1. Wstęp .................................................................................................................................. 3 4.2. Podsystem monitoringu jakości wód ............................................................................... 5 4.2.1. Monitoring wód powierzchniowych – wody śródlądowe, wody przejściowe i przybrzeżne ..................................................................................................................... 5 Załącznik nr 1 ........................................................................................................................... 38 Wykaz stosowanych skrótów: ................................................................................................... 38 Załączniki Załącznik nr 1 Wykaz stosowanych skrótów Załącznik nr 2 Płyta CD zawierająca tabele 4.2.1.1.1. – 4.2.1.1.5; 4.2.1.2.1 – 4.2.1.2.5; 2 1. Wstęp Państwowy Monitoring Środowiska (PMŚ) został utworzony ustawą z dnia 20 lipca 1991 roku o Inspekcji Ochrony Środowiska w celu zapewnienia wiarygodnych informacji o stanie środowiska. Zgodnie z art. 23 ustawy z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (Dz. U. z 2007 r. Nr 44, poz. 287, z późn. zm.) Główny Inspektor Ochrony Środowiska jest odpowiedzialny za opracowywanie wieloletnich programów Państwowego Monitoringu Środowiska obejmujących zadania wynikające z odrębnych ustaw, zobowiązań międzynarodowych oraz innych potrzeb wynikających z polityki ekologicznej państwa. Programy PMŚ są opracowywane od 1991 roku. Wojewódzki inspektor ochrony środowiska odpowiada za przygotowanie i realizację programu Państwowego Monitoringu Środowiska województwa. System PMŚ składa się z trzech bloków; bloku – presje na środowisko, bloku – stan środowiska i bloku - oceny i prognozy. Zmiany w Programie Państwowego Monitoringu Środowiska w Województwie Warmińsko-Mazurskim na lata 2013 -2015 zawarte w niniejszym aneksie dotyczą podsystemu monitoringu jakości wód powierzchniowych a w szczególności dwóch zadań – badania i oceny stanu rzek w tym zbiorników zaporowych oraz badania i oceny stanu jezior. Wprowadzone zmiany dotyczą roku 2015 i wynikają z wyników badań przeprowadzonych w latach 2013-2014, zmian w rozporządzeniach wprowadzonych w 2014, realizacji projektu „Monitoring rzek Przymorza i rzek transgranicznych z Obwodem Kaliningradzkim na potrzeby bilansu ładunków zanieczyszczeń wprowadzanych do Bałtyku wraz z kontrolą źródeł punktowych, z których zanieczyszczenia wprowadzane są bezpośrednio do morza, w województwie warmińsko-mazurskim, wykonywany przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Olsztynie w latach 2015-2017” przez IMGW w porozumieniu z WIOŚ w Olsztynie, oraz ponownej analizy dokumentów mających wpływ na wygląd sieci monitoringu wód powierzchniowych. W zadaniu badania i oceny stanu rzek w tym zbiorników zaporowych zmiany wprowadzone w aneksie nr 1 do Programu Państwowego Monitoringu Środowiska w Województwie Warmińsko-Mazurskim na lata 2013 -2015 dotyczą badania i oceny stanu rzek. Zmiany wynikają z wyników badań substancji z grup 3.6, 4.1 i 4.2 przeprowadzonych w JCWP w latach 2013 i 2014; realizacji projektu „Monitoring rzek Przymorza i rzek transgranicznych z Obwodem Kaliningradzkim na potrzeby bilansu ładunków zanieczyszczeń wprowadzanych do Bałtyku wraz z kontrolą źródeł punktowych, z których zanieczyszczenia wprowadzane są bezpośrednio do morza, w województwie warmińsko-mazurskim, wykonywany przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Olsztynie w latach 2015- 2017” oraz analizy dokumentów służących do projektowania sieci monitoringu JCWP na lata 2013-2015. Zmiany wprowadzono w tabelach 4.2.1.1.1, 4.2.1.1.2, 4.2.1.1.5. W związku z realizacją projektu „Monitoring rzek Przymorza i rzek transgranicznych z Obwodem Kaliningradzkim na potrzeby bilansu ładunków zanieczyszczeń wprowadzanych do Bałtyku wraz z kontrolą źródeł punktowych, z których zanieczyszczenia wprowadzane są bezpośrednio do morza, w województwie warmińsko-mazurskim, wykonywany przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Olsztynie w latach 2015-2017” wprowadzono do sieci 3 nowe reprezentatywne ppk: Guber – Prosna, Łyna – Sępopol, Pasłęka – Pierzchały. Na podstawie zapisów szczegółowych wspomnianego projektu zmieniono również częstotliwość badań takich wskaźników jak : zawiesina ogólna, BZT5, ChZT – Mn, Azot amonowy, Azot 3 azotanowy, Azot azotynowy, Azot ogólny, Fosforany, Fosfor ogólny do 12 razy w roku w ppk Węgorapa – Mieduniszki. W przypadku ppk Łyna – Sępopol i Pasłęka – Pierzchały badania zostaną przeprowadzone zgodnie z zapisami projektu oraz nie będą służyły do oceny JCWP. Z zapisów Programu Państwowego Monitoringu Środowiska w Województwie Warmińsko-Mazurskim na