UNIWERSYTET ŚLĄSKI W KATOWICACH WYDZIAŁ NAUK SPOŁECZNYCH EWA MAZUR NR ALBUMU: 294077 WYPRAWY W HIMALAJE ORGANIZOWANE PRZEZ KLUB WYSOKOGÓRSKI GLIWICE W LATACH 1979 –1989 PRACA LICENCJACKA PROMOTOR DR BARBARA KALINOWSKA - WÓJCIK KATOWICE 2016 Słowa kluczowe: Himalaje, alpinizm, góry, wspinaczka, Gliwice Oświadczenie autora pracy Ja, ni żej podpisana: imi ę (imiona) i nazwisko: Ewa Mazur autor pracy dyplomowej pt. Wyprawy w Himalaje organizowane przez Klub Wysokogórski Gliwice w latach 1979 –1989. Numer albumu: 294077 Studentka Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach kierunku studiów: Historia Specjalno ści: nauczycielskiej Oświadczam, że ww. praca dyplomowa: • została przygotowana przeze mnie samodzielnie 1, • nie narusza praw autorskich w rozumieniu ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jednolity Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631, z późn. zm.) oraz dóbr osobistych chronionych prawem cywilnym, • nie zawiera danych i informacji, które uzyskałam w sposób niedozwolony, • nie by ła podstaw ą nadania dyplomu uczelni wy ższej lub tytu łu zawodowego ani mnie, ani innej osobie. Oświadczam równie ż, że tre ść pracy dyplomowej zamieszczonej przeze mnie w Archiwum Prac Dyplomowych jest identyczna z tre ści ą zawart ą w wydrukowanej wersji pracy. Jestem świadomy/-a odpowiedzialno ści karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. …………………………………… …………………………………. Data Podpis autora pracy 1 uwzględniając merytoryczny wkład promotora (w ramach prowadzonego seminarium dyplomowego) Spis tre ści Wst ęp...................................................................................................................................3 Rozdział I Ludzie i góry do 1979 roku........….................................................................10 1.1 Człowiek i góry....................................................................................................11 1.2 Kluby wysokogórskie ..........................................................................................12 1.2.1 The Alpine Club..........................................................................................13 1.2.2 Alpenverein.................................................................................................14 1.3 Kluby wysokogórskie w Polsce............................................................................14 1.4 Klub Wysokogórski Gliwice.................................................................................18 1.5 Zdzisław Dzi ędzielewicz-Kirkin...........................................................................20 1.6 Polacy w „Krainie Śniegu”...................................................................................19 1.7 Droga w Himalaje.................................................................................................26 Rozdział II Organizacja wypraw........................................................................................33 2.1 Wyzwania stoj ące przed organizatorami...............................................................34 2.2 Pomysł...................................................................................................................36 2.3 Dobór składu wyprawy.........................................................................................37 2.4 Żywno ść ................................................................................................................38 2.5 Leki.......................................................................................................................41 2.6 Sprz ęt....................................................................................................................42 2.7 Fundusze...............................................................................................................46 2.8 Inne.................................................................................................................. ….49 Rozdział III Wyprawy........................................................................................................51 3.1 Lhotse 1979...........................................................................................................52 3.1.1 Historia zdobywania...................................................................................52 3.1.2 Wyprawa.....................................................................................................53 3.2 Makalu 1982.........................................................................................................55 3.2.1 Historia zdobywania...................................................................................55 3.2.2 Wyprawa.....................................................................................................56 