PLH110014 Ostoja Jaśliska Powierzchnia: 29 286,8 ha. Status: obszar zatwierdzony decyzj ą Komisji Europejskiej 2009/91/WE jako obszar maj ący znaczenie dla Wspólnoty (decyzja Komisji z dnia 12 grudnia 2008 r. przyjmuj ąca na mocy dyrektywy Rady 92/43/EWG drugi zaktualizowany wykaz terenów maj ących znaczenie dla Wspólnoty składaj ących si ę na alpejski region biogeograficzny – DzU L 43 z 13/02/2009); powi ększony do obecnej powierzchni (o stanowisko poczwarówki zw ęż onej) decyzj ą Komisji Europejskiej 2011/62/UE (decyzja KE z dnia 10 stycznia 2011 r. w sprawie przyj ęcia na mocy dyrektywy Rady 92/43/EWG czwartego zaktualizowanego wykazu terenów maj ących znaczenie dla Wspólnoty składaj ących si ę na alpejski region biogeograficzny; DzU L 33/1 z 8.2.2011 ). Łąki ko śne w okolicy Surowicy w Ostoi Ja śliskiej (fot. Wojciech Mróz) Poło żenie administracyjne: województwo podkarpackie, powiat jasielski, gmina Krempna (m. Polany); powiat kro śnie ński, gmina Dukla (m.: Barwinek, Cergowa, Jasionka, Kamionka, Lipowica, Mszana, Nowa Wie ś, Olchowiec, Ropianka, Smereczne, Tylawa, Wilsznia, Zawadka Rymanowska, Zyndranowa), gmina Ja śliska (m.: Czeremcha, Daliowa, Ja śliska, Lipowiec, Posada Ja śliska, Szklary, Wola Ni żna, Wola Wy żna), gmina Iwonicz-Zdrój (m. Lubatowa), gmina Rymanów (m.: Królik Polski, Królik Wołoski, Puławy, Rudawka Rymanowska, Tarnawka, Wisłoczek, Zawoje); powiat sanocki, gmina Bukowsko (m. Wola Sękowa), gmina Koma ńcza (m.: Czystograb, Darów, Doł życa, Jasiel, Moszczaniec, Osławica, Polany Surowicze, Radoszyce, Rudawka Ja śliska, Surowica, Łupków, Wisłok Wielki), gmina Zarszyn (m. Odrzechowa); Istniej ące formy ochrony: rezerwaty przyrody: „Bukowica” (292,92 ha; 1996), „Cisy w Nowej Wsi” (2,18 ha; 1957), „Kamie ń nad Ja śliskami” (302,32; 2000), „Modrzyna” (14,46 ha; 1953), „Przełom Jasiołki” (123,41 ha; 1976), „Rezerwat Tysi ąclecia na Cergowej Górze” (61,35 ha; 1963), „Wadernik” (10,72 ha; 1989), „Źródliska Jasiołki” (1585,01 ha; 1993); Ja śliski Park Krajobrazowy (25 288 ha; 1992); Obszar Chronionego Krajobrazu Beskidu Niskiego (82 360 ha; 1998); PLB180002 Beskid Niski. Opis obszaru: Obszar poło żony jest w Beskidzie Niskim, mi ędzy Przeł ęcz ą Sarbowsk ą na zachodzie i Łupkowsk ą na wschodzie, a Mszan ą, Dukl ą i Królikiem Polskim na północy. Jego południowa granica pokrywa si ę z granic ą pa ństwa. Obejmuje Pasmo Graniczne i Beskid Dukielski wraz z górn ą cz ęś ci ą dorzecza Jasiołki, źródliskami Wisłoka i Osławicy oraz dolin ą Wisłoka na odcinku od miejscowo ści Wisłok Wielki do zbiornika zaporowego w Sieniawie. Rze źba terenu ma łagodny charakter, wzniesienia nie przekraczaj ą 1000 m n.p.m., a deniwelacje wynosz ą ok. 450-550 m. Najwy ższe szczyty tego obszaru to Kamie ń (863 m), Danawa (841 m) i Kanasiówka (823 m). W dolinach i na zboczach wyst ępuj ą tarasy i spłaszczenia erozyjne. Interesuj ącą budow ę geologiczn ą wykazuj ą okolice wzgórza Piotru ś (727 m) i Ostrej (687 m), gdzie Jasiołka tworzy malowniczy przełom. W strefie szczytowej Piotrusia oraz w masywie Kamienia nad Ja śliskami znajduje si ę ci ąg skałek zbudowanych z piaskowca oraz rumowiska skalne. Na Górze Cergowej wyst ępuj ą liczne jaskinie. Najwi ększ ą warto