NAKALA MTANDAO(ONLINE DOCUMENT) BUNGE LA TANZANIA __________ MAJADILIANO YA BUNGE _______________ MKUTANO WA KUMI NA TISA Kikao cha Ishirini na Nane – Tarehe 13 Mei, 2020 (Bunge Lilianza Saa Tatu Kamili Asubuhi) D U A Naibu Spika (Mhe. Dkt. Tulia Ackson) Alisoma Dua NAIBU SPIKA: Waheshimiwa, tukae. Katibu! NDG. NEEMA MSANGI - KATIBU MEZANI: HATI ZA KUWASILISHA MEZANI Hati zifuatazo ziliwasilishwa Mezani na:- NAIBU WAZIRI WA MAMBO YA NJE NA USHIRIKIANO WA AFRIKA MASHARIKI: Taarifa ya mwaka ya Kituo cha Mikutano cha Kimataifa cha Arusha kwa mwaka 2018/2019 (The Annual Report of Arusha International Conference Centre for the Year 2018/2019). Hotuba ya Bajeti ya Wizara ya Mambo ya Nje na Ushirikiano wa Afrika Mashariki kwa mwaka wa fedha 2020/ 2021. 1 NAKALA MTANDAO(ONLINE DOCUMENT) MHE. BONNAH L. KAMOLI - K.n.y. MWENYEKITI WA KAMATI YA KUDUMU YA BUNGE YA MAMBO YA NJE, ULINZI NA USALAMA: Maoni ya Kamati ya Kudumu ya Bunge ya Mambo ya Nje, Ulinzi na Usalama kuhusu utekelezaji wa majukumu ya Wizara ya Mambo ya Nje na Ushirikiano wa Afrika Mashariki kwa mwaka wa fedha 2019/2020 pamoja na maoni ya Kamati kuhusu Makadirio ya Mapato na Matumizi ya Wizara hiyo kwa mwaka wa fedha 2020/2021. NAIBU SPIKA: Ahsante sana, Msemaji Mkuu wa Kambi Rasmi ya Upinzani Bungeni wa Wizara ya Mambo ya Nje na Ushirikiano wa Afrika Mashariki, hayupo. MASWALI NA MAJIBU (Maswali yafuatayo yameulizwa na kujibiwa kwa njia ya mtandao) Na. 259 Ujezi wa Hospitali ya Mpimbwe –Jimbo la Kavuu MHE. DKT. PUDENCIANA W. KIKWEMBE aliuliza:- Je, Serikali ina mpango gani wa kujenga Hospitali ya Halmashauri ya Mpimbwe katika Jimbo la Kavuu ili kupunguza wagonjwa katika Hospitali ya Wilaya ya Mpanda? WAZIRI WA NCHI, OFISI YA RAIS TAWALA ZA MIKOA NA SERIKALI ZA MITAA alijibu:- Mheshimiwa Naibu Spika, kwa niaba ya Waziri wa Nchi, Ofisi ya Rais Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa, naomba kujibu swali la Mheshimiwa Dkt. Pudenciana Wilfred Kikwembe, Mbunge wa Kavuu kama ifuatavyo:- Mheshimiwa Naibu Spika, katika mwaka wa fedha 2018/2019, Serikali iliipatia Halmashauri ya Wilaya ya 2 NAKALA MTANDAO(ONLINE DOCUMENT) Mpimbwe shilingi bilioni 1.5 kwa ajili ya kuanza ujenzi wa Hospitali ya Halmashauri ambapo hadi Machi, 2020 ujenzi wa majengosaba ya awali umefikia asilimia 97. Aidha, katika mwaka wa fedha 2019/20, Hospitali hiyo imeidhinishiwa shilingi milioni 500 kwa ajili ya kumalizia ujenzi wa majengo saba. Vilevile, kwa mwaka wa fedha 2020/2021 Hospitali hiyo imeidhinishiwa shilingi milioni 500 kwa ajili ya ujenzi wa wodi tatu na shilingi milioni 500 kwa ajili ya ununuzi wa vifaa tiba. Na. 260 Usafiri wa Mabasi ya Mwendokasi MHE. AISHAROSE N. MATTEMBE aliuliza:- Uamuzi wa Serikali kutengeneza miundombinu ya usafiri wa mabasi ya mwendokasi ulilenga kuondoa kero kwa wananchi Jijini Dar es Salaam lakini usafiri huu umekuwa kero kubwa kwa watumiaji ikiwemo kujaza abiria bila kujari athari za watumiaji. Je, Serikali ina mpango gani wa kudhibiti ujazaji abiria pamoja na kuweka utaratibu mzuri kwa watumiaji wake? WAZIRI WA NCHI OFISI YA RAIS, TAWALA ZA MIKOA NA SERIKALI ZA MITAA alijibu:- Mheshimiwa Naibu Spika, kwa niaba ya Waziri wa Nchi, Ofisi ya Rais, Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa, naomba