Współczesne KRAJE BIBLIJNE w starożytności Bernard Koziróg Współczesne KRAJE BIBLIJNE w starożytności York University 2015 Recenzent: Prof. zw. dr hab. Wojciech Słomski Redaktor wydania polskiego: Dr Karol Grant-Skiba Redaktor techniczny: Marek Rusek Zdjęcia: Bernard Koziróg Skład i łamanie: Ryszard Augustyn © Copyright 2015 by Bernard Koziróg ISBN 978-83-62161-13-3 Wydawca: York University www.yorkuniversity.us 2015 tel.:Druk: 46 857 13 54 e-mail: [email protected] Podziękowanie Pragnę podziękować wszystkim, którzy pomogli w wydaniu książki. Są to (w kolejności alfabetycznej): Dr Simon Far-Joan Dr Akiva Fradkin Dr Karol Grant-Skiba, Dr Marek Grzelewski, Fundacja „Źródła Życia”, Dr Vladimir Kuryakov Prof. Wojciech Słomski, Red. Marek Rusek Książkę dedykuję mojemu Aniołowi, który uratował mi życie Od Wydawcy 7 Od Wydawcy It is a great pleasure for me to introduce new book written by professor Bernard Kozirog, with whom we have a long and fruitful history of our coo- peration on educational and business issues. First of all, York University’s president and staff would like to congratula- te Prof. Bernard Kozirog on publishing the following book and we are wis- hing every success for its first and next editions. The book is based upon the intellectual development and the long, thri- ving academic career of the author, who is well known in Poland. The readers of the following academic, history book will definitely find it both interesting and accurate, as it is a fruit of a long lasting research in that field. Prof. Kozirog has been a university professor and a loyal permanent partner of York University within the Eastern Europe division. York University is wishing Prof. Kozirog good luck in his future academic and professional endeavors and we are sure that readers will enjoy going into this book. Sincerely Dr. Simon Far-Joan President Nota o Autorze 9 Nota o Autorze Bernard Koziróg (ur. 10 kwietnia 1955 w Łasku), lic. filozofii chrześcijań- skiej, mgr teologii ewangelickiej, dr socjologii i teologii historycznej, dr hab. teologii ekumenicznej, prof. teologii i filozofii, w swojej pracy naukowej wy- promował 10 doktorów oraz 1017 magistrów i licencjatów. Z zamiłowania historyk i podróżnik. Przez 40 lat pracy zawodowej był pastorem, dziennikarzem, redaktorem i profesorem uniwersyteckim. Piastował wiele odpowiedzialnych funkcji, m.in. był dyrektorem i redaktorem naczelnym Chrześcijańskiego Instytutu Wydawniczego, dyrektorem i redaktorem naczelnym Wydawnictwa „Signa Temporis”, rektorem Wyższej Szkoły Psychoterapii i Rewalidacji, rektorem Wyższej Szkoły Teologiczno-Humanistycznej, dyrektorem Instytutu Tury- styki Krajów Biblijnych, kierownikiem Samodzielnej Pracowni Filozofii i Te- orii Kultury Uniwersytetu Jana Kochanowskiego. Od 1987 roku jest członkiem Stowarzyszenia Dziennikarzy RP, a od 1998 ambasadorem pokoju organizacji „World ConferenceΛόγος on Religion and Peace”. Obecnie jest krajowym koordynatorem ds. Rozwoju Sieci Szkół „Logos” w Polsce i redaktorem zeszytów naukowych „ ”. Pracuje również dla Wydawnictwa „Znaki Czasu”, York University (USA) oraz Wyższej Szkoły Stosunków Międzynarodowych i Amerykanistyki. Został odznaczony przez Prezydentów RP złotym i srebrnym krzyżem zasługi. Otrzymał także medal Komisji Edukacji Narodowej i 7 nagród rek- torskich. Państwowy Uniwersytet w Krasnodarze (Rosja) nadał mu tytuł doktora honoris causa. 