Przegląd Przyrodniczy XXIV, 2 (2013): 3-42 Anna Kujawa, Błażej Gierczyk REJESTR gaTUNKÓW grZYBÓW CHRONIONYCH I ZagrOżONYCH W POLSCE. CZęść VII. WYKAZ gaTUNKÓW prZYJęTYCH DO REJESTRU W ROKU 2011 Register of protected and endangered fungi species in Poland. Part VII. A list of species recorded in 2011 ABSTRAKT: „Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych” powstał w styczniu 2005 roku na stronie internetowej www.bio-forum.pl (związanej z Internetowym atlasem „Grzyby Polski” www. grzyby.pl). Artykuł obejmuje dane o stanowiskach gatunków grzybów chronionych i zagrożonych st- wierdzonych przez amatorów (nieprofesjonalnych mykologów). Podsumowane są w nim zgłoszenia przyjęte do Rejestru w roku 2011. SłOWA KLUCZOWE: grzyby wielkoowocnikowe, rozmieszczenie, grzyby chronione i zagrożone ABSTRACT: The R“ egister of protected and endangered mushroom species” has been launched on forum web page www.bio-forum.pl (related to the Internet atlas “Fungi of Poland” www.grzyby.pl) in January 2005. The database of the records of localities of protected and endangered mushroom species found by amateurs (non-professional mycologists) is presented in this paper. It summarizes the records completed in the year 2011. KEY WORDS: macromycetes, distribution, protected and endangered fungi Poniższe zestawienie jest kontynuacją Alfabetyczny wykaz gatunków opracowania danych o stanowiskach grzy- i ich stanowisk bów chronionych, rzadkich i zagrożonych w Polsce, zgłaszanych do internetowego Wykaz zawiera dane o gatunkach przy- „Rejestru gatunków grzybów”, dostępnego jętych do Rejestru w roku 2011 oraz z lat na stronie www.bio-forum.pl. Zasady do- wcześniejszych, pominięte w sprawozda- tyczące zgłaszania i rejestracji stanowisk są niach z lat 2005-2010. Poniżej zestawiono podane na stronie internetowej (http://www. dane o 518 stanowiskach 230 taksonów (ga- bio-forum.pl/messages/7259/7259.html) tunków i odmian) rzadkich i chronionych oraz we wcześniejszych częściach opracowa- (tab. 1). Nazwy grzybów przyjęto według nia (Kujawa 2005, Kujawa i Gierczyk 2007, Wojewody (2003), Chmiel (2006) i Mułenki 2010, 2011a, 2011b, 2012). et al. (2008) oraz, w przypadku braku dane- go gatunku na listach krytycznych, za Index Przegląd Przyrodniczy XXIV, 2 (2013) Ryc. 1. Rozmieszczenie stanowisk (kwadraty ATPOL) grzybów przyjętych do rejestru w roku 2011. Fig. 1. Distribution of localities of mushrooms (in ATPOL squares) accepted to the Register in 2011. Fungorum (http://www.indexfungorum. Nazwa łacińska gatunku; org); kategorie zagrożenia według Wojewo- kategoria zagrożenia dy i ławrynowicz (2006); gatunki chronione – zgłoszenie: lokalizacja (miejscowość, (Ch) i częściowo chronione (CCh) według powiat, województwo, forma ochrony te- Rozporządzenia Ministra Środowiska z 2004 renu/nadleśnictwo, oddział leśny, ATPOL); r.; symbolem BwCL oznaczono gatunki nie data znalezienia; siedlisko; substrat; znalaz- umieszczone na listach krytycznych. W wy- ca; oznaczający (w przypadku gdy znalazca kazie przyjęto następujący schemat: również zidentyfikował gatunek, umieszcza- ne jest jedno nazwisko); rodzaj dokumen- Kujawa A., Gierczyk B. – Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce ... tacji (fotografia – fot., dostępność suchego Mirosława Wantoch-Rekowska, PCh – Piotr okazu wraz z ewentualnym numerem toreb- Chachuła, PP – Paula Probucka, PPa – Paweł ki zielnikowej – zieln.); publikacja (jeśli sta- Paulus, PPe – Piotr Perz, PZ – Piotr Zawada, nowisko zostało wcześniej opublikowane); RCh – Renata Charkiewicz, RO – Ryszard numer zgłoszenia w rejestrze (ID). Orzechowski, RR – Ryszard Rutkowski, RT – Ryszard Taran, SP – Sebastian Pinczer, TN Przyjęte skróty – Tomasz Nowak, TP – Tomasz Pachlew- nazwy geograficzne: dol. – dolina, g. ski, TŚ – Tomasz Ślusarczyk, TT – Tadeusz – góra, J. – jezioro, kol. – kolonia, L. – leśni- Twardy, WCh – Włodzimierz Chojnacki, czówka, leśn. – leśnictwo, Nadl. – nadleśni- WCz – Waldemar Czerniawski, ZA – Zyg- ctwo, rez. - rezerwat; munt Augustowski; parki krajobrazowe i narodowe: TPK herbaria: ZBŚRiL PAN – okazy przecho- – Trójmiejski Park Krajobrazowy; wywane w Stacji Badawczej Instytutu Środo- województwa: DS – dolnośląskie, KP wiska Rolniczego i Leśnego PAN w Turwi; – kujawsko-pomorskie, LB – lubuskie, LD w przypadku prywatnych herbariów przy- – łódzkie, LU – lubelskie, MP – małopolskie, jęto skróty nazwisk jw.; pozostałe skróty MZ – mazowieckie, PK – podkarpackie, PD podano zgodnie z zaleceniami zawartymi – podlaskie, PM – pomorskie, SL – śląskie, w opracowaniu Mirka (1990). SK – świętokrzyskie, WP – wielkopolskie, ZP – zachodniopomorskie; skróty nazwisk znalazców i oznaczają- Uwagi: cych: AH – Anna Hreczka, AK – Anna Ku- jawa, APK – Agata Piestrzyńska-Kajtoch, 1. W przypadku kilku zgłoszeń stanowisk AS – Adrian Szymkiewicz, ASi – Arkadiusz danego gatunku wymieniono je według Sikora, BG – Błażej Gierczyk, BK – Barbara położenia kwadratów ATPOL. Kudławiec, BM – Bogusław Mazurek, BR – 2. W lokalizacji, jeśli podanym punktem Bogdan Rudzionek, BWa – Barbara Waldon, odniesienia była miejscowość, powiat DZ – Dorota Ziembla, GD – Grażyna Do- odnosi się do położenia miejscowości, mian, GM – Grzegorz Możejko, GN – Grze- nie stanowiska. gorz Neubauer, HK – Henryk Kasprzyk, IDe 3. ATPOL określany jest na podstawie da- – Iwona Dembicz, ISS – Inga Sadkowska- nych geograficznych z GPS zgłaszającego Strug, JB – Julia Budziszewska, JG – Joanna lub na podstawie danych geograficznych Gądek, JaG – Janusz Gądek, JN – Jacek No- z mapy (www.pilot.pl) i obliczany przy wicki, JW – Jakub Węcławski, JWł – Jakub pomocy kalkulatora zamieszczonego Władyka, JZ – Jan Zielinski, KFł – Karolina w internetowym rejestrze gatunków Fiutak-łachowska, KD – Katarzyna Dziu- chronionych i zagrożonych (http://www. bak, KKo – Krzysztof Kołodziejczyk, KL grzyby.pl/cgi-local/atpol-calculator.cgi). – Krystian Leszczyk, KN – Kajetan Neubau- 4. Siedlisko określane jest przez zgłaszają- er, KOr – Krzysztof Orzechowski, KS – Ka- cych. Zróżnicowane jest więc jego okre- tarzyna Staniaszek, MG – Mirosław Gryc, ślenie i uściślenie w zależności od wiedzy MF – Marcin Fałdziński, MKo – Mariusz zgłaszającego. Kościelny, MKu - Małgorzata Kuszaj, MPr 5. Pełniejsze informacje dotyczące stano- – Małgorzata Przybyt, MPi – Marcin Pią- wisk poszczególnych gatunków dostępne tek, MS – Marek Snowarski, MSm – Michał są on-line w Rejestrze (http://www.bio- Smoczyk, MW – Michał Wójtowski, MWi – forum.pl/messages/7259/7259.html). Marcin Wilga, MWk – Mateusz Wilk, MWR Każde zgłoszenie ma swój unikalny nu- – Mirosław Wantoch-Rekowski, MiWR – mer (ID). Przegląd Przyrodniczy XXIV, 2 (2013) ASCOMYCOTA Ascotremella faginea (Peck) Seaver; V 1. Kołobrzeg-Mirocice, pow. kołobrzeski, ZP, BB-00; 12.08.2011; las liściasty; kłoda wierzbowa; TT; fot., zieln. (ZBŚRiL PAN, 14/TT/30.12.11); ID: 189679. Byssonectria fusispora (Berk.) Rogerson & Korf 1. Gdańsk-Oliwa, pow. Gdańsk, PM, Dol. Czystej Wody, CA-89; 02.04.2010; las świer- kowy; ściółka; MWR; PPe; fot., zieln. (ZB- ŚRiL PAN, 6/MWR/11.01.11); ID: 162692. 2. Supraśl, 5-6 km E, pow. białostocki, PD, GC-02; 06.04.2010; las mieszany; ziemia; MG; PPe; fot., zieln. (ZBŚRiL PAN, 5/ MG/11.01.11); ID: 163146. Choiromyces meandriformis Vittad.; R 1. Jasienica, pow. myślenicki, MP, DF-98; 19.06.2011; las świerkowo-jodłowo-buko- wy; ziemia; WCz; fot., zieln. (ZBŚRiL PAN, Fot. 1. Kubianka rudawa Ciboria rufofusca, 2/WC/2.09.11); ID: 187626. ID: 185660. Fot. Jacek Nowicki. Ciboria rufofusca (O. Weberb.) Sacc. szany; larwy motyli; MiWR; fot., zieln. (ZB- 1. Kobiele Wielkie, 2,3 km SE, pow. ra- ŚRiL PAN, 11/MWR/5.10.11); ID: 190339. domszczański, LD, DE-57; 13.05.2011; las . Kraków-Tyniec, pow. Kraków, MP, Las mieszany; łuski szyszek jodłowych; JN; fot., Tyniecki, DF-78; 06.08.2011; las mieszany; zieln. (ZBŚRiL PAN, 2/JN/30.05.11); ID: poczwarka; WCz; fot., zieln. (ZBŚRiL PAN, 185660, Fot. 1. 1/WC/1.09.11); ID: 189222. Cordyceps capitata (Holmsk.) Link (= Encoelia fascicularis (Alb. & Schwein.) Elaphocordyceps capitata (Holmsk.) G.H. P. Karst. Sung, J.M. Sung & Spatafora); R 1. Ogrodniczki, 0,3-0,4 km E, pow. białosto- 1. NW od Makowa Podhalańskiego, pow. su- cki, PD, GC-01; 14.04.2011; skraj lasu sos- ski, MP, DG-07; 30.06.2010; las iglasty z do- nowego; gałęzie topoli osiki; MG; fot., zieln. mieszką buka; owocnik Elaphomyces sp.; JG; (ZBŚRiL PAN, 6/MG/27.05.11); ID: 185403. fot., zieln. (ZBŚRiL PAN, 22/JG/25.11.11); 2. Supraśl, 5 km E, pow. białostocki, PD, ID: 184247. GC-02; 05.04.2010; las mieszany; gałąź to- poli osiki; MG; fot., zieln. (ZBŚRiL PAN, 7/ Cordyceps militaris (L.) Link; R MG/12.01.11); ID: 163145. 1. Górczyn, pow. pucki, PM, nad Białogór- ską Strugą, CA-36; 27.08.2011; łęg; larwy Geoglossum glutinosum Pers.; R motyli; MiWR; fot., zieln. (ZBŚRiL PAN, 12/ 1. Skawina, pow. krakowski, MP, DF-78; MWR/5.10.11); ID: 190844. 22.10.2010; murawa kserotermiczna; zie- 2. Wejherowo, pow. wejherowski, PM, Pusz- mia; WCz; fot., zieln. (ZBŚRiL PAN, 5/ cza Darżlubska, CA-57; 13.08.2011; las mie- WC/4.01.11); ID: 178730. Kujawa A., Gierczyk B. – Rejestr gatunków grzybów chronionych i zagrożonych w Polsce ... Gyromitra gigas (Krombh.) Cooke.; V Hypocreopsis lichenoides (Tode) Seaver; BwCL 1. Kraków-Tyniec, pow. Kraków, MP, Las 1. Warzenko, pow. kartuski, PM, CA-88; Tyniecki, DF-78; 17.04.2011; las liściasty; 22.10.2011; zarośla wokół stawu; gałęzie ziemia; WCz; fot., zieln. (ZBŚRiL PAN, 5/ wierzbowe; MWR; fot., zieln. (ZBŚRiL PAN, WC/21.06.11); ID: 184672. 11/MWR/25.11.11); ID: 193063, Fot. 2. 2. N część Skawiny, pow. krakowski, MP, (Wilga i Wantoch-Rekowski 2013). DF-78; 17.04.2011;