Inleiding Honderdduizend Rond 1 juni wordt in stadsdeel Noord de mijlpaal van 100.000 inwoners bereikt. Noord heeft daarmee een inwonertal vergelijkbaar met die van steden als Venlo en Deventer. In 2019 groeide de bevolking in geen van de stadsdelen van Amsterdam zo hard als in Noord. Naar verwachting zal het inwonertal van Noord de komende tijd bovendien Noorderlingen hard doorgroeien; nergens in Amsterdam wordt momenteel zoveel gebouwd als in De bevolking van Amsterdam-Noord toen en nu Noord. Noord is een stadsdeel in beweging. De komst van de 100.000e inwoner is een mooi moment om stil te staan bij de ontwikkeling van het stadsdeel. Hoe heeft het inwonertal van Noord zich de afgelopen eeuw ontwikkeld en hoe zal het zich naar verwachting verder ontwikkelen de komende decennia? Wie zijn de inwoners van Noord en is dit aan het veranderen? Welke rol speelt de veranderende woningvoorraad voor de groeiende bevolking? En is de economie in Noord meeveranderd? Deze factsheet is bedoeld om deze vragen te beantwoorden. Veranderende bevolking Grootste groei bevolking in jaren 20 en 60, vanaf 2010 nieuwe spurt De groei van de bevolking van Noord heeft vooral een spurt gemaakt in de jaren 20 en 60 (afb. 1). Waar Noord in 1921 nog ongeveer 22.500 inwoners had waren dit er tien jaar later bijna twee keer zoveel. Tussen 1960 en 1970 kwamen er bijna 30.000 inwoners bij. Dit heeft te maken met de ontwikkeling van de wijken Nieuwendam- Noord (nu Waterlandpleinbuurt), Buikslotermeer-Noord (nu Buikslotermeer), Banne Buiksloot en de buurt Molenwijk als onderdeel van het Algemeen Uitbreidingsplan (AUP). Ook tussen 2010 en 2020 is het inwonertal met bijna 13.000 nieuwe inwoners aanzienlijk gestegen. In deze tijd zijn er zowel nieuwe buurten ontstaan zoals Overhoeks en Elzenhagen Zuid, als dat er gebouwd is in bestaande buurten/wijken zoals bijvoorbeeld Kadoelen, Tuindorp Oostzaan en Banne Zuidoost. Noord kent sinds 2013 meer inwoners dan ooit. Het vorige recordaantal inwoners was begin 2005 met 88.119 inwoners (afb. 2). Volgens de meest recente prognoses van de bevolking en woningvoorraad van Onderzoek, Informatie en Statistiek zal het inwonertal van stadsdeel Noord de komende 30 jaar verder toenemen tot ongeveer 157.900. Naar verwachting zal de groei de komende 10 jaar het sterkst zijn en daarna steeds iets afnemen. De groei is niet gelijk verdeeld over de verschillende gebieden van de stad. De meeste groei wordt vanzelfsprekend daar verwacht waar veel nieuwe woningen worden gebouwd. In Noord neemt het inwonertal met 59 procent het sterkst toe Afbeelding 2. van alle stadsdelen. De gebieden Oud-Noord (met name aan de IJ-oevers) en Aantal inwoners in Noord, 1 januari 2000-2020 IJburg zijn koplopers, goed voor respectievelijk 39.000 en 34.000 extra inwoners 100.000 tot 2050. 99.238 97.200 In de jaren 90 en tussen 2005 en 2009 daalde het aantal inwoners van Noord iets 96.275 95.000 (afb. 1 en 2). De krimp in het aantal inwoners van Noord tussen 2005 in 2009 (afb. 94.766 2) was een gevolg van sloop in het kader van stedelijke vernieuwing in Banne 92.917 Buiksloot en Waterlandpleinbuurt. 90.000 91.324 89.906 88.434 88.119 87.794 87.712 87.623 87.561 87.342 86.930 86.910 Afbeelding 1. 