Białystok 2009 Numer 2 (44) ISSN 1899-0851 W numerze: Dzień św. św. Cyryla i Metodego, Bractwo św. św. Cyryla i Metodego i jego misja na rzecz Cerkwi prawosławnej w Polsce, PrawosławiePrawosławie w Juchnowcu, Prawosławie w Gdańsku, Z Ŝycia Bractwa ––– Obchody Jubileuszu XXXX----lecialecia Bractwa, Nowe wydawnictwa Bractwa, Z Ŝycia naszej SzkoSzkoły,ły, Z Ŝycia Kół Terenowych: Koło w Ełku, Koło w BielskuBielsku Podlaskim Wr ęczanie orderu Równej Apostołom Św. Marii Magdaleny Nagrodzeni orderem Równej Apostołom Św. Marii Magdaleny, przez JE Saw ę Metropolit ę Warszawskiego i Całej Polski od lewej: Aleksander Nikitorowicz, prof. Andrzej Łapko, Aleksander Sołowianowicz Słowo do uczestników jubileuszu JE Sawy Metropolity Warszawskiego i Całej Polski Andrzej Gawkowski – Dyrektor Departamentu Spraw Obywatelskich i Cudzoziemców Podlaskiego Urz ędu Wojewódzkiego w Białymstoku Opiekun duchowy Zarz ądu Głównego Bractwa o. Andrzej Ku źma Eduard Shvaiko – zast ępca Dyrektora Centrum Kultury Białorusi przy Ambasadzie Republiki Białoru ś w Polsce 3 Prawosławie w Polsce Dzie ń św. św. Cyryla i Metodego Bractwo św. św. Cyryla i Metodego i jego misja na rzecz Cerkwi Prawosławnej w Polsce -------------------------------------------------------------------------------------- Lata 80-te XX wieku to czas przełomu w Polsce. Wraz ze zniesieniem w 1983 roku stanu wojennego nast ąpiło o Ŝywienie Ŝycia cerkiewnego. Po wieczornych nabo Ŝeństwach niedzielnych przy katedrze św. Mikołaja w Białymstoku odbywały si ę odczyty o tematyce religijnej, roli Cerkwi i parafian w współczesnym świecie. Podczas tych spotka ń powstał pomysł powołania świeckiej organizacji zrzeszaj ącej prawosławnych mieszka ńców Białegostoku. Co ś na wzór Klubu Inteligencji Katolickiej w sensie organizacyjnym. Na pierwsze spotkanie przyszło kilkana ście osób. Gospodarzem spotkania ze strony Cerkwi był ks. Anatol Ławreszuk. Po przeszło miesi ęcznym okresie spotka ń nie było wyra źnych post ępów w formowaniu si ę organizacji. Dopiero powstanie grupy inicjatywnej, dało pocz ątek stowarzyszeniu. Przyst ąpiono do opracowania statutu. Odbyło si ę kilka spotka ń, na których przedyskutowano cele i zło Ŝenia organizacji. Niemało czasu zaj ęła sprawa nazwy. Ostatecznie zaproponowano nazw ę Stowarzyszenie „Bractwo Prawosławne”. Ustalono dat ę Zebrania Zało Ŝycielskiego na dzie ń 1 marca 1986r. Zebrani uczestnicy, których było ponad 100 osób przyj ęli statut Bractwa i wybrali Komitet Tymczasowy w składzie: Anatol Odzijewicz, Mikołaj Wawreniuk, Piotr Juszczuk, Walenty Pacewicz, Aleksander Sołowianowicz, Halina Kole śnik, Jarosław Szyrkowiec. Zadaniem Komitetu Tymczasowego było doprowadzenie do Яко Апостолом единонравнии и словенских sfinalizowania kwestii rejestracji stowarzyszenia. 