3.3 Thalay-Sagar 1983................................................................................................59 3.3.1 Historia zdobywania...................................................................................59 3.3.2 Wyprawa.....................................................................................................60 3.4 Dhaulagiri 1985....................................................................................................60 3.4.1 Historia zdobywania...................................................................................60 3.4.2 Wyprawa.....................................................................................................62 3.5 Bhagirathi II 1985.................................................................................................64 3.6 Kedar Dome 1986.................................................................................................65 3.7 Makalu - Annapurna 1987....................................................................................66 3.8 Mount Everest 1989..............................................................................................67 Zako ńczenie.......................................................................................................................69 Aneks.................................................................................................................................72 Wykaz skrótów..................................................................................................................80 Wykaz źródeł i literatury....................................................................................................81 3:1482183716 Wst ęp 8 czerwca 1923 roku około godziny 12:50 ostatni raz widziano dwóch Anglików z Cambridge, którzy chwil ę później znikn ęli w chmurach i nie wrócili. Dopiero 76 lat później, pewien Amerykanin, Conrad Anker odnalazł jednego z nich - mniej wi ęcej 600 metrów od szczytu najwy ższej góry świata. Człowiek le żą cy na brzuchu, z twarz ą wtopion ą w lód i rozłożonymi na boki rękami, miał na sobie skórzane buty oraz tweedow ą kurtk ę z wyszytym nazwiskiem. Nie było wi ęc wątpliwo ści, że odnaleziono zagubionego w chmurach George’a Mallorego. Przez wiele lat, śmiałkowie zmierzaj ący na Dach Świata, mijali 100 metrów nad obozem IV, siedz ącą kobiet ę. Była to żona jednego z niemieckich alpinistów, którzy w 1979 roku walczyli o ten szczyt. Wyko ńczona Hannelore Schmatz, wracaj ąc do obozu usiadła i ju ż nie wstała. Jej długie włosy powiewały na wietrze do czasu, aż silniejszy podmuch str ącił ją w przepa ść . W drodze na Mount Everest zgin ęły całe setki ludzi. Słuchaj ąc opowie ści tych, którzy wrócili mo żna wywnioskowa ć, że ta góra jest jednym z najbardziej zadziwiaj ących, tajemniczych i bezdusznych cmentarzy świata. Suchy i mro źny klimat Himalajów doskonale mumifikuje ludzkie ciało, przez co szcz ątki himalaistów staj ą si ę w zasadzie niezniszczalne. Everest nie jest jedynym przypadkiem, całe najwy ższe góry świata są jednym, wielkim cmentarzyskiem. Ciała znajduj ą si ę w szczelinach, le żą na dnach przepa ści, siedz ą przy prowadz ących na szczyty drogach lub le żą zupełnie niedaleko obozów, czasami góra wypluwa obdarte ze skóry piszczele, na których wci ąż tkwi ą buty... Kiedy ludzie niezwi ązani w żaden sposób ze światem gór słysz ą przeróżne opowie ści z nim zwi ązane, zazwyczaj zadaj ą szereg bardzo podobnych pyta ń: „Po co?”, “Nie boisz si ę?”, „A jak spadniesz?”, „A jak si ę zabijesz?” itp. Są one bardzo trudne, odpowiedzi albo nie ma albo są niezwykle skomplikowane i zazwyczaj równie ż niezrozumiałe dla normalnego człowieka, który my śli, że raki to jedynie skorupiaki żyj ące w bardzo czystej wodzie. Wielu alpinistów nie potrafi na nie odpowiedzie ć, a kultowa odpowied ź Mallorego „Bo jest” nie zawsze wystarcza. Dlatego niniejsza praca nie porusza tematów dotycz ących sensu nara żania życia na niesko ńczon ą liczb ę sposobów, wielomiesi ęcznego wyt ęż ania sił i ci ągłych powrotów, 4 4:9122305467 pomimo śmierci towarzyszy. Są to aspekty tworz ące aur ę tajemniczo ści otaczaj ącą alpinistów oraz ich świat i niech tak pozostanie. W 1953 roku Edmund Hillary jako pierwszy człowiek w dziejach stan ął na Dachu Świata. Do dnia dzisiejszego jest nazywany „Człowiekiem Everestu”. Udowodnił, że jest to mo żliwe. Był pierwszy. Stał si ę legend ą. Dzi ęki niemu rozpocz ął si ę kolejny, cz ęsto gubi ący si ę w zawierusze wojen i konfliktów, rozdział historii. Hillary twierdził, że żadne życie nie ma prawa bytu powy żej 7 tysi ęcy zim ą. W 1974 roku, Polacy udowodnili, że si ę mylił. Próbowano zdoby ć wtedy czwart ą górę świata - Lhotse i pierwszy raz w historii człowiek znalazł si ę zim ą powy żej 8 tysi ęcy metrów. Sze ść lat później, w