kujibu swali la Mheshimiwa Aysharose Ndogholi Mattembe, Mbunge wa Viti Maalum kama ifuatavyo:- Mheshimiwa Naibu Spika, ili kupunguza msongamano wa abiria, Wakala wa Mabasi yaendayo Haraka Jijini Dar es Salaam (DART) unaendelea na taratibu za ununuzi ili kumpata mzabuni atakayeongeza idadi ya mabasi kutoka 140 yaliyopo sasa hadi 305. Aidha, wakala unakamilisha utengenezaji wa mfumo wa kielektroniki wa ukusanyaji wa nauli na kuongozea 3 NAKALA MTANDAO(ONLINE DOCUMENT) utakaosaidia kupunguza msongamano kwenye vituo kwani abiria wataweza kupata taarifa za mabasi kwa wakati na hivyo kupanga safari zao kwa ufasaha. Na. 261 Hitaji la Shule za Kidato cha Tano na Sita Halmashauri ya Wilaya ya Bukoba MHE. JASSON S. RWEIKIZA aliuliza:- Halmashauri ya Wilaya ya Bukoba haina Shule hata moja ya kiwango cha Kidato cha Tano na Sita. Wananchi wamejitolea na kuweka miundombinu yote inayohitajika katika Shule za Sekondari za Lyamahoro na Rubale ili Shule hizo ziweze kutoa elimu ya Kidato cha Tano na Sita. Je, ni kwa nini Serikali haitoi kibali ili huduma hii ianze kutolewa katika shule hizi? WAZIRI WA NCHI OFISI YA RAIS, TAWALA ZA MIKOA NA SERIKALI ZA MITAA alijibu:- Mheshimiwa Naibu Spika, kwa niaba ya Waziri wa Nchi, Ofisi ya Rais, Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa, naomba kujibu swali la Mheshimiwa Jasson Samson Rweikiza, Mbunge wa Bukoba Vijijini kama ifuatavyo:- Mheshimiwa Naibu Spika, katika mwaka wa fedha wa 2020/21, Halmashauri ya Wilaya ya Bukoba imeidhinishiwa shilingi milioni 120 kwa ajili ya kukamilisha ujenzi wa miundombinu ya shule ya Sekondari Lyamahoro na Rubale ili ziweze kukidhi sifa za kusajiliwa kuwa za shule za Kidato cha Tano na Sita. Na. 262 Matukio ya Unyanyasaji na Ukatili wa Kijinsia Nchini MHE. ANNA J. GIDARYA aliuliza:- 4 NAKALA MTANDAO(ONLINE DOCUMENT) Matukio ya unyanyasaji na ukatili wa kijinsia nchini yameongezeka kwa kiasi kikubwa hasa ubakaji wa watoto pamoja na kulawitiwa jambo ambalo linaathiri watoto kisaikolojia:- (a) Je, ni lini sasa Serikali itachukua hatua kali dhidi ya watuhumiwa hawa wanaodhalilisha utu wa mtoto wa kitanzania? Mheshimiwa Naibu Spika, napenda kujibu swali la Mheshimiwa Anna Joram Gidaya, Mbunge wa Viti Maalum kama ifuatavyo:- Mheshimiwa Naibu Spika, Serikali imekuwa ikichukua hatua kali dhidi ya watuhumiwa wanaodhalilisha utu wa mtoto ikiwa ni pamoja na ubakaji, ulawiti na mimba kwa watoto kwa kusimamia utekelezaji wa Sheria mbalimbali ikiwemo Sheria ya makosa ya Jinai Sura ya 16 Kifungu cha 130 (1) 2 (e) ambayo adhabu yake imeainishwa katika Kifungu 131 iliyofanyiwa marekebisho mwaka 2002 ambacho kinatoa adhabu ya kifungo cha miaka 30 jela au Kifungo cha maisha kwa yeyote atakayebainika kuwa na mahusiano ya kingono na mwanafunzi. Aidha, Sheria ya Elimu ya Mwaka 1978 iliyofanyiwa marekebisho mwaka 2016 Kifungu 60 (a) kinatoa adhabu ya kifungo cha miaka 30 jela kwa mtu yeyote atakayempa mwanafunzi mimba. Mheshimiwa Naibu Spika, katika kipindi cha Julai hadi Desemba, 2019 jumla ya mashauri ya unyanyasaji ya watoto 11,270 yalipokelewa ambapo mashauri 1,431 yalipelekwa mahakamani na kati ya hayo, 974 yalitolewa hukumu. (b) Je, Serikali haioni umuhimu wa kuandaa maeneo maalum na Madaktari Maalum