AKTUALIZACJA STUDIUM PRZESTRZENNYCH UWARUNKOWAŃ ROZWOJU ENERGETYKI WIATROWEJ W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM 2011 AKTUALIZACJA STUDIUM PRZESTRZENNYCH UWARUNKOWAŃ ROZWOJU ENERGETYKI WIATROWEJ W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM 2011 Wrocław, grudzień 2011 S t r o n a | 1 AKTUALIZACJA STUDIUM PRZESTRZENNYCH UWARUNKOWAŃ ROZWOJU ENERGETYKI WIATROWEJ W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM 2011 ZESPÓŁ AUTORSKI Inicjator opracowania Grzegorz Roman - Członek Zarządu Województwa Dolnośląskiego odpowiedzialny za gospodarkę przestrzenną Kierownik projektu Maciej Zathey Koordynator aktualizacji opracowania Kamila Lesiw-Głowacka Zespół autorski: Jan Blachowski Magdalena Pormańczuk Marzenna Halicka-Borucka Aleksandra Sieradzka-Stasiak Kamila Lesiw-Głowacka Elżbieta Strzelczyk Katarzyna Mańkowska-Bigus Ilona Szarapo Ewa Markowicz–Judycka Maciej Zathey Rajmund Nowicki Dariusz Zięba Ekspertyzy: Artur Adamski Iwona Gottfried Andrzej Czapulak Irena Otop Andrzej Dancewicz Wiwiana Szalińska Iwona Dudek Andrzej Wuczyński Joanna Furmankiewicz Opracowania kartograficzne i elektroniczne przetwarzanie danych: Przemysław Malczewski Małgorzata Wolańska Wykonanie: Wojewódzkie Biuro Urbanistyczne we Wrocławiu 2 | S t r o n a AKTUALIZACJA STUDIUM PRZESTRZENNYCH UWARUNKOWAŃ ROZWOJU ENERGETYKI WIATROWEJ W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM 2011 1. WSTĘP 6 2. CEL I ZAKRES OPRACOWANIA 7 3. ENERGETYKA WIATROWA W POLSCE I W EUROPIE 8 4. UWARUNKOWANIA PRAWNE ROZWOJU ENERGETYKI WIATROWEJ W POLSCE 10 4.1. Uwarunkowania wynikające z dokumentów międzynarodowych 10 4.2. Podstawowe regulacje Unii Europejskiej 10 4.3. Charakterystyka podstawowych dokumentów krajowych i regionalnych 12 5. OCENA STANU ROZWOJU OZE W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM, ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM ENERGETYKI WIATROWEJ 18 5.1. Metodyka prac 18 5.2. Zbiorcze zestawienie wyników ankiet 19 6. UWARUNKOWANIA PRZESTRZENNE LOKALIZACJI ELEKTROWNI WIATROWYCH NA DOLNYM ŚLĄSKU 22 6.1. Ocena zasobów energii wiatru 22 6.1.1. Metodyka pomiarów 22 6.1.2. Charakterystyka warunków wietrznych na Dolnym Śląsku 23 6.2. Uwarunkowania przyrodnicze lokalizacji elektrowni wiatrowych 35 6.2.1. Użytkowanie terenów w województwie dolnośląskim (2010) 35 6.2.2. Przyrodnicze ograniczenia lokalizacji projektowanych elektrowni i parków wiatrowych 36 6.2.3. Prawne aspekty lokalizacji elektrowni i parków wiatrowych związane z występowaniem ograniczeń przyrodniczych 44 6.3. Uwarunkowania krajobrazowo – kulturowe lokalizacji elektrowni wiatrowych 59 6.3.1. Uwarunkowania prawne 59 6.3.2. Charakterystyka zasobów dziedzictwa kulturowego 60 6.3.3. Krajobraz 62 6.3.4. Wnioski w zakresie ograniczeń lokalizacji urządzeń energetyki wiatrowej 63 6.4. Uwarunkowania techniczne i ekonomiczne lokalizacji elektrowni wiatrowych 67 6.4.1. Uwarunkowania techniczne 68 6.4.2. Uwarunkowania ekonomiczne 70 6.5. Oddziaływanie elektrowni wiatrowych na środowisko i zdrowie człowieka 73 6.5.1. Charakterystyka oddziaływań negatywnych wynikających z produkcji energii wiatrowej 73 6.5.2. Korzyści dla środowiska wynikające z produkcji energii wiatrowej 78 6.6. Dostępność komunikacyjna obszarów przeznaczonych pod lokalizację elektrowni wiatrowych 79 6.6.1. Przewóz