnych województwa (50 km od Torunia, 80 km od Bydgoszczy), 3. Duży potencjał rozwojowy związany jest z bliskością węzła autostradowego A1, zlokalizowanego w Lisewie w odległości 15 km od Wąbrzeźna, 4. Atrakcyjność inwestycyjną powiatu podnosi przebiegająca przez Gminę Miasto Wąbrzeźno linia kolejowa o znaczeniu podstawowym 353 Poznań – Skandawa. 5. ORSG Powiatu Wąbrzeskiego zajmuje 2,9% powierzchni województwa kujawsko- pomorskiego, jest drugim najmniejszym pod względem powierzchni powiatem województwa. 7 1.2. Sytuacja demograficzna Liczba ludności Liczba mieszkańców ORSG na koniec 2013 r. wynosiła 35 034 osoby, co stanowi ok. 1,7% mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego. Na przestrzeni ostatniej dekady liczba ludności podlegała znacznym zmianom. Na początku badanego okresu liczba ludności powiatu systematycznie malała, aż do roku 2008. Od 2009 roku zauważa się znaczny wzrost liczby mieszkańców, w porównaniu z 2008 r. o 632 osoby. Największy przyrost liczby ludności odnotowano w 2010 roku. Od tego roku następuje ponownie systematyczny spadek liczby mieszkańców. Dane demograficzne wskazują wyraźne zmniejszenie się populacji mieszkańców powiatu wąbrzeskiego. Chociaż spadki nie są duże, to ich systematyczność napawa pesymizmem. Liczbę ludności powiatu w podziale