0 VLAAMS FORUM LUCHTVAART 1. INLEIDING......................................................................................................................................1 1.1. OPDRACHT.............................................................................................................................1 1.2. SAMENSTELLING .................................................................................................................1 1.3. WERKING ...............................................................................................................................2 1.4. ALGEMENE SITUERING VAN DE LUCHTVAART - EN LUCHTHAVENPROBLEMATIEK IN VLAANDEREN........................................................................................................................................3 1.4.1. De luchtvaart blijft zeer expansief....................................................................................3 1.4.2. De luchtvaart is een zeer gediversifieerde sector .............................................................4 1.4.3. Het luchthavennetwerk in en rond Vlaanderen ................................................................5 1.4.4. Economische impact van de Vlaamse luchthavens...........................................................6 2. AANBEVELINGEN VAN HET VLAAMS FORUM LUCHTVAART .........................................8 3. PROBLEEMSTELLING................................................................................................................18 3.1. UITGANGSPUNTEN...................................................................................................................18 3.2. DEFINIËRING, PROFILERING EN ECONOMISCH BELANG VAN DE LUCHTVAART .........................20 3.3. OVERZICHT VAN DE BELANGRIJKSTE KARAKTERISTIEKEN VAN ELKE BESCHOUWDE LUCHTHAVEN ......................................................................................................................................24 3.4. REGLEMENTERING...................................................................................................................29 3.4.1. Internationaal recht........................................................................................................29 3.4.2. Europese regelgeving .....................................................................................................30 3.4.3. Belgische federale regelgeving.......................................................................................31 3.4.4. Vlaamse regelgeving.......................................................................................................31 4. INFRASTRUCTUUR EN BEREIKBAARHEID: OPPORTUNITEITEN EN BEDREIGINGEN33 4.1. LUCHTVAARTINFRASTRUCTUUR- EN CAPACITEIT....................................................................33 4.1.1. Enkele theoretische aspecten..........................................................................................34 4.1.2. Stand van zaken voor de regionale luchthavens en Brussel-Nationaal ..........................36 4.2. ASPECTEN VAN BEREIKBAARHEID VOOR LUCHTHAVENS .........................................................40 4.2.1. Enkele theoretische aspecten..........................................................................................40 4.2.2. Stand van zaken voor de regionale luchthavens .............................................................42 4.2.3. Stand van zaken voor Brussel-Nationaal........................................................................45 5. DE LUCHTVAART ALS ECOLOGISCH BELASTENDE ACTIVITEIT ..................................49 5.1. GELUIDSHINDER......................................................................................................................49 5.1.1. Omschrijving ..................................................................................................................49 5.1.2. Regelgeving ....................................................................................................................50 5.1.3. Europees beleid ..............................................................................................................52 5.2. LUCHTVERONTREINIGING........................................................................................................53 5.2.1. Problematiek...................................................................................................................53 5.2.2. Luchtvaartemissies in Vlaanderen..................................................................................56 5.2.3. Europees beleid ..............................................................................................................57 5.3. GEURHINDER...........................................................................................................................58 5.3.1. Beschrijving....................................................................................................................58 5.3.2. Regelgeving ....................................................................................................................59 5.3.3. Europees en internationaal beleid..................................................................................59 5.4. BESLUIT...................................................................................................................................59 6. DE BEDRIJFSMATIGE EXPLOITATIE VAN EEN LUCHTHAVEN .......................................61 6.1. DE ECONOMISCHE REALITEIT VAN EEN LUCHTHAVEN: ENKELE THEORETISCHE ASPECTEN......61 6.1.1. De kostenstructuur van een luchthaven ..........................................................................61 6.1.2. De inkomstenzijde van een luchthaven ...........................................................................62 6.2. DE ECONOMISCHE REALITEIT VAN DE VLAAMSE REGIONALE LUCHTHAVENS..........................64 6.2.1. Een analyse van enkele betekenisvolle kengetallen ........................................................64 6.2.2. De inkomstenzijde van de Vlaamse regionale luchthavens.............................................68 6.2.3. De kostenzijde van de Vlaamse regionale luchthavens ..................................................75 6.2.4. Confrontatie tussen de kosten- en inkomstenzijde van de Vlaamse regionale luchthavens.....................................................................................................................81 1 6.2.5. Conclusies.......................................................................................................................85 7. CONCURRENTIEPOSITIE VAN DE VLAAMSE REGIONALE LUCHTHAVENS ................87 7.1. INLEIDING................................................................................................................................87 7.2. HET VERHAAL VAN ROTTERDAM AIRPORT..............................................................................88 7.2.1. Inleiding: Schets van de luchthaven ...............................................................................88 7.2.2. Historie en groeiproces ..................................................................................................89 7.2.3. Bedrijfsmatige analyse....................................................................................................95 7.2.4. ‘Catchment area’............................................................................................................97 7.2.5. SWOT-analyse ................................................................................................................97 7.2.6. Beleidsstructuur..............................................................................................................98 7.2.7. De toekomst van Rotterdam Airport ...............................................................................99 7.3. FACTSHEETS VAN EEN AANTAL EUROPESE REGIONALE LUCHTHAVENS.................................100 7.3.1. Bepaling van de kritische succesfactoren .....................................................................107 7.3.2. Kritische succesfactoren & de Vlaamse regionale luchthavens ...................................112 7.4. CONCLUSIE............................................................................................................................115 8. DE BETEKENIS VAN DE KLEINE LUCHTVAART IN VLAANDEREN..............................116 8.1. GENERAL AVIATION EN AERIAL WORK.................................................................................117 8.1.1. Definities.......................................................................................................................117 8.1.2. Totaal aantal ingeschreven toestellen met een Belgische registratie ...........................117 8.1.3. Vergelijkende cijfers .....................................................................................................117 8.1.4. Jobs en loonmassa's......................................................................................................118 8.1.5. Aantal geldige vliegvergunningen in België.................................................................119 8.1.6. Luchtvaartterreinen (luchthavens en vliegvelden)........................................................119 8.1.7. Gedetailleerde opsplitsing van de GA/AW opdrachten ................................................120 8.2. OPLEIDING VAN PILOTEN.......................................................................................................121 8.2.1. Opleidingsorganisaties.................................................................................................122