Dit document vormt een onderdeel van de website https://www.religies-overzichtelijk.nl Hier vindt u tevens de koppelingen naar de andere teksten en de indexen, de toelichtingen en de afkortingen Laatste bewerking: 26-09-2020 [e] De Oud-Germaanse religie (§§ 294 - 340) (De Vries)1 1 Het orakel ....................................................................................................... 5 1.1 (§ 294-1) Het hinniken en snuiven van een paard als orakel ....................................... 6 1.2 (§ 294-2) De stemmen en de vlucht van vogels als orakel ......................................... 7 1.3 De tweekamp als orakel .................................................................................. 8 1.3.1 (§ 295-1) Algemene opmerkingen t.a.v. de tweekamp als orakel .......................... 9 1.3.2 (§ 295-2) Bronnen voor de sacraal-gerechtelijke tweekamp .............................. 10 1.4 (§ 296) Het krijgsgeschreeuw als orakel ............................................................. 11 1.5 Het lotsorakel ............................................................................................ 12 1.5.1 (§ 297) Bronnen voor het lotsorakel ............................................................ 13 1.5.2 (§ 298) Het verband tussen het lotsorakel en het offer .................................... 14 1.6 Het bordspel als orakel ................................................................................. 15 1.6.1 (§ 299-1) Het bordspel bij de mensen ......................................................... 16 1.6.2 (§ 299-2) Het bordspel bij de goden ........................................................... 17 1.7 (§ 300) De droom als orakel ........................................................................... 18 2 Cultuslied, gezang, muziek, dans en drama ............................................................ 19 2.1 (§ 301-1) Inleiding tot cultuslied, gezang, muziek, dans en drama ............................ 20 2.2 (§ 301-2) Het gebed ..................................................................................... 21 2.3 (§ 301-3) Het loflied .................................................................................... 22 2.4 (§ 302-1) Gezang en muziek in de cultus ............................................................ 23 2.5 De cultusdans ............................................................................................ 24 2.5.1 (§ 302-2) Inleiding tot de cultusdans ........................................................... 25 2.5.2 (§ 303) De zwaarddans ............................................................................ 26 2.6 (§ 304) Het cultusdrama ................................................................................ 27 3 De periodieke cultusfeesten ................................................................................ 28 3.1 (§ 305-1) Inleiding tot de periodieke cultusfeesten ............................................... 29 3.2 (§ 305-2) De West-Germaanse periodieke feesten ................................................. 30 3.3 De Noord-Germaanse periodieke feesten ........................................................... 31 3.3.1 (§ 305-3) De Noord-Germaanse huiselijke feesten .......................................... 32 3.3.2 (§ 305-4) Het Noord-Germaanse landelijke offerfeest en het midzomerfeest ......... 33 3.4 Het Jul-feest ............................................................................................. 34 3.4.1 (§ 306-1) Inleiding tot het Jul-feest ............................................................ 35 3.4.2 (§ 306-2) Jul als feest der dodenverering ..................................................... 36 3.4.3 (§ 307) Jul als feest der verering van de machten der vruchtbaarheid .................. 37 3.4.4 De cultische gemaskerde ommegangen tijdens Jul ......................................... 38 3.4.4.1 (§ 308-1) Voorbeelden van gemaskerde midwintergebruiken bij de Germanen..... 39 3.4.4.2 (§ 308-2) Verklaring van de gemaskerde midwintergebruiken ......................... 40 3.4.4.3 De religieuze voorstellingswereld achter de gemaskerde midwintergebruiken ..... 41 3.4.4.3.1 (§ 309) De theriomorfe gestalten uit de ommegangen gedurende Jul ........... 42 3.4.4.3.2 (§ 310-1) Gemeenschappen met theriomorfe namen ............................... 43 3.4.5 (§ 310-2) Conclusies t.a.v. het Jul-feest ...................................................... 44 3.5 De lentefeesten ........................................................................................... 45 3.5.1 (§ 311) Het dísablót ............................................................................... 46 3.5.2 (§ 312) De Zweedse Erik-cultus ................................................................. 