Rada Miejska w Szydłowcu Burmistrz Szydłowca Strategia Rozwoju Gminy Szydłowiec na lata 2015–2025 powiat szydłowiecki województwo mazowieckie Rada Miejska w Szydłowcu Załącznik do uchwały w sprawie uchwalenia Strategii Rozwoju Gminy Szydłowiec na lata 2015–2025 Szydłowiec, wrzesień 2015 WŁADZE GMINY Rada Miejska w Szydłowcu: Marek Koniarczyk – Przewodniczący Rady Miejskiej Marek Plewa – Wiceprzewodniczący Rady Miejskiej Józef Jarosiński – Wiceprzewodniczący Rady Miejskiej Paweł Bloch Krzysztof Gula Dorota Jakubczyk Leszek Jakubowski Maciej Kapturski Anna Majstrak Dorota Pęksyk Adam Pietras Tadeusz Rut Arkadiusz Sokołowski Paweł Surdy Agnieszka Ślizak Burmistrz Szydłowca: Artur Ludew Zastępca Burmistrza Szydłowca: Edward Borek Sekretarz Gminy Szydłowiec: Dorota Kubiś Skarbnik Gminy Szydłowiec: Iwona Czarnota Urząd Miejski w Szydłowcu pl. Rynek Wielki 1 26-500 Szydłowiec tel. (48) 617 86 30 fax (48) 617 05 10 e-mail: [email protected] http://www.szydlowiec.pl/ SPIS TREŚCI Wstęp .......................................................................................................................... 9 Część I Podstawowe informacje o gminie Szydłowiec ........................... 13 1. Położenie geograficzne i powierzchnia .......................................................................13 2. Rys historyczny ........................................................................................................15 Herb gminy Szydłowiec ............................................................................ 15 3. Cechy środowiska naturalnego ..................................................................................16 Formy ochrony przyrody w gminie Szydłowiec ........................................... 16 4. Ludność i demografia ...............................................................................................17 5. Infrastruktura techniczna ..........................................................................................19 Sieć komunikacyjna ................................................................................. 19 Sieć wodociągowa i kanalizacyjna ............................................................. 21 Sieć energetyczna i telekomunikacyjna ..................................................... 22 Sieć ciepłownicza .................................................................................... 23 Sieć gazowa ........................................................................................... 26 Gospodarka odpadami ............................................................................. 26 6. Zasoby mieszkaniowe ..............................................................................................27 7. Sytuacja ekonomiczna .............................................................................................28 Gospodarka lokalna ................................................................................. 28 Piaskowiec szydłowiecki ........................................................................... 30 Specjalna Strefa Ekonomiczna – Podstrefa Szydłowiec ................................ 31 Rolnictwo i leśnictwo ............................................................................... 33 Rynek pracy ........................................................................................... 35 8. Turystyka ................................................................................................................37 Krajoznawcze walory przyrodnicze ............................................................ 37 Krajoznawcze walory pozaprzyrodnicze ..................................................... 39 Walory wypoczynkowe ............................................................................ 45 Walory specjalistyczne ............................................................................. 45 Baza turystyczna .................................................................................... 46 Promocja gminy ..................................................................................... 49 9. Infrastruktura społeczna .......................................................................................... 52 Oświata ................................................................................................. 52 Pomoc społeczna .................................................................................... 57 Opieka zdrowotna................................................................................... 58 Bezpieczeństwo publiczne ....................................................................... 59 10. Kultura i sport ...................................................................................................... 60 Instytucje kultury ................................................................................... 