lata 2013 -2015 zostanie usunięty ppk Guber – Sępopol, który zostanie zastąpiony ppk Guber – Prosna. W ppk Guber – Prosna oprócz badań na potrzeby projektu „Monitoring rzek Przymorza i rzek transgranicznych z Obwodem Kaliningradzkim na potrzeby bilansu ładunków zanieczyszczeń wprowadzanych do Bałtyku wraz z kontrolą źródeł punktowych, z których zanieczyszczenia wprowadzane są bezpośrednio do morza, w województwie warmińsko-mazurskim, wykonywany przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Olsztynie w latach 2015-2017” zostaną przeprowadzone badania wcześniej przypisane dla ppk Guber – Sępopol. Zapisów w tabeli 4.2.1.1.2 i 4.2.1.1.5 zostanie usunięty ppk Dejna - Kolonia Polska Wieś. Ten reprezentatywny ppk został ustanowiony dla obszaru chronionego. Po analizie dokumentów stwierdzono brak wpływu stanu wód powierzchniowych na obszar chroniony. W tabeli 4.2.1.1.5 dodano ppk Sajna - powyżej ujścia do Gubra z uwagi na przekroczenia poziomu dopuszczalnego określonego dla sumy benzo(g,h,i)terylenu i indeno(1,2,3-cd)pirenu w 2013 i 2014 roku. W tabeli 4.2.1.1.5 wprowadzono zmiany dotyczące badań wskaźników mających swoje źródło w zlewni JCWP dla ppk Kanał Klebarski – Silice, Łyna – Redykajny, Pasłęka – Nowa Pasłęka oraz Dąbrówka – Rubno. Zgodnie z zapisami rozporządzenia MŚ z 15 listopada 2011r. w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych (Dz. U. Nr 258, poz. 1550 z późn. zm.) zrezygnowano z badań substancji z grup 3.6, 4.1 i 4.2, których wszystkie wyniki badań, przeprowadzonych w roku 2013, były poniżej 30% dopuszczalnej średniorocznej wartości. W zadaniu badanie i ocena stanu jezior wprowadzono zmiany w tabelach 4.2.1.2.2 oraz 4.2.1.2.5 wynikające ze zmienionego w 2014 roku rozporządzenia MŚ z dnia 15 listopada 2011 r. w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 258, poz. 1550 z późn. zm.) wprowadzającego zmiany w częstotliwości badań substancji z grupy 3.6 w jeziorach objętych monitoringiem reperowym. Z zapisów w tabeli 4.2.1.2.5 usunięto zapisy dotyczące badań tych wskaźników w jeziorach: Płaskie, Jegocin, Wuksniki, Mikołajskie i Kortowskie w 2015 roku. WIOŚ w Olsztynie przeprowadził badania tych wskaźników w latach 2013 i 2014, stąd nie ma potrzeby zgodnie z zapisami znowelizowanego rozporządzenia prowadzenia monitoringu tych substancji w tych jeziorach w 2015 roku. W zadaniu badanie i ocena stanu jezior zrezygnowano z badań jeziora Niegocin i Omulew w dwóch stanowiskach. Analiza wyników badań biologicznych i fizykochemicznych pochodzących z 2012 roku wskazuje na brak różnorodności pomiędzy dwoma stanowiskami pomiarowymi, w których do tej pory przeprowadzano pomiary na każdym z jezior. Zgodnie z zapisami znowelizowanego rozporządzenia MŚ z dnia 15 listopada 2011 r. w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 258, poz. 1550 z późn. zm.) badania na każdym z jezior odnoszone są w trakcie oceny do jednego reprezentatywnego punktu pomiarowo-kontrolnego, który może się składać z kilku stanowisk pomiarowych, z zastrzeżeniem że badania fitoplanktonu i badania fizykochemiczne przeprowadza się na jednym stanowisku pomiarowym. Dotychczasowe zapisy zawarte w tabelach 4.2.1.2.2 i 4.2.1.2.5 zakładały badania fitoplanktonu badania fizykochemiczne z identyczną częstotliwością w dwóch stanowiskach pomiarowych. Zgodnie z zapisami aneksu nr 1 i zapisami zawartymi w tabeli 4.2.1.2.5 reprezentatywne ppk w jeziorach Niegocin i Omulew będą jednostanowiskowe. W tabeli 4.2.1.2.2 poprawiono jeszcze dodatkowo brak zapisu dotyczącego liczby stanowisk w przypadku jeziora Ukiel. Wpisano prawidłową liczbę która wynosi 1. 4 4.2. Podsystem monitoringu jakości wód Celem funkcjonowania podsystemu monitoringu jakości wód, zgodnie art. 26 ustawy Poś, jest uzyskiwanie informacji i danych dotyczących jakości wód śródlądowych powierzchniowych i podziemnych oraz wód morskich. 4.2.1. Monitoring wód powierzchniowych – wody śródlądowe, wody przejściowe i przybrzeżne Obowiązek badania i oceny jakości wód powierzchniowych w ramach PMŚ wynika z art. 155a ust. 2 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r.– Prawo wodne (Dz. U. z 2012 r., poz. 145) Zgodnie z ust. 3 tego artykułu badania jakości wód powierzchniowych w zakresie elementów fizykochemicznych, chemicznych i biologicznych należą do kompetencji wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska. Celem wykonywania badań jest stworzenie podstaw do podejmowania działań na rzecz poprawy stanu wód oraz ich ochrony przed zanieczyszczeniem, w tym ochrony przed eutrofizacją powodowaną wpływem sektora bytowo-komunalnego i rolnictwa oraz ochrony przed zanieczyszczeniami przemysłowymi, w tym zasoleniem i substancjami szczególnie szkodliwymi dla środowiska wodnego zgodnie z cyklem gospodarowania