8 marca 1986r. Komitet Zało Ŝycielski wyst ąpił do Jego Ekscelencji Arcybiskupa стран учителие Кирилле и Мефодие Богомудрии , Sawy z pro śbą o błogosławie ństwo i obj ęcie duchowego Владыку Всех молите , Вся языки словенския patronatu nad działalno ści ą Bractwa. W kolejnym etapie nale Ŝało утвердити в православии и единомыслии , умирити uzyska ć zgod ę na działalno ść z Wydziału Społeczno- мир и спасти души наша Administracyjnego Urz ędu Wojewódzkiego w Białymstoku. Wniosek Komitetu Zało Ŝycielskiego w tym wzgl ędzie został odrzucony. Odmowa motywowana była m.in. istnieniem Białoruskiego Towarzystwa Społeczno Kulturalnego i Unii 24 maja w prawosławnym kalendarzu liturgicznym przypada Chrze ścija ńsko-Społecznej. Napisano, Ŝe w ramach tych dzie ń św. św. Cyryla i Metodego, Apostołów Ziem Słowia ńskich. organizacji społeczno ść prawosławna mo Ŝe realizowa ć swoje Dzie ń ten w naszym Stowarzyszeniu jest szczególnie wa Ŝny, cele i zamierzenia oraz rozwi ązywa ć problemy zarówno gdy Ŝ świ ęci Bracia s ą tak Ŝe patronami naszego Bractwa. materialne jak i duchowe. W 2009 roku świ ęto naszych patronów wypadło Na takie stanowisko Wydziału Społeczno-Administracyjnego w Jubileuszowym roku 20-lecia Bractwa. Warto w tym miejscu Urz ędu Wojewódzkiego Komitet Zało Ŝycielski zło Ŝył apelacj ę przypomnie ć, Ŝe wła śnie 24 maja 1989 roku w Białymstoku miało do Ministerstwa Spraw Wewn ętrznych. Z przykro ści ą nale Ŝy miejsce I Walne Zebranie Naszego Stowarzyszenia, tak wi ęc od stwierdzi ć ze stanowisko urz ędu wojewódzkiego Ministerstwo tej daty liczymy nasz ą oficjaln ą histori ę. podtrzymało, uzasadniaj ąc swoj ą decyzj ę „brakiem po Ŝytku społecznego” . Na kolejne 3 lata inicjatywa powołania prawosławnej organizacji uległa zawieszeniu. 24 stycznia 1989r., w siedzibie Kurii Prawosławnej w Białymstoku odbyło si ę ponownie Zebranie Zało Ŝycielskie Bractwa z udziałem 24 osób. Dwa dni pó źniej wniosek o rejestracj ę zło Ŝono w Wydziale Administracyjno- Społecznym Urz ędu Wojewódzkiego w Białymstoku. Tym razem odpowied ź była pozytywna i w dniu 3 marca 1989r. Decyzj ą Dyrektora Wydziału Urz ędu Wojewódzkiego w Białymstoku, Stowarzyszenie „Bractwo Prawosławne” zostało wpisane do Rejestru stowarzysze ń i zwi ązków Urz ędu Wojewódzkiego w Białymstoku pod Nr rejestru 75. Tym samym zako ńczyła si ę kilkuletnia batalia o zalegalizowanie pierwszego w powojennej Polsce stowarzyszenia skupiaj ącego prawosławny laikat. Decyzj ę o rejestracji Bractwa przyj ęto z zadowoleniem. Jego Ekscelencja Arcybiskup Sawa napisał: „Bogu dzi ęki za Jego pomoc w zrealizowaniu d ąŜ eń wierz ącego laikatu Ko ścioła Prawosławnego miasta Białegostoku, który ma, z chwil ą powstania Stowarzyszenia Bractwo Prawosławne dodatkow ą mo Ŝliwo ść integracyjn ą swej religijnej to Ŝsamo ści”. 4 Prawosławie w Polsce Jednocze śnie Arcybiskup wyznaczył na opiekuna duchowego tylko atrakcj ą turystyczn ą i barwnym reliktem mniejszo ści Bractwa ks. prot. Aleksandra Chilimoniuka. 13 marca 1989r. narodowych. Bogata tradycja Cerkwi prawosławnej w Polsce na zebraniu Komitetu Zało Ŝycielskiego dokonano ustale ń si ęga korzeniami kultury bizanty ńskiej. Wła śnie w sprawie powołania Zarz ądu Tymczasowego, którego Konstantynopol i Sołu ń (Saloniki), za czasów patriarchy zadaniem b ędzie przygotowanie I Walnego Zebrania w celu Focjusza, rozwin ęły szerok ą działalno ść misyjn ą w śród wybrania statutowych władz Bractwa. W skład Zarz ądu narodów słowia ńskich. Cerkiew obrz ądku wschodniego Tymczasowego Bractwa weszli: prof. Michał Małofiejew - poprzez nowatorsk ą i dalekowzroczn ą działalno ść Apostołów przewodnicz ący, Mikołaj Wawreniuk - z-ca Słowian