XIV MEĐUNARODNA KONFERENCIJA OMC 2020 Zlatibor, 14.-17. oktobar 2020. 14th INTERNATIONAL CONFERENCE OMC 2020 Zlatibor, 14-17 October 2020 ZBORNIK RADOVA PROCEEDINGS Jugoslovenski komitet za površinsku eksploataciju Yugoslav Opencast Mining Committee Savez inženjera rudarstva i geologije Srbije Society of Mining and Geology Engineers of Serbia XIV MEĐUNARODNA KONFERENCIJA OMC 2020 Zlatibor, 14.-17. oktobar 2020. 14th INTERNATIONAL CONFERENCE OMC 2020 Zlatibor, 14-17 October 2020 ZBORNIK RADOVA PROCEEDINGS XIV MEĐUNARODNA KONFERENCIJA OMC 2020 ZBORNIK RADOVA 14th INTERNATIONAL CONFERENCE OMC 2020 PROCEEDINGS Izdavač / Publisher Jugoslovenski komitet za površinsku eksploataciju Urednik / Editor Prof. Dr Vladimir Pavlović Tehnička priprema / Technical preparation Petar Maksimović Natalija Pavlović Grafičko rešenje korica / Graphic design Petar Maksimović Tiraž / Number of copies 150 primeraka Štampa / Printing FineGraf, Beograd © Sva prava zadržava izdavač ISBN-978-86-83497-27-0 XIV MEĐUNARODNA KONFERENCIJA OMC 2020 14th INTERNATIONAL CONFERENCE OMC 2020 ORGANIZATORI Savez inženjera rudarstva i geologije Srbije Jugoslovenski komitet za površinsku eksploataciju Univerzitet u Beogradu, Rudarsko-geološki fakultet MEĐUNARODNI NAUČNI ODBOR Prof. Dr Vladimir Pavlović, CPE Beograd Prof. Dr Božo Kolonja, Univerzitet u Beogradu Prof. Dr Dragan Ignjatović, Univerzitet u Beogradu Prof. Dr Nikola Lilić, Univerzitet u Beogradu Prof. Dr Carsten Drebenstedt, TU Bergakademie Freiberg Prof. Dr Michael Karmis, Virginia Tech University Prof. Dr Vladislav Kecojević, West Virginia University Prof. Dr Monika Hardygora, University of Technology, Wroclaw Prof. Dr Zoran Panov, University Skopje Prof. Dr Michael Galetakis, Technical University of Crete Prof. Dr Maria Lazar, University of Petrosani Prof. Dr Pavol Rybar, Technical University Košice Prof. Dr Ljuben Totev University of Mining and Geology, Sofia Doc. Dr Tomislav Šubaranović, Univerzitet u Beogradu Dr Lary Thomas, Dargo Associates Ltd Dr Francis Pavloudakis, Public Power Corporation of Greece S.A. Dr Christos Roumpos, Public Power Corporation of Greece S.A. Dr Cvjetko Stojanović, ERS, RiTE Ugljevik, BiH, Republika Srpska Zlatibor, 14-17. oktobar 2020. SADRŽAJ Gojković N., Čebašek V., Šubaranović T., Ristović I. STABILNOST KOSINA NASUTIH BRANA NA KORITU DUNAVCA ISPRED POVRŠINSKOG KOPA DRMNO EMBANKMENT SLOPE STABILITY ON THE DANUBE STREAMBED NEXT TO THE DRMNO OPENCAST MINE 1 Jovančić P., Ignjatović D., Đenadić S., Miletić F., Todorović G., Novaković D. IZBOR ROTORNOG BAGERA ZA PROCES REVITALIZACIJE: PRIMER ROTORNIH BAGERA SRs 1200 U RUDARSKOM BASENU KOLUBARA SELECTION OF BUCKET WHEEL EXCAVATOR FOR REVITALIZATION PROCESS: EXAMPLE OF BWE’s SRs 1200 IN KOLUBARA MINING BASIN 9 Lekić M., Pantelić U., Širadović E., Šubaranović T., Ristović I. PRIMENA METODE ANALITIČKOG HIJERARHIJSKOG PROCESA (AHP) PRI RANGIRANJU NAPUŠTENIH POVRŠINSKIH KOPOVA U CILJU REKULTIVACIJE APPLICATION OF THE ANALYTICAL HIERARCHY PROCESS (AHP) METHOD FOR RANKING ABANDONED MINES FOR RECULTIVATION PURPOSES 18 Lutovac S., Gluščević B., Gligorić M., Majstorović-Necković J. ANALIZA SEIZMIČKIH UTICAJA PRI PRIMENI CARDOX SISTEMA NA MERMERU ANALYSIS OF