FORTE Het einde van een ijstijd? ‘Marktwerking is een economisch instrument, geen dogma’ Rapport aanbestedingsambassadeur Riek Bakker maakt tongen los 19 1 KORT MAAR KRACHTIG PIANOo-CONGRES 2011 bedienen, voor jou aan het werk gaan. Je moet dus weten wat de markt te bieden heeft en hoe zich dat verhoudt tot de doelen van je organisatie. De vraag is: welke ‘LAAT DE MARKT VOOR JE WERKEN’ kennis heb je daarvoor nodig en hoe kom je daaraan?” Donderdag 26 mei is het weer zover. PIANOo organiseert op die dag in de Rijtui- Kennis organiseren genloods in Amersfoort het zesde jaarcongres. Een congres waarop ‘de markt’ Bij kennis delen en kennis nemen, hoort naast de inbreng van ervaringsdeskundi- in de schijnwerpers staat, en dat tegelijk het vertrouwde beeld zal bieden van gen die van wetenschappers en gespecialiseerde onderzoekers. PIaNoo heeft in vele honderden enthousiaste en ontspannen overheidsinkopers die hun kennis zijn relatienetwerk vele aan zich weten te binden. Eén van hen is Frank Rozeme- met elkaar uitwisselen en bespreken. Een congres waarop ook beleidstrategen ijer, bijzonder hoogleraar Purchasing and Supply Management aan de Universiteit en managers kunnen leren hoe je met strategische inkoop je organisatiedoel- Maastricht. Volgens hem is het thema ‘markt’ een schot in de roos. “Dit onderwerp stellingen beter kan halen. Een congres waar bovendien ruimte is voor eigen is zeker hot onder inkopers, en niet alleen bij de overheid. op zich staat het er he- inbreng. lemaal niet slecht voor met die marktkennis. Inkopers vormen een hechte com- munity en krijgen via PIaNoo, LinkedIn of NEVI snel en gemakkelijk toegang tot Natuurlijk biedt het congres weer zijn aantrekkelijke mix van presentaties, discus- marktkennis. Maar het idee leeft dat er veel meer mogelijk is.” siebijeenkomsten, vragenuurtjes en fora. over alle onderwerpen waar ervaren en minder ervaren inkopers in zijn geïnteresseerd en waarover ze graag in gesprek Rozemeijer interviewde onlangs zestien betrokkenen over dit onderwerp. Die ken- komen met managers en bestuurders. PIaNoo werkt het programma nu uit met nis wil hij graag op het congres delen. “Dat heeft te maken met kennis van de keten personen en partijen uit haar netwerk. In de tweede helft van maart kunt u het pro- (de markten achter de markt) en total cost of ownership. Dan gaat het niet meer gramma op de website van PIaNoo raadplegen. Er is ook ruimte voor onderwerpen over welke leveranciers actief zijn op de markt en hun kwaliteiten. Maar over de die u graag wilt bespreken. Suggesties daarvoor zijn welkom via [email protected]! ambities die je met je inkoop wilt nastreven. Kun je ook voorspellen waar de markt naar toe gaat, bijvoorbeeld?” Waar sta jij? De markt staat centraal op dit congres. Het thema ‘markt’ komt naar voren tijdens Pittige discussies een tiental sessies, gewijd aan uiteenlopende markten. Nieuw is de voorbereiding Vast staat dat er dit jaar veel te halen zal zijn voor leergierige inkopers en beleids- van de marktsessies, die komende maanden via regionale bijeenkomsten zijn be- managers, bijvoorbeeld als het gaat over marktconsultatie en contractmanage- slag krijgt. Deze regionale sessies liggen in het verlengde van de succesvolle mark- ment in relatie tot aanbesteden. Met deze keer zelfs acht masterclasses, ruimte tontmoetingen die PIaNoo sinds eind 2009 met grote regelmaat organiseerde. voor een actueel