DOCUMENTATlECENTRUM NEDERLANDSE POUTlEKE themanummer: P~RTIJEN de VVD-ministers Liberaal Reveil is een uitgave van de Prof.Mr. B.M. Telderssti chting Inhoudsopgave Redactie drs. J.A. Weggemans (voorzitter) E.R.M. Balemans dt: R. Braams Ten geleide 133 profmr. d r. P.B. Cliteur eb: K. Groenveld drs. J.A. de Hoog 'Ik wil herinnerd worden als de minister die echt drs. J.F Hoogervorst iets aan de files gedaan heeft.' mw J.H. Krijnen drs. H.H.J. Labohm Interview met Annemarie Jorritsma cü: C.A. van der List (e indredacteur) T.P. Monkhorst J.C. van Duin profdt: U. Rosenthal Gerry van der List 134 profir. 1.1. Sierenberg mt:drs. S.E. van Tuy/1 van Seroaskerken Een vrolijke kapitein op een schip met tegenwind. Redactieadres Twee jaar Hans Dijkstal Koninginnegracht 55a 251 4 AE 's-Gravenhage als minister Yan Binnenlandse Zaken telefoon: 070-363 1948; fax: 070-363 1951 G.H. Scholten 139 Wenken voor het schrij ven van artikelen voor Liberaal Reveil zijn op het 'Ik heb een grondige hekel aan mensen die de redacti e-adres verkrij gbaar problemen niet in hun perspectief kunnen zien.' Abonnementenadministratie Interview met Hans Dijkstal Mevrouw M.P. Moene Postbus 192 Gerry van der List 144 6700 AD Wageningen telefoon: 03 17-427655 Gi ro 240200 t.n. v. Jozias van Aartsen: een liberaal in coördinatieland 'Sti chting Liberaal Reveil ' te Wageningen A.J. Oskam 150 De abonnementsprijs (6 nrs.) bedraagt f 55,00 per jaar. Voor jongeren onder de 'Paars past bij het ritme van de tijd.' 27 jaar is de prij s f 30,-. Losse nummers f 9,50. Abonnementen worden automati sch verl engd, Interview met Jozias van Aartsen tenzij het abonnement voor I december bij de abonnementen-administrati e is opgezegd. J.L.M.M. Damen Gerry van der List 155 Technische verwerking E. Bottinga-Lindhout Oerrit Zalm: de knikkers en het spel Druk P. Ressenaar Roeland Druk B.V. 158 Advertenties 'Ik ben een politiek zondagskind. ' Advertenti etari even op aanvraag beschikbaar Interview met Oerrit Zalm Bestuur Gerry van der List nu: 1.1. Nouwen (voorziller) pro.f dr. i.A.A. van Doorn Ruulke van Overbeeke 162 drs. L.M.L.H.A. Hermans mw WP. Hubert-Hage mr. H. E. Koning Twee jaar minister van militaire zaken. drs. P.J. H.M. Luijten (secretaris) Een analyse van het beleid van Joris Voorhoeve drs. M. Rulle drs. 1. WA .M. Verlinden J.G. Siccama 166 Foto's op omslag Dominique v.d. Meer Mohr; 'Een straatvechter moet je nooit zijn.' Theo Meijer Interview met Joris Voorhoeve © De auteursrechten li ggen bij de uitgever Eric R.M. Balemans ISSN 01 67-0883 Gerry van der List 171 ~ Liberaal Reveil nummer 4 1996 Ten geleide 133 Veel VVD'ers hielden hun hart vast toen het paarse uit 1994, in een interview te melden dat wat hem kabinet twee jaar geleden aantrad. Natuurlijk, het betreft niet getornd hoeft te worden aan de hoogte en was vermakelijk dat de christen-democraten, die de duur van de uitkeringen. Deze uitlatingen deden liberalen in het tweede kabinet-Lubbers regelmatig Frank van Empel in NRC Handelsblad ('Herkenbare vernederd hadden, een tijdje buiten spel kwamen te VVD', 16 augustus 1996) opmerken dat De Grave staan, maar de samenwerking met de traditionele misschien wel gewoon een linkse politicus is van wie opponent, de sociaal-democraten, zou electoraal in elk geval geen herkenbaar VVD-beleid valt te ver­ 134 nogal eens wat problemen kunnen gaan opleveren. wachten. Met die herkenbaarheid gaat het volgens Zouden veel teleurgestelde VVD-kiezers niet overlo­ Van Empe1 trouwens toch niet goed. Hoe moet de pen naar het CDA dat in de oppositie slapende rijk VVD zich in 1998 profileren, zo vroeg hij zich af, als kon worden? de huidige bewindslieden praktisch inwisselbaar zijn Tot nu toe is het allemaal erg meegevallen. De voor n'importe qui van het CDA of de PvdA. 'Waar VVD staat er in de opiniepeilingen bijzonder goed is de strijdbare Gerrit Zalm gebleven, die als ambte­ 139 voor en maakt zelfs een kans bij de volgende verkie­ naar, directeur van het Centraal Planbureau en kroon­ zingen uit te groeien tot de grootste partij. lid bij de SER zulke uitgesproken opvattingen had? Verscheidene factoren hebben hiertoe bijgedragen, En wat is er typisch liberaal aan het beleid van de zoals de verstandige keus van Frits Bolkestein in het ministers Dijkstal (Binnenlandse Zaken) en parlement te blijven en zich daar zo nu en dan te dis­ Jorritsma (Verkeer en Waterstaat)? Wie het weet mag tantiëren van het kabinetsbeleid, de gunstige econo­ het zeggen.' 