kwa ajili ya Watoto hawa badala ya kuwaachia jukumu Jeshi la Polisi pekee? Mheshimiwa Naibu Spika, Serikali imeanzisha vituo vya mkono kwa mkono (one stop centers) ambapo huduma za matibabu, polisi, sheria na ushauri nasaha hutolewa kwa pamoja. Hadi kufikia Machi 2020, jumla ya Vituo vya Mkono 5 NAKALA MTANDAO(ONLINE DOCUMENT) kwa Mkono 13 vimeanzishwa katika hospitali za Amana, Mwananyamala, Tumbi, Kitete, Sekou Toure, Mbeya FFU, Hai, Shinyanga Manispaa, Kahama Hospital, Mt Meru na Nindo- Iringa. Vituo hivyo vinasaidia katika utoaji huduma kwa waathirika wa Ukatili. Na. 263 Skimu ya Umwagiliaji ya Chela – Msalala MHE. EZEKIEL M. MAIGE aliuliza:- Serikali imekusudia kuboresha Kilimo kwa kuanzisha skimu mbalimbali za umwagiliaji na mwaka 2007 Serikali ilianzisha skimu ya umwagiliaji katika Bonde la Cheka Wilayani Msalala:- (a) Je, Skimu hiyo ya Chela hivi sasa ina mafanikio gani? (b) Je, Serikali ina mpango gani wa kupanua/ kuboresha skimu hiyo ili kunufaisha wakulima wengi zaidi? (c) Je, Serikali ina mpango gani wa kuongeza skimu zingine za umwagiliaji Msalala amabapo kuna mabonde mengi kama Bumva, Segese, Kabondo, Mwanyanguli, Igundu, Mwakuhenga na Izuga ambayo yanafaa kwa Kilimo hicho? WAZIRI WA KILIMO alijibu:- Mheshimiwa Naibu Spika, napenda kujibu swali la Mheshimiwa Ezekiel Magolyo Maige, Mbunge wa Jimbo la Msalala lenye sehemu (a), (b) na (c) kama ifatavyo:- Mheshimiwa Naibu Spika, Skimu ya Chela imekuwa na mafanikio mbalimbali kwa wakulima wa jimbo la Chela na mkoa wa Shinyanga kwa ujumla. Baadhi ya mafanikio hayo ni pamoja na kuongezeka kwa uzalishaji wa mpunga kutoka magunia 10 hadi magunia 22 kwa ekari, kuongezeka 6 NAKALA MTANDAO(ONLINE DOCUMENT) kwa kipato cha wakulima na kuwepo kwa uhakika wa chakula, kuwepo chanzo cha maji chenye uhakika katika kipindi chote cha kilimo kwa mwaka na kusajiliwa kwa kikundi cha wakulima wa mpunga chenye wanachama 150. Mheshimiwa Naibu Spika, Serikali inatekeleza mipango mbalimbali ili kuhakikisha uwepo wa chanzo kingine cha maji ili kupata maji ya kutosha kwa ajili ya kupanua/ kuboresha skimu hiyo ili kunufaisha wakulima wengi zaidi. Mipango hiyo ni pamoja na kuiingiza Skimu ya Chela katika Mpango Kabambe wa Taifa wa Umwagiliaji (Revised National Irrigation Master Plan 2018) na kushirikisha sekta binafsi na Taasisi za kifedha kutafuta vyanzo vingine vya fedha kwa kushirikishana na Halmashauri ya Wilaya na Umoja wa Wakulima ikiwa ni pamoja na kuona jinsi ya kupata mkopo kutoka Benki ya Maendeleo ya Kilimo Tanzania (TADB) kwa ajili ya kukamilisha au kuongeza eneo la umwagiliaji. Mheshimiwa Naibu Spika, mikakati ya Serikali ya kuendeleza kilimo cha umwagiliaji nchini ikiwemo kuongeza skimu zingine za umwagiliaji katika jimbo la Msalala ni pamoja na; kutambua na kuainisha mabonde ya Bulige, Buvya, Butondolo, Kashishi, Mega, Mwaningi, Mwashiboyi na Ntobo ambayo yanafaa kwa Kilimo cha umwagiliaji; kusimamia utekelezaji wa Sheria ya kukusanya tozo ya gharama za uendeshaji na ukarabati wa skimu kwa mujibu wa Sheria; kuanzisha mfuko wa umwagiliaji wa taifa ili kuongeza vyanzo vya mapato ya Serikali kwa ajili ya kuendeleza kilimo cha umwagiliaji katika skimu hizo; kuendelea kutenga fedha za kibajeti kwa kuzingatia upatikanaji