[email protected] Magazin 22 TEMMUZ 2018 PAZAR 5 Zap Dünyası Doç. Dr. Michael Kuyucu [email protected] brahim Eren, TRT tarihinin en eğitimli ve medya Yeni KHK yedi bölge müdürlüğünü de kapatıyor. alanında en deneyimli genel müdürü olarak TRT’nin Türkiye genelinde ona yakın yedi bölge İkurumun başında. Çok sıkıntılı bir dönemde müdürlüğü var. Bunlardan bazıları Diyarbakır – göreve geldi, hem ekonomik anlamda sıkıntılar ya- Antalya – Trabzon- Erzurum vs gibi.. Allah aşkına ne şayan, hem statikleşmiş ve hantallaşmış bir kurum lüzum var bunlara? Üç büyük ilde birer müdürlük devraldı hem de 24 Haziran gibi Türkiye Cumhuriyeti yetmez mi? Geleneksel medyanın olduğu dönemler- tarihinin en zor geçen seçimlerini yaşadı. Bu seçim- de yani teknolojinin bir telefondan ya da teleksten lerde TRT inanılmaz eleştirildi, kurum tarihinde hiç ibaret olduğu dönemlerde bu bölge müdürlüklerinin olmadığı kadar sert eleştirilere maruz kaldı. Özellikle önemi büyüktü, ama şimdi yeni medya ile her şey bir Meral Akşener ve Muharrem İnce TRT’yi adeta TRT’DE tık kadar yakınlaşmışken bu tarz ofislere hiç gerek topa tuttu. Birisi TRT’yi satacağını söyledi, diğeri yok. Buradaki personele de yazık, verimlilikleri de ise kapatacağını. En son İnce, seçimlerden sonra düşüyor zamanları bekçilik yaparak geçiyor. yaptığı basın toplantısında TRT’yi salondan çıkarttı. Bu ilk değildi aslında, iki sene önce yapılan Avrupa DÜNYADA HANGI DEVLETIN MÜZIK KANAL VAR? Futbol Şampiyonasına katılan Türk milli takımının Bunu kendime yıllardır soruyorum, araştırdım, ne teknik direktörü Fatih Terim de benzer bir tutumda duydum ne gördüm. Dünyada hiçbir kamu med- bulunmuş ve basın toplantısında TRT’yi topa tuttuğu DEĞIŞIM yasının müzik televizyonu yok. Olabilir mi? Belki yetmiyormuş gibi bir de TRT muhabirlerinin sorula- komünist rejimlerde olabilir, duymadım varsa da rına yanıt vermeyeceğini söylemişti. Sadece bu iki istisnai bir durumdur. Güzel bir şey mi? Tartışılır, ama örnek TRt’nin ne kadar ağır bir sorumluluk ve eleştiri neden olmasın? Kamu yayıncılığı sorumluluğu içinde yağmurunda olduğunu gösteriyor. bir müzik kanalına sahip olmak teorik olarak güzel bir fikir. Ama ya uygulaması. Böyle bir uygulama görme- PEKI AMA NEDEN? BAŞLIYOR dim. TRT Müzik kanalından bahsediyorum. TRT Müzik TRT kurumu Türkiye’nin en büyük medya grubu, rakipleri PowerTürk – NR1 – Dream ve akla gelebile- ayrıca Avrupa Yayın Birliği’nin (EBU) da en büyük cek tüm müzik kanallarının çok gerisinde. Hem vizyon kamu yayıncılarından biri, ama nedense bir türlü olarak hem program yapısı olarak hem de hedef kitle kimseye yaranamıyor. Sadece politikacılar veya olarak. Kanal kesinlikle gençlere hitap etmiyor, yaş kamu adına çalışanlar değil, halkta çok eleştiriyor ortalaması çok yüksek, ben kırk diyeyim siz elli deyin. TRT’yi. Bu eleştirilerin başında ülkede yaşanan Kanalı ne zaman açsanız dekoru değişen bir stüdyoda kutuplaşma var, ikinci sırada ise kurumun hem sürekli şarkı söyleyen insanlar görüyorsunuz. Oysa radyolarında hem de televizyonlarında bir türlü hak bu kanal var ya Türkiye için bir nimet ama maalesef ettiği ivmeyi tutturamaması var. Kutuplaşmanın so- atıl bir kanal olarak kendi kafasına göre takılıyor. Çok nucunda