1 Gebiedsplan 2019 Oud Noord 2 In dit gebiedsplan leest u wat de belangrikste onderwerpen zin in gebied Oud Noord en wat de gemeente samen met bewoners, ondernemers en maatschappelike organisaties in 2019 gaat doen. Inhoud Inleiding 3 1. De oude wiken 9 2. Iplein/Vogelbuurt 10 3. Volewick 16 4. Tuindorp Buiksloot en Tuindorp Nieuwendam 23 5. De nieuwe wiken 28 6. Overhoeks 30 7. Buiksloterham 34 8. NDSM 38 9. Sixhaven en omgeving 41 10. Gembo-terrein en Oranjewerf 44 Meerjarenprogrammering - gebied: Oud Noord 46 3 Inleiding Kenmerken en ontwikkelingen Het hart van Oud Noord bestaat uit de twee oude volkswiken Iplein/Vogelbuurt en Volewick (Van der Pekbuurt, Bloemenbuurt), met het daarnaast gelegen Noorderpark en Vliegenbos (buurtcombinatie 61 en 62), en de aanpalende oude tuindorpen Buiksloot en Nieuwendam. De Buiksloterdik en Nieuwendammerdik omringen het geheel. Deze wiken herbergen de meeste bewoners van het gebied en zin het dichtst bevolkt. Aan de I-oevers liggen de nieuwe ontwikkelgebieden: het Hamerkwartier en de Oranjewerf (buurtcombinatie 72) aan de oostelike oever, en de NDSM, Buiksloterham, Overhoeks en Klaprozenbuurt (buurtcombinatie 71) aan de westelike oever. Omdat de opgave in de oude en nieuwe wiken op onderdelen wezenlik verschilt, maken we in het gebiedsplan een onderscheid tussen de bestaande en de nieuwe wiken. Verschillende maatregelen zin van toepassing op óf alle oude óf alle nieuwe wiken; de uitwerking zal vanzelfsprekend maatwerk zin op de specifeke kenmerken van de betreffende wik of buurt. Ongedeelde wik De bouwproductie aan de I-oevers, die fnanciële impulsen in woningen, voorzieningen en openbare ruimte met zich meebrengt, verandert het beeld van Noord drastisch. De komst van nieuwe bedrivigheid op de voormalige bedriventerreinen en de komst van nieuwe stedelingen die vaak meer te besteden hebben, draagt al dan niet gewild bi aan te grote verschillen tussen de oude en nieuwe wiken in Noord. Ook binnen buurten likt soms een tweedeling te ontstaan. De armste wiken van de stad liggen direct naast nieuwe wiken waar besteedbaar inkomen en opleidingsniveau gemiddeld vele malen hoger liggen. De ‘Ongedeelde wik’ is maatwerk en kansen gripen om een ongedeelde, inclusieve stad te realiseren. Die kansen liggen in verschillende domeinen: Wonen: een gevarieerd woningaanbod in oude en nieuwe buurten met voldoende betaalbare woningen. Openbare ruimte: verbindingen en verblifsruimte, waarbi alle buurtbewoners zich betrokken en gebruiker voelen. Maatschappelike voorzieningen die zó gelegen zin dat oude en nieuwe bewoners er gebruik van maken. Economie: werkgelegenheid voor de oude bewoners en behoud van bedrivigheid en maatschappelik ondernemerschap. 4 Veerkrachtige wiken De bestaande wiken in Oud Noord hebben nog steeds te kampen met een grote groep bewoners die in het dageliks leven met zoveel problemen worden geconfronteerd, dat de draaglast hun draagkracht (ver) te boven gaat. Door het relatief grote aantal mensen dat op meerdere leefgebieden problemen ondervindt, zoals armoede, een gebrekkige gezondheid, werkloosheid, ggz-problematiek, wordt ook de draagkracht van wiken op de proef gesteld. Het is dus niet alleen van belang om individuele bewoners te ondersteunen bi het terugvinden van balans in hun leven, maar ook oog te hebben voor hun omgeving en het bewaken van balans in wiken. De woningcorporaties zin hierbi een belangrike partner, zowel wat betreft het gezamenlik werken aan fysieke opgaven in een straat of buurt als het aanpakken van sociale problemen. Met de ontwikkelingen aan de I-oevers en de instroom van nieuwe bewoners in Oud Noord, die vaak bovenmodale draagkracht hebben, stigen de gemiddelde cifers van inkomen, arbeidsparticipatie en opleidingsniveau in het gebied. Dat zou de indruk kunnen geven dat het met de gehele bevolking van Oud Noord beter gaat. Terwil in werkelikheid tussen de bevolkingsgroepen in Oud Noord de verschillen groeien langs de scheidslinen van inkomen, opleiding, etniciteit en participatie op de arbeidsmarkt. Het is ook van belang te wizen op de instroom van kwetsbare huishoudens in de oude buurten van Oud Noord. Beide ontwikkelingen dragen ertoe bi dat bewoners zich soms niet meer thuis voelen in hun ‘oude’ buurt. Sociale spanningen in buurten ontstaan als gevolg van veranderingen in de samenstelling van de buurt en de mate waarin mensen nog het gevoel hebben grip te hebben op een veranderende leefomgeving en de mogelikheid hun leven op bekende en vertrouwde wize voort te zetten. De opgroeiende jeugd in Oud Noord heeft, meer dan in veel andere wiken in Amsterdam, te maken met de volgende problematiek: armoede; onveiligheid in gezinnen en/of in de buurt; ongezonde leefstil, overgewicht, veel zorgbehoefte; achterblivende schoolresultaten PO (t.o.v. stedelik gemiddelde); ouders met GGZ-problematiek, moeilik te bereiken ouders; te weinig vrietidsbesteding en/of ontwikkelingsmogelikheden voor kinderen, rondhangen op straat; kinderen kopiëren negatief gedrag van oudere broer en/of zus; gebrek aan positieve rolmodellen; vervuiling en/of vernieling in de openbare ruimte. Er zin zorgen om de jonge jeugd die opgroeit in een gebied met dergelike problematieken en daardoor minder kansen meekrigt. Als stadsdeel willen we daarom een passend aanbod realiseren zodat we onze kinderen en jongeren meer en betere kansen kunnen meegeven. De vraag is dan welke extra steun ze nodig hebben om hun eigen talent te ontwikkelen en op te groeien tot zelfredzame jongeren, en later volwassenen. 