PROGRAM REWITALIZACJ I GMINY WĄSEWO NA LA TA 2016 - 2026 1 PROGRAM REWITALIZACJ I GMINY WĄSEWO NA LA TA 2016 - 2026 Niniejszy dokument sporządzono zgodnie z zasadą partnerstwa i partycypacji w ścisłym porozumieniu i przy współpracy z samorządem gminnym i przedstawicielami społeczności lokalnej. Zamawiający: Wykonawca: Gmina Wąsewo EU - Consult Sp. z o.o. Zastawska 13 ul. Wały Piastowskie 1 07 - 311 Wąsewo 80 - 855 Gdańsk Gdańsk, 2016 2 PROGRAM REWITALIZACJ I GMINY WĄSEWO NA LA TA 2016 - 2026 SPIS TREŚCI 1. Wprowadzenie – cel, założenia i zakres opracowania ................................ ...................... 5 2. Diagnoza społeczno - gospodarcza gminy ................................ ................................ ......... 9 Sfera społeczna ................................ ................................ ................................ ................... 9 Infrastruktura społeczna ................................ ................................ ................................ .... 12 Sfera gospodarcza ................................ ................................ ................................ ............. 28 Infrastruktura techniczna ................................ ................................ ................................ .. 36 Przestrzeń i środowisko ................................ ................................ ................................ .... 41 3. Diagnoza czynników i zjawisk kryzysowych oraz skali i charakteru potrzeb rewitalizacyjnych ................................ ................................ ................................ .................. 49 Problemy społeczne ................................ ................................ ................................ .......... 50 Problemy gospodarcze ................................ ................................ ................................ ...... 76 Problemy środowiskowe ................................ ................................ ................................ ... 79 Problemy przestrzenno - funkcjonalne ................................ ................................ ................ 79 4. Analiza SWOT ................................ ................................ ................................ .............. 86 5. Identyfikacja obszarów kryzysowych ................................ ................................ ............ 89 6. Charakterystyka obszaru zdegradowanego ................................ ................................ ..... 93 7. Wyznaczenie obszaru rewitalizacji ................................ ................................ ................ 94 8. Cele rewitalizacji i kierunki działań ................................ ................................ ............. 100 Rekomendowane kierunki interwencji ................................ ................................ ............ 101 Matryca logiczna projektów ................................ ................................ ............................ 102 Uzasadnienie celów rewitalizacyjnych i ich wpływ na niwelowanie koncentracji zjawisk negat ywnych ................................ ................................ ................................ .................. 102 9. Lista planowanych projektów i przedsięwzięć rewitalizacyjnych ................................ 103 Lista A: projekty główne ................................ ................................ ................................ 103 3 PROGRAM REWITALIZACJ I GMINY WĄSEWO NA LA TA 2016 - 2026 10. Lista B: projekty komplementarne ................................ ................................ ............... 106 Wpływ projektów na aspekty problemowe ................................ ................................ ...... 107 11. Wizja ................................ ................................ ................................ ........................... 109 12. Powiązanie z dokumentami strategicznymi na poziomie gminy ................................ ... 110 13. Mechanizmy zapewnienia komplementarności rewitalizacji ................................ ........ 112 Komplementarność przestrzenna ................................ ................................ ........................ 112 Komplementarność problemowa ................................ ................................ ......................... 113 Komplementarność proceduralno - instytucjonalna ................................ ............................... 116 Komplementarność międzyokresowa ................................ ................................ .................. 116 Komplementarność źródeł finansowania ................................ ................................ ............. 118 Partycypacja społeczna w procesie rewitalizacji ................................ ................................ 