j:okladka 13-5-2019 p:1 c:1 black–text j:makieta 13-5-2019 p:1 c:1 black–text j:makieta 13-5-2019 p:2 c:1 black–text ZAŁOŻONE W R. 1884 PRZEZ ADAMA ANTONIEGO KRYŃSKIEGO j:makieta 13-5-2019 p:3 c:1 black–text ROCZNIK WYDZIAŁU POLONISTYKI UNIWERSYTETU WARSZAWSKIEGO redakcja naukowa − zespół: Ewa Ihnatowicz (przewodnicząca), Joanna Goszczyńska, Ewa Hoffmann-Piotrowska, Urszula Kowalczuk, Damian W. Makuch, Alina Molisak, Barbara Milewska-Waźbińska, Paweł Stępień, Grażyna Szwat-Gyłybow WARSZAWA 2019 j:makieta 13-5-2019 p:4 c:1 black–text j:makieta 13-5-2019 p:5 c:1 black–text PRACE FILOLOGICZNE. LITERATUROZNAWSTWO Warszawa 2019 PFLIT, no. 9(12), pt. 2 SPIS TREŚCI Od Redakcji ............................................................................. 9 POŻYTKI FILOLOGICZNE ALICJA BIELAK, Impresa: Calando poggiando, Krótkość żywota i Na toż Daniela Naborowskiego jako parafrazy tetrastychów Pierre’a Matthieu i Claude’a Guicharda .................................................................. 13 KATARZYNA GLINIANOWICZ, Ruska miłość w czasach autonomii galicyj- skiej, czyli o romansach w bibliotekach greckokatolickiego duchowieństwa ... 29 BIBLIOTEKI BIBLIOTEKI ALTERNATYWNE PAWEŁ BERNACKI, Literackie żywe biblioteki a ich rzeczywiste odpowiedniki. Analiza wybranych przykładów ...................................................... 43 GRAŻYNA BOBILEWICZ, Alternatywne biblioteki w przestrzeni publicznej współczesnych miast świata (od natury do kultury) ............................. 55 KOLEKCJE MAGDALENA BOGUSŁAWSKA, Nieposłuszna biblioteka. „Biblioteka XX vek” jako instytucja kultury w Serbii okresu transformacji systemowej ........... 71 AGNIESZKA BORYSOWSKA, Z kolekcji domowych do zbiorów publicznych − księgozbiory pisarzy w Muzeum Literackim Książnicy Pomorskiej w Szcze- cinie ........................................................................................ 83 AGATA STAROWNIK,ProfileChrystusawAlbumie Orbis Norwida. Wstępne rozpoznanie .............................................................................. 97 KAROL SAMSEL, Norwid w Czytelni Polskiej w Paryżu ........................ 115 j:makieta 13-5-2019 p:6 c:1 black–text 6 Spis treści BIBLIOTEKI BABEL PAWEŁ KULIGOWSKI, Biblioteka Betel ............................................ 127 MARTA TOMCZOK, Biblioteka Babel Zagłady. O Historii miłości Nicole Krauss ..................................................................................... 143 MIROSŁAWA BUCHHOLTZ,TheLibraryofHenryJames:BetweentheCata- log and the Deep Blue Sea ........................................................... 155 PRZYBLIŻENIA. SENSY LEKTURY JAN TOMKOWSKI, Pan Tadeusz, czyli Księga niezamierzona ................. 169 ALEKSANDRA HUDYMACˇ, Książka − medium transgresji. Druhe´meˇsto Michala Ajvaza .......................................................................... 187 ANNA GĘSICKA, „Intertekstualna biblioteka” Franciszka Villona ........... 201 GRZEGORZ LESZCZYŃSKI, Wojnę domowąśpiewam więcigłoszę − wojnę na księgi, indeksy i katalogi. O rząd młodych dusz .............................. 217 JOANNA ROSZAK, Czarne sezony. Czarne latawce. O dziecięcych bibliote- kach w gettach ........................................................................... 231 INDEKS OSÓB ........................................................................ 245 INFORMACJE O AUTORACH .................................................... 255 INFORMACJE DLA AUTORÓW ................................................. 257 j:makieta 13-5-2019 p:7 c:1 black–text PRACE FILOLOGICZNE. LITERATUROZNAWSTWO Warszawa 2019 PFLIT, no. 9(12), pt. 2 CONTENTS Introduction ............................................................................. 9 PHILOLOGY IN USE ALICJA BIELAK, Impresa: Calando poggiando, The Brevity of Life and On this by Daniel Naborowski as Paraphrases of Quatrains by Pierre Matthieu and Claude Guichard ........................................................................ 13 KATARZYNA GLINIANOWICZ, Ruthenian Love in the Time of Galician Autonomy: Romances in the Libraries of the Greek Catholic Clergy ...... 29 LIBRARIES ALTERNATIVE LIBRARIES PAWEŁ BERNACKI, Human Libraries in Literature and Reality. Analysis of Selected Examples .................................................................. 43 GRAŻYNA BOBILEWICZ, Alternative Libraries in the Public Space of Modern World Cities (From Nature to Culture) ........................................... 55 COLLECTIONS MAGDALENA BOGUSŁAWSKA, Disobedient Library. „Biblioteka XX vek” as a Cultural Institution in Serbia During the Period of System Transformation 71 AGNIESZKA BORYSOWSKA, From Private to Public Collections − Writers’ Assortments of Books in the Pomeranian Library Literary Museum in Szczecin ................................................................................... 