SEISMIC IMPACTS IN THE APPLICATION OF THE CARDOX SYSTEM ON MARBLE 25 Majstorović-Necković J., Dimitrijević B., Lutovac S. PRIMENA REZULTATA ULTRAZVUČNIH ISPITIVANJA ZA OCENU KVALITETA I KATEGORIZACIJU STENSKIH MASA USING THE RESULTS OF ULTRASOUND TESTS FOR QUALITY ASSESSMENT AND CATEGORIZATION OF ROCK MASSES 32 Maksimović M. INTEGRISANO UPRAVLJANJE ZAŠTITOM ŽIVOTNE SREDINE PRI EKSPLOATACIJI LEŽIŠTA MINERALNIH SIROVINA 37 INTEGRATED MANAGEMENT OF ENVIRONMENTAL MINING OF MINERAL DEPOSITS Mijatović P. POTENCIJAL MINERALNIH RESURSA I SIROVINA ZA BUDUĆI PRIVREDNI RAZVOJ REPUBLIKE SRBIJE POTENTIAL OF MINERAL RESOURCES AND RAW MATERIALS FOR FUTURE ECONOMIC 43 DEVELOPMENT OF THE REPUBLIC OF SERBIA Pavlović N., Šubaranović T. UTICAJ KLIMATSKIH PROMENA NA RIZIKE ODVODNJAVANJA POVRŠINSKIH KOPOVA 52 IMPACT OF CLIMATE CHANGE ON RISKS OF OPENCAST MINING DEWATERING Pavlović V. KONCEPT RAZVOJA SEKTORA RUDARSTVA U NAREDNOM SREDNJEROČNOM PERIODU DO 2025. GODINE CONCEPT OF MINING SECTOR DEVELOPMENT IN THE NEXT MEDIUM-TERM PERIOD UNTIL 57 2025 Savić D. RAZVOJ MODELA MEHANIZOVANOG OTKOPAVANJA ZBOG ISKORIŠĆENJA PREOSTALIH REZERVI UGLJA PRI PRELASKU SA POVRŠINSKE NA PODZEMNU EKSPLOATACIJU ISPOD NASELJENOG MESTA GACKO DEVELOPMENT OF A MODEL FOR MECHANIZED EXCAVATION OF REMAINING ORE RESERVES OF COAL FROM SURFACE TO UNDERGROUND MINING BELOW THE TOWN OF GACKO 67 Stevanović D., Banković M., Pešić Georgiadis M., Marković P., Ranković D. OGRANIČENJA PRIMENE OPTIMIZACIONIH ALGORITAMA U SLUČAJU POVRŠINSKIH KOPOVA UGLJA APPLICATION CONSTRAINES OF OPTIMIZATION ALGORITHMS IN THE CASE OF OPEN PIT COAL MINES 76 Šubaranović T., Pavlović N. TEHNIČKO REŠENJE REKULTIVACIJE POVRŠINSKOG KOPA KREČNJAKA SPASINE - BRĐANI KOD UGLJEVIKA TECHNICAL SOLUTION FOR RECULTIVATION OF LIMESTONE OPENCAST MINE SPASINA - BRDJANI NEAR UGLJEVIK 88 Todorović B., Milić N. TEHNIČKO REŠENJE PODZEMNE EKSPLOATACIJE ZEOLITISANIH TUFOVA U LEŽIŠTU KORMINJOŠ (ZLATOKOP) KOD VRANJA TECHNICAL SOLUTION OF ZEOLITHIC TUFFS UNDERGROUND MINING IN KORMINJOS 96 DEPOSIT (ZLATOKOP) NEAR VRANJE Vučković B. POTENCIJAL NEMETALIČNIH MINERALNIH SIROVINA RUDARSKOG BASENA KOLUBARA, SRBIJA POTENTIAL OF NON-METALLIC MINERAL RAW MATERIALS OF THE KOLUBARA MINING 102 BASIN, SERBIA XIV MEĐUNARODNA KONFERENCIJA 14th INTERNATIONAL CONFERENCE OMC 2020 OMC 2020 Zlatibor, 14-17. oktobar 2020. Zlatibor, 14-17 October 2020 STABILNOST KOSINA NASUTIH BRANA NA KORITU DUNAVCA ISPRED POVRŠINSKOG KOPA DRMNO EMBANKMENT SLOPE STABILITY ON THE DANUBE STREAMBED NEXT TO THE DRMNO OPENCAST MINE Gojković N.1, Čebašek V.2, Šubaranović T.3, Ristović I.4 Apstrakt Prema važećoj projektnoj dokumentaciji, proizvodnja lignita na površinskom kopu Drmno planirana je da se do 2021. godine poveća sa 9 na 12 miliona tona godišnje. Pri tom, površinski kop ubrzano napreduje ka koritu Dunavca koji se nalazi ispred samog fronta radova. Projektnom dokumentacijom je predviđena izrada tri nasute brane na koritu Dunavca, kako bi se prilikom presecanja istog korita rudarskim radovima, sprečio uliv vode u radnu konturu kopa. Ovim radom je dat pregled analize stabilnosti kosina tih projektovanih nasutih brana. Ključne reči: Dunavac, nasuta brana, Drmno, površinski kop Abstract