1. Moc moja w Panu Napisał następujące książki i skrypty: 2. Największe oszustwo 3. Stworzenie czy ewolucja, Ustroń 1984. 4. Przybysze z kosmosu , Warszawa 1988. 5. Dzieje Diecezji Wschodniej, Warszawa Kościoła Adwentystów 1989. Dnia Siódmego w Polsce , Warszawa 1989. 6. Wędrówki po Ziemi Świętej 7. Ksiądz Michał, Warszawa Belina 1990. Czechowski 8. Ellen White (studium monograficzne), Warszawa 1991. 9. L.R. Conradi - misjonarz pięciu kontynentów, Warszawa 1992. , Warszawa 1994. , Ustroń 1994. 10 Współczesne kraje biblijne w starożytności 10. Biblia i seks 11. Tajemnice i proroctwa Pisma Świętego 12. Ellen Gould ,White Ustroń 1996. 13. Duszpasterstwo i diakonat w Kościele, WarszawaAdwentystów 1997. Dnia Siódmego , Podkowa Leśna 1998. 14. Współczesne kraje biblijne , 15. TajemniceWarszawa i1999. proroctwa Biblii 16. 12 współczesnych krajów biblijnych, Podkowa Leśna 2000. 17. Jak pisać pracę licencjacką , Warszawa 2001. 18. Izrael. Historia, religia, archeologia, Podkowa Leśna 2002. 19. Starożytna Grecja. Historia,, Podkowafilozofia, religiaLeśna 2001. 20. Filozofia reformacji XVI wieku i inne, Podkowa prądy filozoficzne Leśna 2003. nowożytności (zarys) , Podkowa Leśna 2004. 21. Wybrane zagadnienia z historii filozofii starożytnej i średniowiecznej , Podkowa Leśna 2004. 22. Wybrane zagadnienia z historii filozofii now , 23. ProblemyKielce 2004. organizacyjne wczesnego adwentyzmu ożytnej, Kielce 2005. 24. Wybrane zagadnienia z historii filozofii współ , Podkowa Leśna 25. Zarys2005. dziejów filozofii 26. Główne kierunki filozofii chrześcijańskiej od św.czesnej, Pawła Kielce do reformato 2006. - rów protestanckich , Podkowa Leśna 2006. 27. Malta. Historia i religia 28. Liban. Historia i religia,, Podkowa Leśna 2007. 29. Starożytny Rzym. Historia,, Podkowa filozofia, Leśna religia, 2007. 30. Geneza, dzieje i teologiaPodkowa adwentyzmu Leśna w 2008. latach 1831-1939 Podkowa Leśna 2008. 31. Historia, filozofia i religia świata grecko-rzymskiego , Podkowa 32. TheLeśna doctrinal 2008. peculiarity of 19th century Adventism 33. Geist der Weissagung des Adventismus , Kielce 2009. 34. Mitologia i religia starożytnych Greków , Dallas 2010. 35. Starożytna filozofia Grecji i Rzymu , Darmstadt 2010. 36. Starożytna Syria w Biblii i historii , Podkowa Leśna 2011. 37. Starożytne religie Greków i Rzymian,, Podkowa Leśna 2012. 38. Dzieje starożytnej Grecji w zarysie, Podkowa Leśna 2012. 39. Kraje śródziemnomorskie Darmstadt 2013. 40. Z dziejów polskiego adwentyzmu…, DarmstadtZjednoczenie 2013. Południowe i Zjedno- czenie Zachodnie w latach, Podkowa1918-1988, Leśna 2013. 41. Starożytny Izrael, Podkowa Leśna 2013. Jerozolima 5767 (2013). Nota o Autorze 11 42. Dzieje starożytnego Rzymu w zarysie 43. Cypr. Historia i religia, 44. Starożytny Iran w Biblii i historii , Darmstadt 2013. 45. Starożytny Egipt w BibliiGrodzisk i historii Mazowiecki 2014. 46. Jordania w starożytności. Biblia, ,historia, Grodzisk zabytki Mazowiecki 2014. , Grodzisk Mazowiecki 2014. 