TRT’yi eleştirenler bu mecranın hükümetin ama çok ciddi çalışılması gereken bir kanal. bir yayın organı haline geldiğini söylüyor ve kurumu Sıkıntı olan bir diğer kanal da TRT TÜRK. Bu kanal eleştiriyor, eleştirirken de hep elektrik faturalarından Türk kültürünü dünyaya sunarak bir kültür pro- halkın ödediği TRT payına vurgu yapıyorlar. Şimdi mosyonu yapmalı, öyle bir yayın yapmalı ki TRT’nin bu iki konuda ciddi bir kompleks var. Bu sadece Tür- “best of”u olmalı. TRT’nin dünyaya açılan köprüsü kiye’de uygulanan bir yöntem değil ki, yani sadece olmalı. Türkiye TRT için elektrik faturalarından ve bandrol TRT’nin en başarılı kanallarından biri TRT SPOR. ücretlerinden pay almıyor ki? Bu küresel bir sistem Ama nedense kanal hak ettiği yerde değil? Neden bi- ve tüm dünyada uygulanan bir yöntem. Kamu med- liyor musunuz? Çünkü TRT markasının sahip olduğu yasına kaynak yaratılırken medya işletmecileri tara- algı ve statik yapıdan etkileniyor. Burada kurumun fından ortaya çıkartılan bir yöntem. Bunun tantana unutmaması gereken bir şey daha var, o da.: Tanıtım. yapılması çok anlamsız. Bir diğer anlam veremedi- TRT’nin bütün bu değişikliklerle beraber çok iyi dü- ğim şey ise TRT’nin çalışanlarını hem iç yapımcılarını şünülmüş profesyonel bir marka çalışması yapmalı. hem de dış yapımcılarını seçerken kesinlikle partizan Logosundan tutunda sloganlarına ve aklınıza gelen bir tutumda bulunmaması. Gezi olaylarından sonra tüm görsellerine kadar her şeyi değiştirerek özel onlarca müzisyen, tiyatrocu, radyocu, televizyoncu medyaya meydan okuyacak bir pazarlama stratejisi TRT radyo ve televizyonlarında programlar yaptı. Bu geliştirmeli. Öyle bir pazarlama iletişimi geliştirmeli programlara kimse bir şey demedi, muhalefetin atıp ki KJ’lerini (ekrandaki yazılar, altyazı) bile buna tutarken buna da dikkat etmesi gerekir. başında TRT Belgesel adlı televizyon kanalının yeni- olmak isteyenlere de bir kıyak geçilecek. Reformas- paralel oluşturmalı. den yapılandırılması yer alıyor. TRT Belgesel çok atıl yon çok önemlidir önemli olan bunu kalp kırmadan, Teknolojik anlamda TRT 4K yayınlara başladı, şu YAŞLI VE HANTAL BIR KAMU MEDYASI kalmıştı, bu kanalın BBC standardında belgeseller hak yemeden yapmaktır ki TRT yönetimi bunu çok ana kadar fazla bir varlık göstermese de bu konuda TRT’yi içeriklerinden dolayı eleştirenlerin haklılık yapması gerekirken basit bir uydu kanalı gibi kalmış- iyi bir biçimde organize etmiş. da var. AB ülkeleri radyo yayıncılığında DAB (Digital payı yok mu? Evet var. Bu kurum yıllardır bir türlü tı. Şimdi çok ciddi bir yatırımla dünya standardında Yaşanan idari reformasyonda personel yöne- Audio Broadcasting) yani Karasal Dijital Radyo çağdaş bir medya işletmesine dönüşemedi. İçerikleri bir belgesel kanalı olmaya hazırlanıyor TRT Belgesel. tici maaşlarının da düşürülmesi gündemde, daha yayıncılığında çok yol aldılar. Norveç’te geçen yıl FM çok demode, çalışanların yaş ortalaması çok yüksek, Bu mutlaka yapılmalı. Türkiye’yi dünyaya birinin an- doğrusu verimlilik ve görev esasına göre maaş bantları kapandı radyoculuk DAB ile devam ediyor. işi bilenlerden çok tanıdıkları olanların program latması lazım, bunu da ancak TRT yapabilir. Osmanlı