144 mische omstandigheden en de christen-democrati­ In dit themanummer van Liberaal Reveil doen de sche oppositie die - Heerma zij dank - niet zo uit de vijf VVD-ministers onder meer een poging aan te verf komt. Een rol speelt zeker ook de kwaliteit van geven wat er typisch liberaal is aan hun beleid. Zij 150 de bewindslieden die de VVD naar voren heeft blikken terug op de afgelopen twee jaar, op hun geschoven. Vriend en vijand hebben de indruk dat de grootste successen, hun ergste teleurstellingen, hun partij heeft willen investeren in paars, een indruk die ervaringen met paars. Behalve interviews bevat het recentelijk opnieuw is bevestigd door de benoeming nummer analyses van het beleid van de bewindslie­ van Frank de Grave tot opvolger van Robin den door een aantal deskundigen. Het hadden van­ Linschoten als staatssecretaris van Sociale Zaken en zelfsprekend vijf artikelen moeten worden, maar het 155 Werkgelegenheid. zijn er slechts vier, omdat de auteur die een visie had Deze De Grave wekte vlak na zijn aantreden moeten geven op de prestaties van Jorritsma, op het enige verbazing door het VVD-stokpaardje van het laatste moment om persoonlijke redenen afhaakte. l58 ministelsel in de sociale zekerheid ten grave te dra­ gen en, in strijd met het VVD-verkiezingsprogramma l62 .66 71 133 -r:tl!!J-- Liberaal Reveil nummer 4 1996 J.C. van Duin Gerry van der List 'Ik wil herinnerd worden als de minister die echt iets aan de files gedaan heeft.' Interview met Annemarie Jorritsma De Betuwelijn, Telecom, de uitbreiding van nooit gedacht dat het zo leuk zou zijn. Het is wel een Schiphol, de A 73, rekening rijden, verzelfstandiging uitermate drukke baan, drukker nog dan het kamer­ van de NS, een Tweede Maasvlakte, de Wijkertunnel, lidmaatschap. Hoewel je nu een batterij van ambte­ randstedelijke arrogantie, sigarettenvers laving, files, naren hebt die voor je werken, is het lichamelijk en files en nog eens files: de lijst onderwerpen waarmee geestelijk inspannender. Je moet steeds beslissingen mevrouw A. Jorritsma-Lebbink de afgelopen twee nemen, je staat voortdurend in het middelpunt van de jaar de media heeft gehaald, is erg omvangrijk. belangstelling, je kunt nooit rustig achterover leunen. Nadat ze twaalfjaar lang in de Tweede Kamer aan­ Dat alles wordt echter ruimschoots goed gemaakt dacht had getrokken als de verkeersdeskundige van doordat je invloed kunt uitoefenen, belangrijke de VVD, trad de molenaarsdochter uit Hengelo in besluiten kunt nemen, voorbereiden en uitvoeren.' 1994, naar eigen zeggen 'beretrots', aan als minister 'Interessant vind ik trouwens ook de minder van Verkeer en Waterstaat. Haar voorganger Maij­ bekende kanten van mijn departement, zoals het hele Weggen, met wie ze in de Kamer felle, opwindende Waterstaat-deel. Als ik met handelsdelegaties naar debatten voerde, verwijt haar een 'volkomen gebrek het buitenland ga, een onverwacht leuk onderdeel aan visie'; vice-premier Dijkstal daarentegen vindt van mijn werk, merk ik steeds dat wij in Nederland haar 'hartstikke goed' en prijst haar gezond verstand op dit terrein top of the world zijn. Naar het zich laat en natuurlijke leiderscapaciteiten. Welke resultaten aanzien, zal water in de internationale politiek een .. heeft minister Annemarie ]orritsma met behulp van steeds belangrijker rol gaan spelen. Het zou een deze talenten inmiddels weten te boeken? goede zaak zijn als wij de komende jaren andere lan­ den meer assistentie zouden kunnen verlenen bij het Een prachtige baan verhogen van de kwaliteit van het water en het bestrijden van wateroverlast.' . 'Het ministerschap is me zéér meegevallen, ik had 134 "({)!!]-- Liberaal Reveilnummer 4 1996 De noodzaak van compromissen moet worden geregeld. Helemaal tevreden over de afgesproken taakverdeling ben ik trouwens niet, 'Bij mijn aantreden beschouwde ik het vergroten van maar een bestuurder moet in dit land nu eenmaal het draagvlak voor besluiten als een van mijn belang­ altijd compromissen sluiten.' rijkste taken op het gebied van verkeer en vervoer, 'Als je op deze plek zit, vervaagt al gauw het idee een doelstelling waaraan de jaren daarvoor te weinig dat je een liberaal stempel op het beleid moet zetten. aandacht was besteed. Bij het nemen van ingrijpende Ik ben voortdurend bezig voorstellen zo te formule­ infrastructuurbeslissingen is het van uitermate groot ren dat de rest ze ook kan pruimen. Best vaak, en dat belang mensen die niet op voorhand tegen zijn, over vind ik dan ook wel weer leuk, heb ik compromissen de streep te trekken. Verder moet je proberen burgers moeten sluiten. Zo heb ik niet echt heel vrolijke her­ meer bewust te maken van het feit dat ze zelf onder­ inneringen aan beslissingen waarbij ik mijn eigen deel van het probleem zijn. Bij het bedrijfsleven partij tegenover me trof. Bij die vreselijke discussie begint dat de laatste tijd gelukkig aardig te lukken. rond de A 73 had ik het bijvoorbeeld op me genomen Ondernemingen beseffen meer dan vroeger hun het compromis dat het kabinet bereikt had, te verde­ eigen verantwoordelijkheid voor het file-probleem. digen tegen de wensen van de VVD in. Heel erg was Zo opent de RAl, nadat ik er twintig keer over dat overigens ook weer niet.