47 3.5.3 (§ 313) De Noorse Bragi-cultus .................................................................. 48 3.6 (§ 314-1) Niet-periodieke private offers .............................................................. 49 3.7 (§ 314-2) Conclusies t.a.v. de functie van het offer ............................................... 50 4 De vegetatiecultussen ........................................................................................ 51 4.1 (§ 315) Inleiding tot de vegetatiecultussen .......................................................... 52 4.2 De zonnewendefeesten .................................................................................. 53 4.2.1 (§ 316-1) Het zomerzonnewendefeest ......................................................... 54 4.2.2 (§ 316-2) Het winterzonnewendefeest ......................................................... 55 4.2.3 (§ 316-3) De ouderdom van de jaarvuren ..................................................... 56 4.3 De meifeesten ............................................................................................. 57 4.3.1 (§ 317) De meiboom ............................................................................... 58 4.3.2 (§ 318-1) Het meibruidspaar ..................................................................... 59 4.3.3 (§ 318-2) De strijd tussen zomer en winter als meigebruik ................................ 60 4.3.4 (§ 318-3) De graskoning als meigebruik........................................................ 61 4.4 De Nerthus-cultus (Zuid-Germanië) ................................................................... 62 4.4.1 (§ 319) Inleiding tot de Nerthus-cultus (Zuid-Germanië) ................................... 63 4.4.2 (§ 320) Enkele aspecten van de Nerthus-ommegang ........................................ 64 4.4.3 Oorsprong en betekenis van de Nerthus-cultus .............................................. 65 4.4.3.1 (§ 321-1) De inheemse oorsprong van de moedergodinnenverering ................... 66 4.4.3.2 (§ 321-2) De betekenis van het cultusschip ................................................ 67 4.5 (§ 322) De cultische ommegangen (Noord-Germanië) .............................................. 68 4.6 Het cultische labyrint .................................................................................... 69 4.6.1 (§ 323-1) Inleiding tot het cultische labyrint ................................................. 70 4.6.2 (§ 323-2) De labyrintische cultusdans .......................................................... 71 4.6.3 (§ 323-3) Verklaring van de cultus van het labyrint ......................................... 72 4.7 (§ 324) Het velschieten bij de Langobarden en vergelijkbare gebruiken ....................... 73 4.8 Oogstgebruiken ........................................................................................... 74 4.8.1 (§ 325-1) Inleiding tot de oogstgebruiken ..................................................... 75 4.8.2 (§ 325-2) Het motief van de laatste schoof in de na-heidense volksgebruiken ......... 76 4.8.3 (§ 326) Het motief van de laatste schoof in de heidense, religieuze gebruiken ....... 77 5 De cultusgemeenschappen .................................................................................. 78 5.1 (§ 327) Inleiding tot de cultusgemeenschappen ..................................................... 79 5.2 (§ 328) Het verband tussen het ding en de cultus .................................................. 80 5.3 (§ 329) De landelijke offerfeesten ..................................................................... 81 5.4 (§ 330) De hanzegemeenschappen ..................................................................... 82 5.5 De gildegemeenschappen ............................................................................... 83 5.5.1 (§ 331) De ME gilden .............................................................................. 84 5.5.2 (§ 332) De heidense gildegemeenschappen ................................................... 85 5.6 De mannenbonden ........................................................................................ 86 5.6.1 (§ 333-1) Inleiding tot de mannenbonden ..................................................... 87 5.6.2 (§ 333-2) De comitatus (Zuid-Germanië) ...................................................... 88 5.6.3 (§ 333-3) De Berserkers (Noord-Germanië) ................................................... 89 5.6.4 Het cultische element van de Germaanse mannenbond ................................... 90 5.6.4.1 (§ 334-1) De theorie van Otto Höfler over het cultische element van de Germaanse mannenbond .................................................................................................. 91 5.6.4.2 (§ 334-2) Commentaar van De Vries op het cultische element