św. św. Cyryla i Metodego dotarła do Moraw, przewodnicz ącego, Walenty Pacewicz - sekretarz, Bułgarów, Rusi i Wielkiego Ksi ęstwa Litewskiego. Z tego te Ŝ Aleksander Sołowianowicz - skarbnik, Mikołaj Hajduk, wzgl ędu mamy słuszne podstawy s ądzi ć, Ŝe działalno ść Halina Kole śnik, Aleksander Nikitin, Jan Piwnik, Jan naszego Bractwa obejmie swym zasi ęgiem cał ą ludno ść Smyk, Antonina Mozolewska i Andrzej Łapko - prawosławn ą w Polsce, która zgadza si ę z naszym członkowie. programem działania”. Prof. M. Małofiejew mówił równie Ŝ o potrzebie nawi ązania współprac y polskiego prawosławnego stowarzyszenia z podobnymi organizacjami w innych krajach. Profesor przedstawił dotychczasowe dokonania Zarz ądu Tymczasowego w sferze organizacyjnej i przypomniał cał ą uci ąŜ liw ą drog ę, jak ą musiał Zarz ąd przeby ć by móc dokona ć wyboru stałych władz stowarzyszenia i przyj ęcia statutu Bractwa, wytyczaj ąc dalsze cele i działania. I Walne Zebranie postanowiło, Ŝe patronami Bractwa Prawosławnego b ędą świ ęci Cyryl i Metody, Apostołowie Słowian. Za wa Ŝne zadanie I kadencji uznano powołanie Kół i Oddziałów Bractwa Prawosławnego przy poszczególnych parafiach i w dekanatach. W czasie I Walnego Zebrania Logo Stowarzyszenia, przyj ęte na I Walnym Zebraniu Bractwa okre ślono główne cele statutowe i zadania Bractwa: • piel ęgnowanie ducha to Ŝsamo ści i ł ączno ści w śród ludno ści prawosławnej zgodnie ze swym wyznaniem, I Walne Zebranie Bractwa odbyło si ę w dniu 24 maja 1989r. Konstytucj ą Rzeczypospolitej Polskiej oraz porz ądkiem w świetlicy parafialnej przy parafii „Wszystkich Świ ętych” na prawnym okre ślonym w ustawach, Wygodzie. W zebraniu uczestniczyło 56 delegatów przybyłych • zapoznanie społecze ństwa z doktryn ą i tradycjami z całej Polski oraz wielu go ści, w przewa Ŝaj ącej mierze, Ko ścioła prawosławnego i propagowanie ich, duchownych parafii białostockich. Delegaci wybrali Zarz ąd • rozwijanie działalno ści kulturalnej i o światowej w drodze Główny Stowarzyszenia, w składzie: Prof. dr hab. med. porozumienia i współpracy pomi ędzy ró Ŝnymi Michał Małofiejew - przewodnicz ący, Jan Piwnik - zast ępca wyznaniami i religiami, przewodnicz ącego, Mikołaj Wawreniuk - zast ępca • współdziałanie z innymi organizacjami w opiece nad przewodnicz ącego, Walenty Pacewicz - sekretarz, Halina zabytkami materialnej kultury prawosławnej, Kole śnik - zast ępca sekretarza, Aleksander Sołowianowicz - • rozszerzanie udziału prawosławnych w rozwoju skarbnik, Jarosław Makal - zast ępca skarbnika oraz społecznym, gospodarczym i kulturalnym kraju, Katarzyna Kuryło, Jan Kabac, Jan Demidziuk, Władysław • umacnianie wi ęzi społeczno ści prawosławnej w Polsce Kaniuk, Mikołaj Malesza, Aleksander Nikitorowicz, Jerzy ze środowiskami prawosławnymi w innych krajach, Uścinowicz, Jarosław Werdoni, Aleksander Nikitin – członkowie Zarz ądu. Swoje cele statutowe postanowiono realizowa ć poprzez: • integracj ę i umocnienie wi ęzi ludno ści wokół Cerkwi Przypomnijmy fragmenty wyst ąpienia pierwszego prawosławnej, przewodnicz ącego Zarz ądu Głównego Bractwa, prof. Michała • pogł ębianie wspólnoty ludno ści prawosławnej, Małofiejewa, wygłoszonego 24 maja 1989 roku: „Mamy • zapoznanie