83 AGATA STAROWNIK, Christ’s Profiles in Norwid’s Album Orbis. Prelim- inary Research .......................................................................... 97 KAROL SAMSEL, Norwid in the Polish Reading Room in Paris ............. 115 j:makieta 13-5-2019 p:8 c:1 black–text 8 Contents LIBRARIES OF BABEL PAWEŁ KULIGOWSKI, The Library of Bethel .................................... 127 MARTA TOMCZOK, Library of Babel of the Holocaust. On History of Love by Nicole Krauss ........................................................................ 143 MIROSŁAWA BUCHHOLTZ,TheLibraryofHenryJames:BetweentheCata- log and the Deep Blue Sea ........................................................... 155 APPROXIMATIONS. SENSES OF READING JAN TOMKOWSKI, Pan Tadeusz or the Unintended Book .................... 169 ALEKSANDRA HUDYMACˇ,TheBook− aMediumofTransgression.Michal Ajvaz’s Other City ....................................................................... 187 ANNA GĘSICKA, The ‘Intertextual Library’ of Franc¸ois Villon .............. 201 GRZEGORZ LESZCZYŃSKI, I am Singing and Proclaiming a Civil War − the War on Books, Indexes and Catalogues. To Rule Young Souls .............. 217 JOANNA ROSZAK, Black Seasons. Black Kites. About the Children’s Reading in Ghettos ................................................................................ 231 INDEX .................................................................................... 245 INFORMATION ABOUT AUTHORS ............................................ 255 AUTHOR GUIDELINES ............................................................. 257 j:makieta 13-5-2019 p:9 c:1 black–text PRACE FILOLOGICZNE. LITERATUROZNAWSTWO Warszawa 2019 PFLIT, no. 9(12), pt. 2 OD REDAKCJI Temat drugiej części numeru 8(11):2018 rocznika „Prace Filologiczne. Lite- raturoznawstwo” − BIBLIOTEKI − okazał się tak atrakcyjny, że otrzymaliśmy kolejne prace z jego nowymi, interesującymi ujęciami. Dlatego zdecydowaliśmy się na kontynuację w części drugiej numeru 9(12):2019 (część pierwsza, w języku angielskim, ma temat Human Space and Ideology). „Otóż jednym z nieporozumień, jakie dominują nad pojęciem biblioteki, jest pogląd, że idzie się tam po książkę, którą się zna. Rzeczywiście, często się zdarza, że idzie się do biblioteki, bo chce się książkę o znanym tytule, ale główną funkcją biblioteki [...] jest odkrywanie książek, których istnienia się nie podejrzewało, a które, jak się okazuje, są dla nas niezwykle ważne” − słowa niedawno zmarłego humanisty i bibliofila, Umberto Eco, chcemy potrakto- wać jako motto i wyzwanie badawcze. Zgadzamy się bowiem, że W PRACY FILOLOGA BIBLIOTEKA OZNACZA PRZYGODĘ, a namysł nad nią to próba rozwikłania zagadnień, które zdecydowanie wykraczają poza problem konkretnej instytucji. Jedno z opowiadań Borgesa, zresztą wieloletniego biblio- tekarza, rozpoczyna się od stwierdzenia: „Wszechświat (który inni nazywają Biblioteką)...”. Ta wieloznaczna przestrzeń realna i mentalna wciąż prowokuje do rozmai- tych pytań. Biblioteka to niedostępny skarbiec czy otwarta przestrzeń publiczna? Muzeum zabezpieczające eksponaty, a może użyteczna placówka badawcza? Chaos słów czy katalog znaczeń? Peryferia czy centrum kultur dawnej, nowo- czesnej, ponowoczesnej? Strefa intymna, a może obszar budowania wspólnoty? Refleksja nad sposobami postrzegania biblioteki w obrębie rożnych kultur naro- dowych i w określonym czasie to dobry punkt wyjścia do różnorodnych analiz i interpretacji. Chcemy też pomyśleć o bibliotece jako motywie literackim. Jest to przecież miejsce akcji szczególne, rzadko przypadkowe, zwykle prowokujące do odczytań metatekstowych, mówiące coś o stosunku pisarza do tradycji. Literatura pełna jest bibliotek niezwykłych: przeklętych i labiryntowych, widmowych i wyobra- żonych, bibliotek przyszłości i bibliotek pełnych staroci, instytucji tajemniczych i niebezpiecznych, ale też miejsc, w których odnajduje się sens. Każda z nich może się stać podstawą do ciekawego studium przypadku. j:makieta 13-5-2019 p:10 c:1 black–text 10 Od Redakcji Interesuje nas także biblioteka jako fenomen kulturowy i metafora kultury. Czym innym były przecież biblioteki starożytne, jak biblioteka w Aleksandrii, czym innym zaś benedyktyńskie księgozbiory albo kolekcje cymeliów gromadzone przez nowożytnych humanistów. Dziś także obserwujemy zmiany w rozumieniu tego, czym jest biblioteka. Kultura kserokopiarki i skanera, upowszechniające się elektroniczne czytniki oraz lawinowo przyrastające zbiory internetowe stop- niowo przeobrażają świat literatury i literaturoznawców, a także samo pojęcie księgozbioru (biblioteki). Namysłu wymagają biblioteki pisarzy i badaczy literatury. Prywatne księgo- zbiory to kontekst, którego nie można pominąć, gdy analizuje się czyjąś