uygulamasına geçmek. Bu da çok önemli bir konu. TRT, bir ara DAB yayınlarına başladığını duyurdu yaptığı ve maalesef kötü programların yaptığı bir tarihinden tutunda, müziğimizden sporumuza kadar Özel medyada çalışanlar yaptıkları işlere göre para ama gerisi gelmedi. Burada da AR-GE’nin önemi akla kuruma dönüşüyor diyenlerin az da olsa hakkı var. anlatacak o kadar çok şeyimiz var ki… TRT Belgesel alırken neden kamu medyasında çalışanlar yapma- geliyor. TRT’nin Slikon vadisi gibi, Google gibi bir AR- Ama bunlar büyük sorun değil, asıl sorun kurumun bunları anlatmalı, hatta bunların İngilizce diline dıkları işlerinde parasını alıyor? Hak yenmemeli evet GE departmanı kurması çok ciddi yenilikçi çalışma- hantal yapısı. Bu hantal yapı da kurumun yaş orta- adaptasyonlarını da TRT World kanalı anlatmalı. ama hak edilmeyen sözde haklara da dikkat etmek larda bulunması lazım. lamasının çok yüksek olmasından kaynaklanıyor. TRT’nin ciddi bir sıkıntısı daha var. O da kurumun gerekiyor. Ve… Tabii ki içerik. En önemlisi ve en zoru. TRT TRT radyolarının dinleyici yaş ortalaması otuzun çok yaşlı personelinin olması ve çok sayıda kanalının Kulislerde konuşulan bir diğer önemli konu da “Diriliş” ve “Payitaht” adlı dizilerle bu konuda iyi işler üstünde, aynı şey televizyonları içinde geçerli. Çok olması. Bu kadar radyo kanalına ne gerek var? Bu ka- TRT’nin İstanbul’a taşınması. Evet, bu şart artık. Türki- yapabileceğini kanıtladı. Şimdi bunu tüm televizyon- sayıda kanal var. Dünyada ben hiçbir kamu med- dar çok sayıda tematik kanala ne gerek var? İyi işletil- ye’de medyanın kalbi İstanbul’da atıyor. Sen bir ligde larında, radyolarında ve dijital medyasında yapması yasının bu kadar çok sayıda kanala sahip olduğunu seler tamam diyeceğim ama oda yok. Aslında radyo şampiyonluğa oynayacaksan takımını da stadını da lazım. Bunu yaparken TRT’nin son yıllardaki bir görmedim. Belki BBC diyebiliriz ama ben BBC’nin de sayıları daha fazlaydı, 2016 yılında Kent Radyoları o sisteme uyarlamalısın. Bunun için TRT’nin yönetimi takıntısından da vazgeçmesi gerektiğini eklemek TRT kadar yaşlı olduğunu düşünmüyorum. Size bir adında üç radyo vardı. İstanbul Kent Radyo – Ankara ve ana merkezinin İstanbul’a taşınması şart. istiyorum. TRT bir kamu medyası, özel bir işletme gibi anımı anlatayım, yakın geçmişte İngiltere’nin kamu Kent Radyo – İzmir Kent Radyo adında üç radyo. Bu çalışmalı ama asla kamu kurumu olduğunu ve bu ko- medyası BBC ve Çin’in kamu medyası CRI’ın üst dü- radyolar iki sene boyunca muazzam para batırdı ve TRT’NIN ATIL MECRALARI nudaki tarafsızlığını unutmamalı, bunun için müzik zey temsilcileri ile gerçekleştirdiğim bir görüşmede hiçbir ses getirmedi. Hani parayı sokağa atsan belki TRT çok büyüdü. Her büyüyen işletme gibi de han- şirketleri doğrudan ya da dolaylı bağlantısı olan kişi- iki kurumun üst düzey yöneticileri de yaşlı ve hantal daha hayırlı olurdu desem abartı olmaz, 2018 yılının tallaştı. Buna bir de kadro savaşları ve memurların lere, şarkıcılara ve benzeri kişilere program yaptırma olmaktan yakınıyordu. Özellikle BBC üst düzey başında bu üç kanal kapatıldı ve zararın neresinden dokunulmazlığı eklenince iş içinden çıkılmaz bir hal huyundan vazgeçmesi lazım.