According to the project documentation, the production of lignite at the Drmno opencast mine is going to increase from 9 to 12 million tonnes per year by 2021. At the same time, the mine is rapidly advancing towards the Danube streambed, which is located in front of the mine front. The project demands the construction of three embankments on the Danube streambed in order to prevent the inflow of water into the working contour of the mine during mining works in the original streambed. This paper provides an overview of the slope stability analysis of these designed embankments. Key words: Danube, embankment, Drmno, opencast mine 1. Uvod Površinski kop Drmno se nalazi severoistočno od sela Drmno i na oko 100 km istočno od Beograda. Front rudarskih radova je došao skoro do korita Dunavca (Slika 1.1). Sa ovakvim napredovanjem uskoro se predviđa da se rudarskim radovima preseče korito Dunavca na severoistočnoj strani kopa. 1 Gojković Nebojša, Univerzitet u Beogradu, Rudarsko-geološki fakultet, Beograd 2 Čebašek Vladimir, Univerzitet u Beogradu, Rudarsko-geološki fakultet, Beograd 3 Šubaranović Tomislav, Univerzitet u Beogradu, Rudarsko-geološki fakultet, Beograd 4 Ristović Ivica, Univerzitet u Beogradu, Rudarsko-geološki fakultet, Beograd 1 Slika 1.1. Pozicija površinskog kopa Drmno u odnosu na korito Dunavca Ovim presecanjem Dunavac će izgubiti dosadašnju ulogu u prihvatanju voda iz mreže kanala i njenom sprovođenju do Kanala 6 i crpne stanice Rečica. Zbog ovoga je na vreme izrađen novi Kanal 4 koji po zapadnoj strain spaja korito Dunavca sa Kanalom 4-1. Za preusmeravanje je izgrađena vodonepropusna pregrada na severozapadnoj strani korita Dunavca. U cilju sprečavanja uliva površinskih voda iz dela korita Dunavca kada se korito preseče rudarskim radovima, predviđene su tri nasute brane (Slika 1.2). Slika 1.2. Položaj projektovanih nasutih brana na koritu Dunavca Nasuta brana B-2 predviđeno je da se се izgradi na centralnom delu krorita Dunavca, na mestu gde se korito račva (Slika 1.2). Tako bi se jaden deo korita zatvorio i onemogućio uliv vode u radnu konturu kopa. Nasuta brana B-3 predviđeno je da se izgradi na udaljenosti od oko 560 m od nasute brane B-2 na koritu Dunavca i na oko 80 m od rudarskih radova (Slika 1.2). 2 Nasuta brana B-4 na samom severoistoku ispred rudarskih radova na koritu Dunavca na oko 200 m od rudarskih radova (Slika 1.2). 2. Izbor proračunskih parametara Izbor računskih parametara izvršen je primenom Mohr-Coulomb-ovog kriterijuma loma. Parametri čvrstoće zastupljenih litoloških članova ustanovljeni su na osnovu rezultata laboratorijskih ispitivanja fizičko-mehaničkih svojstava uzoraka. Izrada nasutih brana će biti na podlozi koju čini les, dok će telo brane biti izgrađeno od zbijenog iskopanog materijala podinskih sedimenata – glina male vodopropusnosti. Usvojene vrednosti pojedinih fizičko-mehaničkih parametara neophodnih za dalje aanalize stabilnosti kosina nasutih brana, prikazane su u Tabeli 2.1. Tabela 2.1. Vrednosti geomehaničkih parametara usvojenih za geomehaničke proračune Ugao unutrašnjeg Zapreminska težina Kohezija Geomehanička sredina trenja (kN/m3) c (kN/m2) (°) Nasip - podinski sedimenti 19.36 21.32 20.22 (glina)