Inleiding door Hugues Dayez DUBBELE PAGINA HIERVOOR Peyo aan zijn tekentafel. LINKS Peyo poseert met het latex­ figuurtje van Pirrewiet. Het gezin Culliford: Peyo en Nine met hun kinderen Véronique en Thierry. HIERBOVEN Thuis bij de Cullifords: Nine maakt (Smurfen?)soep klaar terwijl Peyo likkebaardend toekijkt. HIERNAAST Peyo met een latex Smurf. Deze foto’s tonen aan dat de Smurfen vanaf het einde van de jaren 1960 een steeds grotere rol gaan spelen in het leven van hun geestelijke vader. De Smurfen: de afwezige sterren van het weekblad Wanneer een nieuw jaar – 1967 – aanbreekt, hand van Michel Matagne, de tekenaar die zijn de Smurfen razend populair bij de abon- Peyo al meerdere keren assisteerde en die ver- nees van Robbedoes. Maar ze schitteren door schillende Smurfenverhalen zou tekenen voor Covers van drie kinder verhaaltjes, hun afwezigheid... De trouwe lezers van het de Collection du Carrousel, een reeks albums respectievelijk verschenen in 1966, 1967 en 1969 bij Dupuis in weekblad krijgen het derde avontuur van voor kinderen die Dupuis in 1966 had gelan- de Collection du Carrousel. Steven Sterk voorgeschoteld, maar niet met ceerd en waarvoor Will artistiek directeur was. Het scenario is van Peyo, de tekeningen van Peyo. Het is zijn trouwe assis- Dat jaar had Matagne al de decors verzorgd covers zijn van de hand van tent Walthéry die het tekenwerk van De twaalf van Le petit canard des Schtroumpfs (waar Michel Matagne, die Peyo ook werken van Steven Sterk verzorgt. Zijn naam Gos aan meewerkte, maar zijn naam werd niet hielp met de decors. zal echter niet vermeld worden bij de voor- vermeld). In 1967 zou Le moulin des Schtroumpfs publicatie in het blad... Maar ere wie ere toe- volgen. Zijn zin voor compositie en zijn kleur- VOLGENDE DUBBELE PAGINA’S Cover van het ‘extra kerst­ komt. Wanneer het album het volgende jaar keuze doen wonderen voor deze verhalen. nummer’ van Robbedoes verschijnt, zal die wel naast die van Peyo op Aan het begin van deze remake van De valse (nr. 1601) van 19 december de cover prijken. Smurf neemt Peyo de dialogen van het 1968. De Smurfen werden Het blijft wachten tot het begin van de zomer, microverhaal woord voor woord over: ‘Je ge tekend door Peyo. Het decor tot het nummer 1525 van 6 juli, voor de herinnert je toch zeker Gargamel nog wel?’ is er een van Matagne. In Smurfen hun opwachting weer maken in het Hij verwijst hiermee naar De Smurfendief. De Smurfen helpen ’n handje, het verhaal van Peyo dat verscheen blad. Hun nieuwe avontuur krijgt de titel Peyo lijkt te zijn vergeten dat Gargamel onder- in hetzelfde nummer, helpen de De valse Smurf. Het is niet echt een nieuw tussen alom bekend is als de slechterik van zijn Smurfen de Kerstman om het avontuur. De valse Smurf verscheen zes jaar nieuwe reeks. De tovenaar creëerde immers de speelgoed voor de kinderen te eerder als microverhaal, maar wordt nu dus op Smurfin in een eerder verschenen avontuur maken en op tijd naar hun grote platen uitgebracht. De cover is van de van de Smurfen. huizen te brengen. 9 Wat er ook van zij, nadat Peyo’s assistenten het verhaal volledig hertekenden, is De valse Smurf zes jaar na de eerste verschijning nog even hartveroverend. Dankzij een toverdrank- je verandert Gargamel in een Smurf, maar hij merkt dat hij een foutje maakte. Hij heeft iets tekort: een staartje! Daarom besluit hij er zelf eentje te maken en met lijm op zijn broek te bevestigen... Misleiding... Het is een terugkerend thema in het oeuvre van Peyo, die door deze vorm van bedrog gefascineerd is. In het achtste avontuur van Johan en Pirrewiet, De slotheer van Schoonburg, wordt Pirrewiet aangezien voor de slotheer en heeft hij niet de moed om te ver- tellen dat er een vergissing in het spel is. In De ring der Merenbergers, het elfde album van de reeks, laat de stalmeester Arent de hertog een drankje drinken waardoor deze laatste hem aanduidt als zijn wettelijke opvolger... Vanwaar die fascinatie voor bedrog? We moe- ten het antwoord zoeken in de kindertijd van Pierre Culliford (zonder hier aan amateur- psychoanalyse te willen gaan doen). De hoofd- redacteur van Spirou, Yvan Delporte, herin- nert zich een anekdote die Peyo hem vertelde: ‘Op een dag had hij zijn les niet geleerd en op weg naar school begon hij bang te worden, omdat hij wist dat er die dag een toets zou vol- gen. Net voor die begon, zei hij tegen de leraar: “M’neer, ik heb buikpijn. Mag ik alstublieft terug naar huis?” Iemand van de klas ging mee tot bij de ziekenzuster. Die voelde aan zijn buik en vroeg: “Doet het pijn als ik hier druk?” Hij antwoordde enthousiast: “Ja!” Ze hebben hem dan meteen naar de spoeddienst gebracht om hem te opereren aan zijn blindedarm! 