onderwerp en pittige discussies. In de tweede helft van maart onlangs, op 21 februari, vond de dertiende plaats, gewijd aan verhuizingen. zal het defi nitieve congresprogramma via de website van PIaNoo worden gepu- bliceerd. Dan gaat ook de inschrijving open. “Vijf jaar geleden lag de nadruk op het eerste congres nog sterk op de regels“, zegt Wouter Stolwijk, al bijna net zo lang directeur van PIaNoo. “We zijn ons steeds meer bewust van het belang van goede marktkennis voor inkopers. aan de ene kant omdat je marktpartijen de ruimte moet geven, als je goede en vernieuwen- de producten2 wilt hebben. aan de andere kant omdat marktpartijen jou moeten inhoud 2 Kort maar krachtig PIaNoo-congres: ‘laat de markt voor je werken’ Agenda 4 marktkennis Laat de markt haar waarde leveren Het einde van een ijstijd? 19 april Regionale bijeenkomst Rotterdam 8 Bij de rechter oracle versus de Staat der Nederlanden 21 april Regionale bijeenkomst Eindhoven coverartikel 10 28 april ‘Marktwerking is een economisch instrument, geen dogma’ Regionale bijeenkomst Zwolle 14 Rapport aanbestedingsambassadeur Riek Bakker maakt tongen los 10 mei Regionale bijeenkomst amsterdam 16 Innovatief aanbesteden in GWW blijvertje 26 mei 18 ‘Doorgaan met duurzaamheid’ PIaNoo-congres 2011 20 Mijn bestek 27 september PIaNoo-lunch Den Haag Cals College Nieuwegein gooit inkoopsysteem schoolboeken om 24 Paspoort iconen januari 2011 Marktkennis: Colofon Het belang van marktkennis, hoofdthema PIaNoo 2011 Forte is een uitgave van PIaNoo, Expertisecentrum aanbesteden, Nieuws: Postbus 20101, 2500 EC Den Haag, telefoon 070 3490 777 Nieuwsberichten over inkopen en aanbesteden Bij de rechter: Tekstbijdragen: Sanne van der Most, Klaas Salverda, Peter de Zoete Bijzondere uitspraken rechter en het vervolg Eindredactie: PIaNoo Mijn bestek: Fotografi e: Mirjam van der Hoek Bijzondere bestekken met tips voor inkopers Vormgeving: Bart van der Valk, Visuele Communicatie Paspoort: Druk: Vijfkeerblauw Persoonlijk portret van een inkoper 3 PIANOo brengt marktpartijen dichter bij elkaar Het einde van een ijstijd? PIANOo heeft 2011 uitgeroepen tot het jaar van de marktkennis. Expertmeetings, marktontmoetingen en regionale bij een komsten moeten een dialoog tussen marktpartijen tot stand brengen. Met als klap op de vuurpijl op 26 mei a.s. het PIANOo-congres ‘Laat de Markt voor je werken’. 4 ruud de haan Guy Hermans aarom is het thema ‘markt’ eigenlijk zo belangrijk voor PIaNoo? concrete vervolgstappen. ‘De schoonmaakbranche organiseert nu ge- WVolgens Kees Tazelaar van PIaNoo heeft dat alles te maken met zamenlijke ontmoetingen om de negatieve prijs-kwaliteit spiraal te de erfenis van de parlementaire enquête Bouwnijverheid. ‘We waren doorbreken’, vertelt Tazelaar. ‘Het leerlingenvervoer werkt aan het ont- met z’n allen in een ijstijd terechtgekomen. Een koele sfeer waarin wikkelen van een document dat opdrachtgevers houvast moet bieden partijen niet meer met elkaar durven te praten uit angst voor een pro- bij het opstellen van een bestek. Voor de branche dienstreizen komt er ces of het verliezen van opdrachten. Inkopers hebben vaak geen goed een standaardbestek en de architectenbranche heeft het plan voor een zicht op wat er feitelijk speelt en wat er te koop is. Ze grijpen terug op selectieleidraad opgevat.’ standaardbestekken of kopiëren van collega’s. De kans is groot dat ze niet krijgen wat ze willen, meer betalen dan nodig en nieuwe, betere of Marktconsultatie duurzamere oplossingen over het hoofd zien. ook zien we een markt Tijdens de marktontmoetingen werd ook het belang van een goede die strategisch inschrijft, niet waarmaakt wat zij belooft, waar meer- marktconsultatie benadrukt. Tazelaar: ‘Door een gedegen consultatie werk aan de orde van de dag is en waar de gang naar de rechter snel krijgt de markt opdrachten waar ze iets mee kunnen. Dat leidt tot bete- gemaakt wordt. Kortom, tijd om het roer om te gooien.’ re inschrijvingen, hogere kwaliteit en een realistischer prijs. Bovendien levert het minder vragen op in de aanbestedingsprocedure waardoor de kans op confl icten en rechtszaken kleiner wordt.’ Kortom, door aan de voorkant van een aanbesteding beter met elkaar te praten, wordt de kans dat het contract goed wordt uitgediend veel groter. Maar hoe ‘Achteraf zeg je: was gewoon bij elkaar op bezoek gegaan en had doe je dat? Wat mag wel en wat mag niet en waar moet je op letten? het één op één gevraagd. Maar blijkbaar gebeurt dat niet’ ‘omdat de behoefte in alle branches leeft, brengt PIaNoo binnenkort een overkoepelend document uit dat precies beschrijft hoe zo’n markt- consultatie werkt’, vervolgt Tazelaar. ‘Het streven is dit document op het congres in mei te presenteren.’ Een concept dat werkt Expertmeetings Door ontmoetingen te organiseren waarin marktpartijen los van con- Maar PIaNoo gaat verder. om een totaalbeeld van de markt te bieden, crete aanbestedingen met elkaar in gesprek kunnen, heeft PIaNoo worden komend jaar branchespecifi eke expertmeetings en regionale heel bewust het voortouw genomen. ‘We zijn in 2010 begonnen met bijeenkomsten georganiseerd. Tazelaar: ‘Hoe ziet een bepaalde markt een serie branche specifi eke marktontmoetingen’, vertelt Tazelaar. eruit? Welke spelers zijn er, hoe groot zijn ze en hoe zit het met hun ‘Een concept dat werkt. Inkopers en marktpartijen gingen open en omzet? En wat zijn duurzame en innovatieve producten? aan de hand eerlijk met elkaar in gesprek over dilemma’s en obstakels in de bran- van een concreet format dat tijdens de eerste expertmeeting wordt che. achteraf zeg je: was gewoon bij elkaar op bezoek gegaan en had ontwikkeld, komen verschillende branches voor het voetlicht.’ Een vijf- het één op één gevraagd. Blijkbaar gebeurt dat niet in de praktijk en tal regionale bijeenkomsten die PIaNoo samen met de NEVI organi- daarom doen wij het.’ Hoewel alle deelnemers het nut van een dialoog seert, moet tot slot de discussie op gang brengen. ‘onder het motto allemaal onderstrepen, heeft een aantal ontmoetingen geleid tot zeer ‘samenwerken door innovatie’ willen we vast een voorzet geven voor § 5 6 Carmen Hallensleben Aad Romijn het congres in mei’, licht Tazelaar toe. En zo is de cirkel weer rond. Komt kwaliteit van chauffeurs. Bij ons moet elke chauffeur het certificaat van het einde van de ijstijd hiermee al in zicht? Tazelaar vindt van wel. ‘De de leergang leerlingenvervoer hebben behaald. Daarnaast hebben we partners komen weer dichter bij elkaar, het inkoopvak is verder gepro- een document ontwikkeld met servicenormen waar precies in staat wat fessionaliseerd en de crisis heeft laten zien dat we wel samen moéten ouders kunnen verwachten. Wat dat betreft zijn wij misschien wel een optrekken om te overleven. Samen moeten we afrekenen met die prijs- voorbeeldgemeente.’ vechters en de voordeelzoekers.