5 Stedelike ontwikkelingen Het gebied Oud Noord laat in optima forma de huidige verscheidenheid van stadsdeel Noord zien. De razendsnelle veranderingen vinden plaats in de projectgebieden, de voormalige industriegebieden die transformeren naar woon-werkgebieden met grootstedelike uitstraling. Net Noord-inwaarts, in de oude wiken, gaan de veranderingen ogenschinlik langzamer. Echter, oorspronkelike bewoners voelen steeds meer de impact van de stedelike vernieuwing op hun dagelikse leven. In 2019 gaan we verder om de samenwerking tussen de zeven stedelike projectgebieden (NDSM, Buiksloterham, Klaprozenbuurt, Overhoeks, Sixhaven, Hamerstraatgebied, Gemboterrein & Oranjewerf) én de oude buurten van Oud Noord te verbeteren door sterker in te zetten op integrale processturing. Dat doen we in samenwerking met de relevante betrokken partien binnen en buiten de gemeente. Doel hiervan is de samenhang in ontwikkeling en uitvoering te verbeteren op o.a. het gebied van wonen, economie, maatschappelike voorzieningen en bereikbaarheid. In Volewick en Iplein/Vogelbuurt wordt dit vanuit het programma Ontwikkelbuurten opgepakt. Bereikbaarheid De onstuimige groei van Noord leidt tot een sterke toename van weg- en pontgebruikers. De bereikbaarheid en het parkeren (auto en fets) van delen van Noord komen daarmee onder druk te staan. De bereikbaarheid en infrastructuur moeten zowel in noord-zuidrichting als oost-westrichting worden verbeterd voor fetsers, voetgangers en autoverkeer, met daarbi aandacht voor de sociale veiligheid en de verkeersveiligheid. Al deze toenemende verkeersdrukte leidt tot onveilige verkeerssituaties rond onder meer scholen, winkelcentra (inclusief de markt) en maatschappelike voorzieningen. Deze moeten worden opgelost. Totstandkoming van het gebiedsplan Het Gebiedsplan 2019 is de uitwerking van de prioriteiten uit de Gebiedsagenda Oud Noord, die voor de periode 2019-2022 door het stadsdeelbestuur en de gemeenteraad wordt vastgesteld. Deze prioriteiten geven de opgave van het gebied weer, die wordt vertaald in concrete maatregelen en activiteiten. In het Gebiedsplan 2019 staan alleen die maatregelen en activiteiten die samen te vatten zin onder de noemer ‘meer, minder, anders’. We kiken naar maatregelen die verschillende domeinen betreffen, een grote impact hebben op de wik, veel sturing nodig hebben of vernieuwend zin. In 2019 wordt er op basis van de gebiedsagenda en de ontwikkelingen gewerkt aan de volgende zes prioriteiten: Zorg – Kwetsbare bewoners (in bestaande wiken) krigen meer kansen en hulp. Gebiedsontwikkeling – Bewoners en ondernemers in de bestaande wiken profteren zichtbaar van de gebiedsontwikkeling. Jeugd – Kinderen en jongeren krigen alle kansen om zich te ontwikkelen. Bereikbaarheid – Alle wiken zin goed bereikbaar. Openbare ruimte – De openbare ruimte is schoon, heel en veilig. Participatie – (Nieuwe) gebieden worden integraal en in samenspraak met bewoners en ondernemers ontwikkeld. 6 De gebiedsplannen zin tot stand gekomen op basis van gesprekken en bieenkomsten gedurende het jaar2018 met bewoners en ondernemers, welzins- en zorginstellingen, corporaties en andere maatschappelike partners van de gemeente. Het in kaart brengen van zowel de opgave als de benodigde inzet is een continu proces, waarbi wi afhankelik zin van en samenwerken met onze partners in het gebied. De meest voorkomende onderwerpen die bewoners naar voren brengen, betreffen kleine ingrepen in de openbare ruimte (hekjes, bankjes, speelplek) en gezamenlike initiatieven op kleine schaal. Door die in samenwerking met betrokken bewoners uit te voeren, investeren we in de grote onderwerpen, zoals een ongedeelde stad, leefbaarheid en sociale samenhang. Deze werkwize is per wik uitgewerkt in dit gebiedsplan. Het gebiedsplan is geen statisch overzicht van de opgave van het gebied en dekt niet alle activiteiten en maatregelen die gedurende het jaar worden uitgevoerd. Actualiteiten uit het gebied en daaruit voortvloeiende maatregelen toetsen we voortdurend aan de prioriteiten van de gebiedsagenda. In 2019 zal in alle wiken van