ści ą obszaru s ą biocenozy le śne o naturalnym składzie gatunkowym (przede wszystkim buczyny, a tak że dobrze zachowane jaworzyny), rozległe obszary źródliskowe i naturalne doliny rzeczne. Jest to wa żna ostoja fauny puszcza ńskiej z du żymi drapie żnikami. Tereny otwarte to głównie dawne pastwiska i ł ąki, obecnie tylko cz ęś ciowo u żytkowane. W południowej cz ęś ci obszaru, w rezerwacie „ Źródliska Jasiołki” znajduje si ę równie ż kompleks terenów podmokłych (młaki, torfowiska przej ściowe). Obszar charakteryzuje si ę te ż bogat ą faun ą ptaków, zwłaszcza drapie żnych, a przez Przeł ęcz Dukielsk ą prowadzi wa żny ptasi szlak migracyjny. Przedmioty ochrony obszaru: Przedmiotami ochrony w Ostoi Ja śliskiej jest kompleks siedlisk przyrodniczych oraz zwi ązane z nimi gatunki ro ślin i zwierz ąt, a dokładniej: − 10 typów siedlisk przyrodniczych z zał ącznika I Dyrektywy siedliskowej − 19 gatunków zwierz ąt z zał ącznika II Dyrektywy siedliskowej, w tym: 9 gatunków ssaków, 3 gatunki płazów, 2 gatunki ryb i 5 gatunków bezkr ęgowców. − 1 gatunek ro śliny z zał ącznika II Dyrektywy siedliskowej W obr ębie siedlisk przyrodniczych najwi ększ ą powierzchni ę zajmuje żyzna buczyna karpacka (kod 9130), na ubo ższych glebach zast ępowana przez kwa śną buczyn ę górsk ą lub żyzne jedliny (kod 9110). Obok nich, na stromych wilgotnych zboczach, wyst ępuj ą dobrze zachowane jaworzyny (kod 9180), a w dolinach rzek i potoków – lasy i zaro śla ł ęgowe (kod 91E0), którym na nielicznych kamie ńcach towarzyszy ro ślinno ść pionierska (kod 3220). Siedliska ł ąk górskich (kod 6510) zachowane s ą w dolinach oraz na zboczach wzniesie ń, na żyznych, niezbyt wilgotnych glebach nie wykazuj ących zabagnienia (obszar na południe od Ja ślisk i Lipowca, mi ędzy Mszan ą a Tylaw ą, w Zyndranowej oraz w okolicach Woli Wy żnej). Z innych siedlisk niele śnych będącymi przedmiotami ochrony nale ży wymieni ć górskie murawy bli źniczkowe (kod 6230). Wyst ępuj ą one w rozproszeniu na szczytach wzniesie ń, na polanach i obrze żach lasu (m.in. w rezerwacie „ Źródliska Jasiołki”, a tak że w rozległej dolinie Polan Surowiczych). Niezwykle cenne s ą wyst ępuj ące w obszarze torfowiska – do przedmiotów ochrony nale żą torfowiska przej ściowe (kod 7140) oraz górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak, turzycowisk i mechowisk (7230), które spotka ć mo żna na wysi ękach w obszarach źródliskowych lub na terasach rzecznych. Ostatnim siedliskiem podlegaj ącym ochronie s ą jaskinie nieudost ępnione do zwiedzania (kod 8310) – ogółem na terenie Ostoi Ja śliskiej znajduje si ę 29 jaski ń o ł ącznej długo ści 371 m. Są to formy pseudokrasowe o genezie osuwiskowej i rozłamowej, wyst ępuj ą w piaskowcach cergowskich i przybyszowskich. Jaskinie na Górze Cergowej to wa żne zimowiska nocka Bechsteina Myotis Bechsteini , nocka orz ęsionego Myotis emarginatus , nocka du żego Myotis myotis i podkowca małego Rhinolophus hipposideros . Obok nietoperzy w obszarze bytuje 15 gatunków z załącznika II Dyrektywy siedliskowej uznanych za przedmioty ochrony. Rzeki s ą siedliskiem brzanki Barbus peloponnesius i głowacza białopłetwego Cottus gobio . Na wi ększo ści cieków spotka ć mo żna ślady żerowania bobra