86.912 86.681 86.675 86.649 Aantal inwoners in Noord 1 januari 1921-2020 en prognose aantal inwoners 1 januari 85.000 86.327 2030-2050 160.000 157.882 80.000 151.040 140.000 132.316 120.000 75.000 2017 2011 2013 2015 2007 2012 2001 2010 2018 2014 2003 2016 2019 2005 2002 2020 2000 2008 2004 2009 100.000 2006 100.000 99.238 86.649 86.327 Bron: afdeling Basisinformatie / OIS 83.964 80.000 83.748 79.670 60.000 Noord groeit door verhuisoverschot met rest Amsterdam en geboorteoverschot 54.643 53.723 53.560 Afbeelding 3 laat zien wat tussen 1996 en 2018 de jaarlijkse toe-/afname van het 40.000 44.643 aantal inwoners van Noord is en waaruit dit is opgebouwd. Zo is te zien dat de 22.549 nieuwe inwoners vooral uit Amsterdam komen; tussen 1996 en 2018 waren er per 20.000 jaar gemiddeld ruim 1.000 meer inwoners die verhuisden vanuit elders in 0 Amsterdam naar Noord dan andersom. Daarnaast was er in die periode elk jaar een geboorteoverschot variërend van +10 (1996) tot +474 (2017). Het saldo vestiging en vertrek naar Noord van buiten Amsterdam is tussen 1996 en 2018 bijna alle jaren negatief. Dit betekent dat er in deze periode over het Bron: afdeling Basisinformatie / OIS algemeen meer mensen zijn verhuisd vanuit Noord naar buiten Amsterdam dan andersom. Tussen 2010 en 2016 is dit negatieve saldo relatief laag, waarschijnlijk als gevolg van de crisis, maar in 2017 en 2018 stijgt het weer. Mogelijk hangt dit samen met de aanzienlijke stijging van de huizenprijzen in Noord en de rest van Amsterdam. In 2019 is de stijging in het aantal inwoners het grootst met ruim 2.000 nieuwe inwoners. Tussen 2015 en 2016 steeg het aantal inwoners ook hard met 1.500 (afb. 3). De eerder genoemde daling van het inwonertal van Noord tussen 2005 en 2009 is ook terug te zien in afbeelding 3. 2 Afbeelding 3. Afbeelding 4. Verandering bevolking Noord, 1996-2018 Vestiging en vertrek Noord (%), 2000, 2010 en 2018 2.000 100 21 22 32 32 80 40 40 1.000 28 60 38 31 28 0 22 40 33 -1.000 50 20 37 41 37 40 27 -2.000 0 2000 2010 2018 2000 2010 2018 2017 2011 1997 2013 2015 2007 2012 2001 2010 2018 2014 2003 2016 2019 1998 2005 1996 1999 2002 2000 2008 2004 2009 2006 Verhuizingen binnen Noord Verhuizingen binnen Noord Geboorteoverschot Vestiging in Noord vanuit rest Amsterdam Vertrek uit Noord naar rest Amsterdam Saldo verhuizingen Noord vanuit Amsterdam (inclusief verhuizingen binnen Noord) Vestiging in Noord van buiten Amsterdam Vertrek uit Noord naar buiten Amsterdam Saldo vestiging en vertrek Noord van buiten Amsterdam Bron: CBS / bewerking OIS Toe-/afname aantal inwoners Bron: afdeling Basisinformatie / OIS Toename 23-39 jarigen, Noord niet meer stadsdeel met hoogste percentage 65+ Van Noorderlingen die verhuizen verlaat groeiend aandeel de stad Na een lichte daling tussen 2005 en 2010 is er vanaf 2011 een opvallende stijging te De linker staafdiagram in afbeelding 4 laat zien welk aandeel van alle personen die zien in het aantal inwoners in de leeftijdscategorie 23-39 jaar (afb. 5). Binnen deze naar of in Noord zijn verhuisd (vestiging) in 2000, 2010 en 2018 daarvoor in Noord, groep is de stijging het grootst voor de inwoners jonger dan 35. Het