elementów konstrukcji siłowni wiatrowej 79 6.6.2. Charakterystyka elementów elektrowni wiatrowych 79 6.6.3. Charakterystyka transportu drogowego 80 6.6.4. Transport kombinowany: drogowo-kolejowo-rzeczny 82 6.7. Uwarunkowania wynikające z dostępności do sieci elektroenergetycznej 85 6.8. Przeciwpowodziowe uwarunkowania lokalizacji elektrowni wiatrowych 90 S t r o n a | 3 AKTUALIZACJA STUDIUM PRZESTRZENNYCH UWARUNKOWAŃ ROZWOJU ENERGETYKI WIATROWEJ W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM 2011 6.8.1. Obszary uznane za wykluczone, bądź na których niewskazana jest lokalizacja elektrowni wiatrowych 91 7. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z OPRACOWAŃ PLANISTYCZNYCH 93 7.1. Regulacje prawne dla lokalizacji elektrowni wiatrowych wynikające z ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. 93 7.2. Zamierzenia lokalizacji farm wiatrowych zawarte w studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin 93 7.3. Obszary wyznaczone pod farmy wiatrowe w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego 94 7.4. Lokalizacja parków wiatrowych na podstawie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu 101 7.5. Realizacja inwestycji związanych z energetyką wiatrową na terenie Dolnego Śląska 102 8. OBSZARY UZNANE ZA WYKLUCZONE BĄDŹ NA KTÓRYCH NIEWSKAZANA JEST LOKALIZACJA ELEKTROWNI WIATROWYCH ORAZ OBSZARY O POTENCJALNIE NAJMNIEJSZYCH OGRANICZENIACH DLA ICH LOKALIZACJI. 104 9. WSKAZANIA W ZAKRESIE WARUNKÓW LOKALIZACJI, PROJEKTOWANIA, BUDOWY I EKSPLOATACJI OBIEKTÓW TECHNICZNYCH ENERGETYKI WIATROWEJ 111 9.1. Rekomendacje dotyczące planowania lokalizacji elektrowni wiatrowych – uwagi przekazane przez Regionalna Dyrekcję Ochrony Środowiska we Wrocławiu 111 9.2. Rekomendacje dotyczące planowania lokalizacji elektrowni wiatrowych z punktu widzenia ornitofauny 111 9.3. Rekomendacje dotyczące planowania i zarządzania farmą wiatrową z uwzględnieniem ochrony nietoperzy 112 9.4. Rekomendacje dotyczące lokalizacji, budowy i eksploatacji farmy wiatrowej 114 9.5. Rekomendacje dla władz samorządowych i innych podmiotów decyzyjnych 115 10. KONFLIKTY WYNIKAJĄCE Z PLANOWANEGO ROZWOJU ENERGETYKI WIATROWEJ 116 10.1. Kolizje przestrzenne wynikające z podjętych działań planistycznych na rzecz lokalizacji elektrowni wiatrowych 117 10.2. Konflikty społeczne 118 11. SZANSE I ZAGROŻENIA ROZWOJU ENERGETYKI WIATROWEJ W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM 121 12. PODSUMOWANIE I WNIOSKI 127 13. LITERATURA 130 14. SPIS RYSUNKÓW, TABEL I FOTOGRAFII 136 Spis rysunków 136 Spis tabel 136 Spis fotografii 137 15. ZAŁĄCZNIKI 138 15.1. Załącznik nr 1 - Odnawialne źródła energii w województwie dolnośląskim (wg URE, stan na 2011 rok) 139 15.2. Załącznik nr 2 - Wykorzystanie OZE w gminach na podstawie badań ankietowych (stan na 2009) 140 15.3. Załącznik nr 3 - Rezerwaty przyrody (wg RDOŚ we Wrocławiu, stan na 2010) 143 4 | S t r o n a AKTUALIZACJA STUDIUM PRZESTRZENNYCH UWARUNKOWAŃ ROZWOJU ENERGETYKI WIATROWEJ W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM 2011 15.4. Załącznik nr 4A - NATURA 2000 - Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków (OSO)-wg GDOŚ, wrzesień 2011 146 15.5. Załącznik nr 4B - NATURA 2000 - Projektowane Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk (SOO) -wg GDOŚ, wrzesień 2011 147 15.6. Załącznik nr 5 - Parki krajobrazowe (wg RDOŚ we Wrocławiu i DZPK, stan na 2010) 149 15.7. Załącznik nr 6 - Obszary chronionego krajobrazu (wg RDOŚ we Wrocławiu, stan na 2010) 150 15.8. Załącznik nr 7 - Zespoły przyrodniczo – krajobrazowe (wg RDOŚ we Wrocławiu, stan na 2010) 151 15.9. Załącznik nr 8 - Użytki ekologiczne (wg RDOŚ we Wrocławiu, stan na 2010) 152 15.10. Załącznik nr 9 - Lista obszarów szczególnie niekorzystnych dla lokalizacji elektrowni wiatrowych z punktu widzenia wymogów ochrony ornitofauny na terenie województwa dolnośląskiego (wg Adamski, Czapulak, Wuczyński, 2009) 156 15.11. Załącznik nr 10 - Ocena znaczenia powiatów dla zachowania populacji nietoperzy (wg Furmankiewicz, Gottfried, 2009) 163 15.12. Załącznik nr 11 - Zestawienie lokalnych opracowań planistycznych i przewidywana ilość i moc urządzeń wytwarzających energię elektryczną z energii wiatru oraz kolizje przestrzenne i konflikty społeczne 166 15.13. Załącznik nr 12A - Wnioski Regionalnego Konserwatora Ochrony Przyrody 183 15.14. Załącznik nr 12B - Wnioski Regionalnego Konserwatora Ochrony Przyrody do aktualizacji opracowania 186 15.15. Załącznik nr 13 - Wnioski Dolnośląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków we Wrocławiu 188 S t r o n a | 5 AKTUALIZACJA STUDIUM PRZESTRZENNYCH UWARUNKOWAŃ ROZWOJU ENERGETYKI WIATROWEJ W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM 2011 1. WSTĘP Niniejsze opracowanie stanowi aktualizację Studium przestrzennych uwarunkowań rozwoju energetyki wiatrowej w województwie dolnośląskim przyjętym Uchwałą Nr 4857/III/10 Zarządu Województwa Dolnośląskiego dnia 31 sierpnia 2010 r. i opublikowanym w Studiach nad rozwojem Dolnego Śląska nr 4-6/41-43/2010 w listopadzie 2010 r. W związku z dynamicznym wzrostem liczby opracowań planistycznych udostępniających tereny dla lokalizacji energetyki wiatrowej i związanych z tym częstszych sprzeciwów społecznych oraz dezaktualizacją części istotnych przepisów, danych i informacji, podjęto decyzję o konieczności aktualizacji Studium, które stanowi ważne narzędzie do prowadzenia racjonalnej polityki regionalnej w zakresie rozwoju energetyki wiatrowej na terenie województwa dolnośląskiego. Konieczność analizy możliwości wykorzystania Odnawialnych Źródeł Energii (OZE) na Dolnym Śląsku, w tym przede wszystkim energii pochodzącej z wiatru, wynika ze wzrastającego zapotrzebowania na energię w ramach krajowego bilansu energetycznego, problemów z wyczerpywaniem się bądź wykorzystaniem istniejących złóż zasobów paliw kopalnych oraz regulacji Unijnych w zakresie obniżania emisji CO2 i zwiększania udziału OZE w produkcji energii. Obecnie największą szansę we wzroście udziału OZE w produkcji energii w Polsce i osiągnięcie 15% poziomu wykorzystania odnawialnych źródeł energii w bilansie energii finalnej w 2020 r. upatruje się głównie w rozwoju energetyki wiatrowej. Od zakończenia weryfikacji danych do „Studium przestrzennych uwarunkowań rozwoju energetyki wiatrowej w województwie dolnośląskim” przyjętym Uchwałą Nr 4857/III/10 Zarządu Województwa Dolnośląskiego z dnia 31 sierpnia 2010 r., upłynęło niecałe dwa lata. W tym czasie nie zostały wprowadzone żadne nowe regulacje prawne dotyczące rozwoju energetyki odnawialnej na poziomie międzynarodowym i krajowym. Prace nad Ustawą o odnawialnych źródłach energii, mającą na celu promowanie