47. Włochy w starożytności. Biblia, historia, zabytki , Grodzisk Mazowie- cki 2015. 48. Starożytna Mezopotamia w Biblii i historii. Zabytki, Grodzisk Iraku Mazowiecki 2015. 49. Turcja w starożytności. Biblia, historia, zabytki , Grodzisk Mazowiecki 2015. 50. Współczesne kraje biblijne w starożytności , Grodzisk Mazowiecki 2015. , York University 2015. Połączeni chlebem Słowa Jest współautorem książek i autorem artykułów w pracach zbiorowych: Historia i kultura krajów biblijnych 1. , Warszawa 2004. 3.2. Biblia w kulturze europejskiej (t. I-III), Podkowa Leśna 2006- 4. Dialog2008. z rzeczywistością 5. Autorytet Pisma Świętego w Kościele, Warszawa 2007. 6. Dzieje i znaczenie eklezjalno-edukacyjne, Kielce 2007. adwentystycznej szkoły teolo- gicznej (1926-2006) , Warszawa 2008. 7. Człowiek i filozofia 8. Dziedzictwo i teraźniejszość., Podkowa Polsko-europejski Leśna 2008. dialog kultur , Warszawa 2008. 9. Lux lucet in tenebris , Kielce 10. Ministrare2009. 11. W stronę szczęścia (t. I-II), Podkowa Leśna 2010. 12. Signa Temporis (t. I-II), Warszawa 2010. 13. Sbornik naucznych, trudowWarszawa 2010. 14. W przestrzeni języka, (z. 1-20), Warszawa, Podkowa Leśna 1990-2013. 15. Logos (z. 1-4), Ryga 2010. Kielce 2012. (z. 1), Piotrków Trybunalski 2015. 12 Współczesne kraje biblijne w starożytności diach: Ma swoje noty biograficzne w następujących leksykonach i encyklope- Leksykon polskiego dziennikarstwa Encyklopedia Actus Purus. Kto jest kim w Pol- 1. sceCiborska nowego Elżbieta, millennium (2000-2002) , Warszawa 2000. 2. BombickiWho is who Maciej w Polsce. Roman, Encyklopedia biograficzna z życiorysami znanych Polek i Polaków , Poznań 2002. 3. , PoznańPoczet 2005-2015.znanych postaci Ziemi Łaskiej 4. Judycki Zbigniew, Siwek Józef, Świętokrzyskie biografie, Kielce 2012. 5. Witaszczyk Jerzy, , Łask 2010. Wstęp 13 Wstęp Współczesne kraje biblijne w starożytności Tytuł książki jest nieco prze- wrotny… Dlaczego? Spróbujmy to wyjaśnić. Istnieje dzisiaj 12 krajów, które umownie nazywamy biblijnymi. Są to: Izrael, Egipt, Jordania,Starego Syria,i Nowego Liban, Testamentu Irak, Iran,. Włochy, Grecja, Turcja, Cypr i Malta. Na terenie tych współczesnych państw, w czasachHistoria antycznych i kultura rozgrykrajów- biblijnychwały się sceny We wprowadzeniu do 3-tomowego dzieła pt. , Amadeusz Citlak napisał: „Mówiąc najogólniej, przyjmujemy, że krajami biblijnymi są te, na terenie których rozegrały się sceny biblijne. Praktycznie bowiem, nie istnieje jakiś osobny typ kraju lub państwa, który miałby ze swej natury być biblijnym. Jest to termin techniczny, pozwalający na uchwycenie rozległej tematyki, ale nie odnoszący się do jakiegoś specjal- Bibliąnego typu kraju czy organizmu państwowego. Terminologia tego rodzaju nawiązuje już do początków rozważań nad . Jednak w miarę stabilny i wyodrębniony status uzyskała dopiero w okresie intensywnej krytyki biblijnej w XVIII-XIX w., kiedy to w reakcji na nią, w środowiskach głównie chrześcijan starano się wykazać, że jednak sprawozdania biblijne posiadają także wartość historyczną. Liczba krajów biblijnych nie była specjalnie ustalana, bowiem nie tyle zajmowano się ich precyzyjnym określeniem, ile śledzono obecność historii biblijnej general- nie w obszarze