percentage 23- elders in Amsterdam of buiten Amsterdam woonde. Tussen 2000 en 2018 is er met 39 jarigen in Noord is echter nog altijd lager dan gemiddeld in Amsterdam (afb. name een toename van het aandeel nieuwe inwoners dat voorheen buiten 6).Dit heeft te maken met een kleinere studentenpopulatie in Noord. Amsterdam woonde. Het aandeel vestigingen vanuit de rest van Amsterdam Ook het aantal 40-64 jarigen is toegenomen tussen 2005 en 2020. groeide de laatste paar jaar sterk: van 35% in 2016 tot 38% in 2018. Van alle Het aantal inwoners van Noord in de andere leeftijdscategorieën (jongeren t/m 22 vestigingen in Noord maakt het aandeel personen dat binnen Noord verhuist een en 65-plussers) is de laatste vijftien jaar overwegend stabiel gebleven. steeds kleiner deel uit. Tussen 2000 en 2018 halveerde dit aandeel bijna tot één op Er wonen in Noord vergeleken met Amsterdam als geheel relatief veel kinderen (0 de vijf. t/m 17 jaar, afb. 6). De rechter staafdiagram in afbeelding 4 toont welk deel van de personen die Het aandeel 65-plussers is in Noord de laatste twee decennia licht gedaald. Dit vanuit of in Noord zijn verhuisd (vertrek) zich opnieuw in Noord, elders in gaat tegen de stedelijke trend in; in alle stadsdelen behalve Noord en Nieuw-West Amsterdam of buiten Amsterdam heeft gevestigd. Van de Noorderlingen die in is het aandeel 65-plussers juist gestegen. Vanaf 2019 is Noord niet meer het 2017 en 2018 verhuisden verliet de helft de stad. Dat is een veel hoger aandeel dan stadsdeel met het grootste aandeel 65-plussers, in Zuid en Centrum is het aandeel in eerdere jaren. vanaf dat jaar groter. We zien dus dat nieuwe inwoners vaker van buiten de stad komen, terwijl verhuizende Noorderlingen juist vaker de stad verlaten. 3 Afbeelding 5. Toename éénpersoonshuishoudens Aantal inwoners per leeftijdsgroep Noord, 1 januari 2005-2020 In Noord wonen naar verhouding minder éénpersoonshuishoudens en meer 35.000 0-3 jaar 4-11 jaar 12-17 jaar 18-22 jaar huishoudens met kinderen dan in Amsterdam (afb. 7). Het aandeel éénpersoonshuishoudens groeide in Noord tussen 2000 en 2020 van 30.000 43% naar 46% en komt daarmee dichter bij het Amsterdamse percentage te liggen. 25.000 Het aandeel stellen zonder kinderen daalde tussen 2000 en 2020 en is nu gelijk aan het percentage voor Amsterdam. 20.000 Het aandeel éénoudergezinnen is in Noord met 11,4% (1 januari 2020) hoger dan gemiddeld in Amsterdam (8,6%). 15.000 Afbeelding 7. 10.000 Huishoudenssamenstelling1 Noord en Amsterdam, 1 januari 2000, 2010, 2020 5.000 2020 46% 21% 32% 0 2010 45% 21% 33% Noord 2000 43% 25% 32% 2017 2011 2013 2015 2007 2012 2018 2010 2014 2016 2019 2005 2020 2008 2006 2009 Bron: afdeling Basisinformatie / OIS Afbeelding 6. 2020 53% 21% 25% Leeftijdssamenstelling Noord en Amsterdam, 1 januari 2000, 2010, 2020 2010 54% 20% 25% 2020 21% 6% 26% 32% 15% Amsterdam 2000 54% 21% 24% 2010 22% 7% 22% 33% 16% alleenstaanden paren zonder kinderen huishoudens met kinderen Noord 2000 21% 6% 27% 30% 17% Bron: afdeling Basisinformatie / OIS Groei bewoners met migratieachtergrond De bevolkingssamenstelling van Noord naar migratieachtergrond veranderde de 2020 17% 6% 33% 31% 13% afgelopen 20 jaar sterk.