14 Toen hij op de operatietafel lag, mompelde hij, gedaante aan om anderen kwaad te berokke- LINKERPAGINA net voor het verdovingsmiddel z’n werk deed: nen zoals Gargamel dat doet! Ik bedoel hier- Walthéry en Delporte, de “Als ze straks zien dat er niets met me aan de mee dat ook Peyo een heuse metamorfose hoofdredacteur van Spirou. hand is, krijg ik een rammeling die me nog doormaakte. Van de nogal onhandige tekenaar lang zal heugen!” Maar toen hij ontwaakte na die dankzij Franquin bij Spirou aan de slag Eerste plaat van de ‘remake’ van De valse Smurf, verschenen de operatie hoorde hij de dokter tegen zijn kon, werd hij een van de sterren van het blad! in Robbedoes nr. 1525 van familie zeggen: “Gelukkig waren we er op tijd En diep vanbinnen beschouwde hij zichzelf 6 juli 1967. Dit avontuur bij, zijn appendix was helemaal ontstoken.” helemaal geen virtuoos tekenaar. Hij vond dat verscheen in 1961 al in Door de boel te belazeren is hij misschien wel hij niet het talent had van zijn vrienden André het blad in de vorm van aan de dood ontsnapt! En weet je, ik denk dat Franquin en Morris. De tekenaar van Lucky een microverhaal. hij, zoveel jaar later, een vergelijkbaar gevoel Luke plaagde hem daar graag mee. ‘Morris had bij het enorme succes dat hem te beurt was een sarcast’, herinnert Walthéry zich. HIERBOVEN viel. Hij was niet zeker of hij het wel verdiende. ‘Als hij naar Peyo’s studio kwam, dan bekeek Peyo en François Walthéry. Maar goed... Hij was succesvol en wie succes- hij mijn werk, of dat van Derib, en dan riep hij Het verjaardagsfeestje van vol is, moet blijven doen wat hij doet...’ uit: “Maar wat doe jij hier nog? Je tekent véél Peyo in 1967. Peyo in het Ik wil zeker niet overdrijven in mijn analyse, beter dan Peyo!” En dat terwijl Peyo in de gezelschap van... Walthéry, maar er zit een beetje van Peyo in de valse kamer ernaast zat...’ verkleed als kamermeisje en Smurf. Uiteraard neemt hij geen andere getooid met een pruik van Nine. 15 Peyo tekent een portret van de De terugkeer van Johan en guitige Pirrewiet. Pirrewiet Eind 1967 komen diezelfde lezers eindelijk te Peyo, een grote bewonderaar van de geeste- Reclame voor de albums van weten waarom Peyo de laatste maanden zo lijke vader van Kuifje, doet dit niet zo vaak. De Smurfen en Johan en weinig aan bod kwam op de pagina’s van Hij aarzelt niet om oude ideeën te recycleren Pirrewiet, verschenen in Robbedoes nr. 1590 van Robbedoes. Op 14 december, in het kerst- en hij laat zijn microverhalen aanpassen aan 3 oktober 1968. nummer, zijn Johan en Pirrewiet terug van de het grote formaat, maar hij kijkt zelden achter- partij. Na vijf jaar afwezigheid! Om dat te uit en leest haast nooit een van zijn eigen RECHTERPAGINA vieren, maakte Peyo een tekening van een dub- albums. Het verhaal achter deze grote Eerste plaat, in de vorm bele pagina, die gebruikt wordt als cover voor tekening, die hij zonder enige hulp van zijn van een middeleeuwse het speciale nummer. Op het binnenplein van assistenten tekent, is bitterzoet... Peyo, die miniatuur, van De nederlaag het kasteel begeven Johan, Pirrewiet en de compleet in beslag genomen wordt door de vele van Basenhau. Verschenen in het kerstnummer van Smurfen zich naar de kapel voor de midder- reclameopdrachten met de Smurfen, zit steeds Robbedoes (nr. 1548 van nachtmis. In hun kielzog volgt een heuse stoet minder aan zijn tekentafel. Hij lijkt zijn toe- 14 december 1967). personages die hun opwachting maakten in de komst weer in eigen handen te willen nemen. reeks: de magiër Homnibus, vrouwe Barbara ‘Ik ben geen zakenman’, zei hij vaak. ‘Ik ben en graaf Driebergen. Zelfs enkele personages een tekenaar-scenarioschrijver die meege- uit de eerste albums, zoals Basenau en Bernulf sleurd werd in het succes van zijn personages, de viking lopen mee. Het is een ‘familieportret’ met alle gevolgen...’ Door alle albums van de à la Hergé. Deze laatste zou er verschillende reeks Johan en Pirrewiet samen te vatten in maken voor zijn felbegeerde wenskaarten. één tekening wil Peyo de aandacht vestigen op 20 De tijden veranderen... François Walthéry, Peyo, In mei 1968 is Frankrijk in de ban van een Spirou. Hij is niet langer de hoofdredacteur Nine en Yvan Delporte ware culturele revolutie. Rond die periode van het populaire weekblad... Waarom? in de zithoek van de komt Peyo zichzelf tegen wanneer hij De Delporte legt het uit: ‘Er zijn drie mogelijke Cullifords. hekserij van Bozerik moet onderbreken. In de verklaringen voor mijn ontslag. De eerste was persoon van Gos vindt hij een nieuwe coscena- de publicatie in Spirou van een oneerbiedige rist en hij merkt dat hij moet breken met het reclameboodschap naar aanleiding van een verleden.