Castor fiber i wydry Lutra lutra . Obszar jest istotny dla ochrony du żych drapie żników: nied źwiedzia Ursus arctos , wilka Canis lapus i rysia Lynx lynx . Znajduj ą si ę tu silne populacje nadobnicy alpejskiej Rosalia alpina oraz biegacza urozmaiconego Carabus variolosus . Unikatowe jest wyst ępowanie cennych gatunków ksylobiontycznych bezkr ęgowców (zgniotek cynobrowy Cucujus cynnaberinus , zagł ębek bruzdkowany Rhysodes sulcatus ). Jedynie na dwóch stanowiskach zlokalizowano kilkumilimetrowego, zagro żonego wygini ęciem ślimaka – poczwarówk ę zw ęż on ą Vertigo angustior . W przydro żnych rowach i niewielkich zbiornikach wodnych spotka ć mo żna kumaka górskiego Bombina variegata oraz dwa gatunki traszek – karpack ą Triturus montandoni i grzebieniast ą Triturus cristatus . Gatunki ro ślin uj ęte w Dyrektywie siedliskowej reprezentuje jeden takson – w 1997 roku u źródeł Jasiołki znaleziono, po raz pierwszy w Polsce, stanowisko ponikła krai ńskiego Eleocharis carniolica . Zało żenia: 1. Plan zada ń ochronnych dotyczy ć b ędzie całego obszaru Natura 2000 – nie stwierdzono by zachodziły przesłanki okre ślone w art. 28 ust. 11 ustawy o ochronie przyrody; 2. Jego głównym celem b ędzie okre ślenie działa ń i sformułowanie zapisów pozwalaj ących na skuteczn ą ochron ę siedlisk i gatunków wskazanych jako przedmioty ochrony; wykonane zostan ą równie ż ekspertyzy słu żą ce uzupełnieniu informacji o Obszarze; 3. Lista przedmiotów ochrony mo że ulec zmianie w toku prac nad projektem planu. Plan zada ń ochronnych (w skrócie PZO) dla obszaru Natura 2000 jest to dokument planistyczny okre ślaj ący podstawowe zasady jego ochrony. Standardowo ochrona obszarowa polega przede wszystkim na okre śleniu listy zakazów i nakazów odnosz ących si ę np. do całej powierzchni rezerwatu przyrody, czy te ż parku narodowego. Natomiast w obszarach Natura 2000 przedmiotami ochrony s ą przede wszystkim wybrane siedliska przyrodnicze oraz gatunki ro ślin i zwierz ąt (i ich siedliska). Plan zada ń ochronnych to narzędzie umo żliwiaj ące jak najszybsze rozpocz ęcie działa ń niezb ędnych dla skutecznej ochrony obszaru Natura 2000. Celem planu jest bowiem zachowanie lub przywrócenie wła ściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków i zwierz ąt dla których obszar został wyznaczony. Obowi ązek sporz ądzenia PZO dla obszaru Natura 2000 wynika z art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody (DzU 2004 Nr 92 poz. 880 z pó źn. zm.). Szczegółowy zakres dokumentu okre śla rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 17 lutego 2010 r. w sprawie sporz ądzania projektu planu zada ń ochronnych dla obszaru Natura 2000 (DzU z 2010 r.; Nr 34; poz.186 z pó źn. zm.). Plan ustanawia zarz ądzaj ący obszarem na okres 10 lat, w drodze aktu prawa miejscowego w formie zarz ądzenia. Dla opisywanego obszaru jest to Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Rzeszowie. Zakres prac koniecznych dla sporz ądzania projektu planu zada ń ochronnych dla obszaru obejmuje: − opisanie granic obszaru w formie wektorowej warstwy informacyjnej; − zgromadzenie, zweryfikowanie i uzupełnienie informacji o obszarze i przedmiotach ochrony, istotnych dla ich ochrony; − ocen ę stanu