60 Sport i rekreacja ..................................................................................... 62 11. Organizacje pozarządowe ....................................................................................... 63 12. Fundusze zewnętrzne w gminie Szydłowiec ............................................................. 64 Część II Uwarunkowania i główne problemy rozwoju gminy ................ 67 1. Uwarunkowania wewnętrzne – silne i słabe strony gminy ........................................... 69 2. Uwarunkowania zewnętrzne – szanse i zagrożenia tkwiące w otoczeniu gminy ............ 73 3. Identyfikacja głównych problemów gminy ................................................................. 77 Część III Misja rozwoju gminy i jej cele ................................................ 79 1. Misja rozwoju (generalny cel kierunkowy) ................................................................. 79 2. Cele strategiczne ..................................................................................................... 80 3. Cele operacyjne....................................................................................................... 82 4. Szacunkowa perspektywa finansowania celów rozwojowych gminy ............................. 89 Część IV Monitoring, kontrola i ocena efektów realizacji Strategii ........ 95 1. Monitoring i kontrola realizacji .................................................................................. 95 2. Ocena efektów realizacji .......................................................................................... 97 3. Zestaw wskaźników do monitorowania, kontroli i oceny efektów realizacji ................... 98 Bibliografia................................................................................................................ 101 Spis tabel .................................................................................................................. 103 Spis wykresów .......................................................................................................... 105 Spis rysunków ........................................................................................................... 105 6 STRATEGIA ROZWOJU GMINY SZYDŁOWIEC NA LATA 2015–2025 Wstęp Strategia rozwoju jest podstawowym instrumentem długookresowej i kompleksowej polityki rozwoju gminy zmierzającej do możliwie najbardziej efektywnego zaspokajania zbiorowych potrzeb jej mieszkańców w kontekście przemian zewnętrznych i wewnętrznych. Dokument ten zawiera długookresowy program działania, określający misję rozwoju (generalny cel kierunkowy) oraz strategiczne i operacyjne cele rozwoju. Odpowiada na podstawowe pytanie: jakiego rodzaju działania należy podjąć, aby zagwarantować wielofunkcyjny, zrównoważony i stabilny rozwój? Strategia jest dokumentem planistycznym o charakterze koncepcyjnym. Pozwala na uporządkowanie i odpowiednie rozłożenie w czasie planowanych działań realizacyjnych, a także uniknięcie realizacji projektów ad hoc, niepowiązanych ze sobą logicznie i niewpisujących się w ciąg przyczynowo-skutkowy. Strategia rozwoju wskazuje także, że planowane do realizacji cele operacyjne są konsekwencją strategicznego myślenia o rozwoju gminy. Jest to bardzo istotna przesłanka i uzasadnienie przy ubieganiu się o zewnętrzne środki finansowe, w tym środki pomocowe Unii Europejskiej. Planowanie, a następnie systematyczna realizacja ustaleń strategii rozwoju winny być oparte o następujące generalne zasady: . wielosektorowości, . stabilności, . rozwoju zrównoważonego, . spójności, . racjonalnego gospodarowania, . partycypacji społecznej, . periodycznej weryfikacji realizacji celów, . otwartości i aktualizacji treści. Biorąc powyższe pod uwagę, władze gminy Szydłowiec przystąpiły do opracowania dokumentu pt. Strategia Rozwoju Gminy Szydłowiec na lata 2015–2025 (zwanego dalej w skrócie Strategią). Głównym motywem jego sporządzenia była potrzeba stworzenia merytorycznych podstaw do prowadzenia długookresowej, pragmatycznej i kompleksowej polityki rozwoju gminy zmierzającej do: . stałej poprawy poziomu życia i kształtowania proekologicznych postaw mieszkańców, 9 STRATEGIA ROZWOJU GMINY SZYDŁOWIEC NA LATA 2015–2025 . aktywizacji mieszkańców do działań prospołecznych oraz ich integracji i aktywizacji wokół działań prorozwojowych, a także do działań dotyczących ochrony walorów i zasobów dziedzictwa kulturowego, . ochrony cennych walorów i zasobów środowiska przyrodniczego, . tworzenia jak najlepszych warunków dla dalszego rozwoju gospodarczego (ekologicznie bezpiecznego), w tym funkcji mieszkaniowych i turystyczno- wypoczynkowych, . efektywnego wykorzystywania własnych i zewnętrznych środków finansowych, . nawiązywania i rozwoju współpracy władz