120 Formy partycypacji społecznej na etapie wdrażania i monitorowania ................................ .. 124 14. System monitoringu i oceny PR ................................ ................................ ................... 126 Monitoring ................................ ................................ ................................ ..................... 126 Ewaluacja ................................ ................................ ................................ ....................... 130 Aktualizacja Progr amu Rewitalizacji ................................ ................................ .............. 132 15. Spis tabel i rysunków ................................ ................................ ................................ ... 134 4 PROGRAM REWITALIZACJ I GMINY WĄSEWO NA LA TA 2016 - 2026 1. WPROWADZENIE – CEL , ZAŁOŻENIA I ZAKRES OPRACOWANIA Celem opracowania Programu Rewitalizacji jest, zgodnie z ustawą z dn. 09.10.2015 r., proces wyprowadzenia ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych. Program Rewitalizacji ma charakter kompleksowy i dotyczy zarówno sfery przestrzennej, środowiskowej, technicznej, społecznej, jak i gospodarczej. Z kolei działania rewitalizacyjne powinny mieć charakter zintegrowany i wielopłaszczy znowy, a w tworzenie opracowania powinna być włączona społeczność lokalna np. mieszkańców lub lokalnych przedsiębiorców. Program Rewitalizacji Gminy Wąsewo na lata 2016 - 2026 został opracowany zgodnie z wytycznymi w zakresie rewitalizacji w programach opera cyjnych na lata 2014 - 2020 z dnia 3 lipca 2015 r. Proces rewitalizacji, zgodnie z wytycznymi, rozumiany jest jako: „kompleksowy proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych poprzez działania całościowe (powiązane wzajemnie przedsięwzię cia obejmujące kwestie społeczne oraz gospodarcze, przestrzenno - funkcjonalne, techniczne, czy środowiskowe), integrujące interwencje na rzecz społeczności lokalnej, przestrzeni i lokalnej gospodarki, skoncentrowane terytorialnie i prowadzone w sposób zapla nowany oraz zintegrowany poprzez programy rewitalizacji. Rewitalizacja zakłada optymalne wykorzystanie specyficznych uwarunkowań danego obszaru oraz wzmacnianie jego lokalnych potencjałów (w tym także kulturowych) i jest procesem wieloletnim, prowadzonym p rzez interesariuszy (m.in. przedsiębiorców, organizacje pozarządowe, właścicieli nieruchomości, organy władzy publicznej, etc.) tego procesu, w tym przede wszystkim we współpracy z lokalną społecznością. Działania służące wspieraniu procesów rewitalizacji prowadzone są w sposób spójny: wewnętrznie (poszczególne działania pomiędzy sobą) oraz zewnętrznie (z lokalnymi politykami sektorowymi, np. transportową, energetyczną, celami i kierunkami wynikającymi z dokumentów strategicznych i planistycznych) 1 ”. Podcza s opracowywania Programu Rewitalizacji Gminy Wąsewo na lata 2016 - 2026 zastosowano następujący proces planowania strategicznego: 1 Wytyczne w zakresie rewitalizacji w pro gramach operacyjnych na lata 2014 – 2020 , Minister Infrastruktury i Rozwoju, Warszawa 2015 . 5 PROGRAM REWITALIZACJ I GMINY WĄSEWO NA LA TA 2016 - 2026 wykonanie analiz dotyczących diagnozy stanu zdegradowanego; wyznaczenie obszaru rewitalizacji; przeprowadzenie konsultacji społe cznych; opracowanie projektu Programu Rewitalizacji; przeprowadzenie konsultacji z właściwymi organami; opracowanie ostatecznej wersji Programu Rewitalizacji, uwzględniającego uwagi z opinii i konsultacji. Opracowanie to pozwoliło na wyznaczenie obszarów zdegradowanych oraz rewitalizacji na terenie gminy, które zostały wyodrębnione na podstawie analizy zgodnej z wytycznymi w zakresie rewitalizacji oraz założeniami Narodowego Planu Rewitalizacji. Dla prowadzenia rewitalizacji wymagane są: uwzględnienie rewi talizacji jako istotnego elementu całościowej wizji rozwoju gminy; pełna diagnoza służąca wyznaczeniu obszaru rewitalizacji oraz analiza dotykających go problemów, obejmująca kwestie społeczne, gospodarcze, przestrzenno - funkcjonalne lub środowiskowe; ustalenie hierarchii potrzeb w zakresie działań rewitalizacyjnych; właściwy dobór narzędzi i interwencji do potrzeb i uwarunkowań danego obszaru; zsynchronizowanie działań w sferze społecznej, gospodarczej, przestrzenno - funkcjonalnej, technicznej, środowis kowej; koordynacja prowadzonych działań oraz monitorowanie i ewaluacja skuteczności rewitalizacji. Obszar zdegradowany stanowi obszar, na którym zidentyfikowany został stan kryzysowy (tj. stan spowodowany koncentracją negatywnych zjawisk społecznych). Może być on podzielony na podobszary, w tym podobszary, które nie posiadają wspólnych granic (warunek – występowanie sytuacji kryzysowej na każdym podobszarze). Obszar rewitalizacji jest to całość lub część obszaru zdegradowanego, na którym